Według Litewskiego Stowarzyszenia Energii Wiatrowej (LVEA) morska energetyka wiatrowa na Litwie stawia pierwsze kroki – Ministerstwo Energii planuje ogłosić pierwszą aukcję na farmę wiatrową na Morzu Bałtyckim we wrześniu 2023 r., a na początku 2024 r. wyłonić zwycięzcę. Sejm zatwierdził już propozycję budowy kolejnej morskiej farmy wiatrowej z udziałem prywatnych inwestorów bez wsparcia państwa. Mimo że pierwsze morskie farmy wiatrowe zaczną pracę dopiero około 2028 roku, zwolennicy energii odnawialnej uważają, że wybór Litwy dotyczący rozwoju morskiej energetyki wiatrowej jest konieczny i podjęty w odpowiednim czasie.
Europa jest uważana za lidera w dziedzinie morskiej energetyki, z największymi farmami wiatrowymi na świecie. Chociaż łączna moc zainstalowana morskich farm wiatrowych w Europie wynosi zaledwie 28 gigawatów (GW) – 7 razy mniej niż lądowych farm wiatrowych (207 GW) – eksperci z dziedziny energetyki wiatrowej szacują, że potencjał morskiej energetyki wiatrowej jest znacznie większy.
Według Wind Europe, europejskiej organizacji parasolowej branży wiatrowej, teoretyczny potencjał morskiej energetyki wiatrowej wynosi od 2600 do 6000 terawatogodzin (TWh). Dla porównania, lądowe farmy wiatrowe na Litwie w 2021 roku przez cały rok wytworzyły 1,36 TWh energii elektrycznej. Potencjał morskich farm wiatrowych potwierdzają członkowie Litewskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (LVEA).
“Morskie farmy wiatrowe są większe i mocniejsze niż lądowe. Ze względu na warunki naturalne, na morzu wiatr jest silniejszy i bardziej stabilny, zarówno na codzień, jak i przez cały rok, co pozwala morskim farmom wiatrowym być bardziej wydajnymi, biorąc pod uwagę różnice technologiczne w wielkości elektrowni” – komentuje Vytautas Rimas, kierownik rozwoju energetyki morskiej na Litwie w Ignitis Renewables, międzynarodowej firmie zajmującej się zieloną energią.
Jego zdaniem Morze Bałtyckie oferuje korzystne warunki dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej, z wystarczająco silnymi wiatrami, stosunkowo niewielką głębokością morza i dobrą odległością od wybrzeża. Jest to również właściwy czas na rozwój morskiej energetyki wiatrowej.
“Litwa przez ostatnią dekadę miała jedne z najniższych cen energii elektrycznej w Europie, a projekty związane z morską energią wiatrową w innych krajach europejskich w tym okresie były zazwyczaj realizowane tylko przy wsparciu państwa, co oznacza, że w przeszłości podobne projekty miałyby potencjalnie negatywny wpływ na ostateczną taryfę energii elektrycznej na Litwie. Teraz, gdy dysponujemy znacznie bardziej zaawansowanymi technologiami, które pozwalają na zmniejszenie zapotrzebowania na takie wsparcie lub realizację projektów na zasadach komercyjnych, rozwój morskiej energetyki wiatrowej na Litwie jest uzasadniony i jest to na niego dobry moment” – mówi Rimas.
Matas Anužis, kierownik projektu RWE Renewables na Litwie, obsługującego 19 morskich farm wiatrowych dla firmy energetycznej RWE, jest podobnego poglądu: “Litwa odzwierciedla trendy w regionie. Patrząc na pozycję Litwy w regionie, możemy powiedzieć, że kraje regionu są na podobnym poziomie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Wiele projektów wiatrowych realizowanych obecnie w innych krajach nadbałtyckich zacznie wytwarzać energię elektryczną pod koniec tej dekady i na początku następnej, czyli około 2030 roku” – mówi.
We wrześniu ubiegłego roku RWE podpisało list intencyjny z łotewską firmą energetyczną Latvenergo, a w Estonii na początku 2022 roku rozpoczęło rozwój projektów wiatrowych typu greenfield na morzu, aukcje mają ruszyć jeszcze w tym roku.
Jego zdaniem rozwój morskich farm wiatrowych stwarza dla Litwy wyjątkowe warunki do znacznej poprawy sytuacji w zakresie krajowych mocy wytwórczych energii elektrycznej.
“Dzięki dwóm pierwszym aukcjom na budowę morskich farm wiatrowych Litwa może zabezpieczyć około 1/3 zapotrzebowania na energię elektryczną, co w przyszłości może doprowadzić do spadku ceny energii elektrycznej. W znacznym stopniu przyczyni się to do realizacji strategicznych celów kraju, jakimi są niezależność i bezpieczeństwo energetyczne” – powiedział Anužis.
Wpływ na środowisko zostanie poddany ocenie
Morskie turbiny wiatrowe różnią się od lądowych pod względem złożoności ich instalacji – morskie turbiny wiatrowe są nie tylko trudniejsze do zbudowania, ale także trudniejsze do utrzymania. Jednak obie podlegają rygorystycznym wymogom. Planowanie pierwszej morskiej farmy wiatrowej na Litwie rozpoczęło się już od procedur oceny oddziaływania na środowisko, pomiarów prędkości wiatru i badań dna morskiego oraz konsultacji rynkowych w celu odpowiedzi na pytania deweloperów.
Społeczeństwo zadaje pytania zwłaszcza dotyczące oddziaływania wizualnego. Według Rimasa, farmy wiatrowe na Morzu Bałtyckim będą zlokalizowane w odległości około 30 km od brzegu i dlatego będą miały ograniczoną widoczność.
“Stopień, w jakim morskie turbiny wiatrowe będą widoczne z brzegu, będzie również zależał od ich wielkości, której obecnie nie znamy, oraz od warunków pogodowych w danym czasie. Na przykład w mglisty dzień, ze względu na dużą odległość i złe warunki pogodowe, elektrownie potencjalnie nie będą widoczne w ogóle lub będą widoczne minimalnie” – mówi kierownik działu rozwoju energetyki morskiej na Litwie w Ignitis Renewables.
Według Anužisa, w innych krajach bałtyckich planuje się budowę morskich farm wiatrowych na obszarach w odległości 11-12 km od wybrzeża. W każdym przypadku wpływ wizualny jest również oceniany w procesie oceny oddziaływania na środowisko, którego wyniki są udostępniane społeczeństwu. Ponadto, na Litwie funkcjonuje mechanizm wsparcia dla społeczności położonych najbliżej miejsca budowy morskiej farmy wiatrowej.
“Nie należy lekceważyć wyzwań związanych z morskimi farmami wiatrowymi, ale należy też pamiętać o ich zaletach. Morskie farmy wiatrowe będą największymi prywatnymi projektami inwestycyjnymi w historii kraju, tworząc miejsca pracy o wysokiej wartości dodanej, nowe możliwości dla instytucji edukacyjnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Ponadto rozwój morskiej energetyki wiatrowej stwarza korzystne warunki dla rozwoju nowych działalności w rejonie portu” – podkreśla P. Anužis.
Źródło: Litewskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (LVEA)