„Kluczowe wyzwania dla morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim w 2023 roku” to tytuł webinaru, który odbył się na portalu BalticWind.EU. Eksperci z branży offshore z krajów nadbałtyckich naszego regionu dyskutowali, jakie działania należy podjąć w kolejnym roku, podsumowywali stary i omawiali kluczowe dla efektywnego rozwoju branży działania.
Rozmówcy byli zgodni co do tego, że rok 2022 był rewolucyjny, także dla regionu Morza Bałtyckiego: „Ostatni rok był ważną lekcją dla nas wszystkich ze względu na rosyjską agresję na Ukrainę. Nauczyliśmy się, że polityka energetyczna jest polityką nas wszystkich, bo to nie tylko sama energetyka, to też klimat, bezpieczeństwo, kwestie dotyczące przemysłu, biznesu i społeczeństwa” – mówił Kristian Jensen, dyrektor generalny Green Power z Danii. Podobnego zdania był Rytis Kėvelaitis, dyrektor generalny Energy Unlimited z Litwy: „Rok 2022 pokazał, że kwestie bezpieczeństwa energetycznego zależą od surowców energetycznych, głównie paliw kopalnych, z Rosji, a w konsekwencji agresji na Ukrainę ceny tych surowców bardzo wzrosły. Rozwiązaniem na podniesienie poziomu bezpieczeństwa energetycznego jest szybkie zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w europejskim przemyśle”.
Uczestnicy spotkania zwracali uwagę nie tylko na kryzys energetyczny związany z agresją Rosji na Ukrainę. Podkreślali również, że 2022 był rokiem, kiedy podjęto wiele zobowiązań i deklaracji na różnych szczeblach: regionalnych, krajowych, ministerialnych i międzynarodowych, których celem jest wsparcie efektywnego rozwoju branży. „Ambitne plany UE mogą pomóc w przyspieszeniu rozwoju branży. UE stworzyła ramy i motywuje do działania w tym zakresie, ale teraz rządy poszczególnych krajów muszą przejąć pałeczkę i wziąć się za efektywne działania. Mam nadzieje, że ten długi proces planowania się kończy” – mówił Kristian Jensen. Eksperci byli zgodni co do tego, że rok 2023 powinien być tym momentem, kiedy zaczną się realne działania będące efektem zmiany podejścia do bezpieczeństwa energetycznego. Jako pierwszy krok uczestnicy webinaru określają stworzenie nowoczesnych modeli działania w kierunku rozwoju offshore. „Deklaracja z Marienburga, która zobowiązuje kraje nadbałtyckie do większej współpracy w zakresie morskiej energetyki wiatrowej, ujęła zobowiązanie 7-krotnego wzrostu pojemności morskiej energii wiatrowej z Bałtyku do 2030 roku” – uważa Rytis Kėvelaitis. To ambitny, ale realny cel. W 2022 r., zarząd Portu w Kłajpedzie podpisał decyzję inwestycyjną dla terminalu pod konstrukcję morskiej energetyki wiatrowej w Litwie i teraz państwo przygotowuje się na swoje dwie pierwsze aukcje. Pierwsza aukcja, na 700MW, odbędzie się we wrześniu. Pierwsza morska farma wiatrowa na obszarze Litewskiego Bałtyku ma zacząć operację do 2030. „Liczymy na wyraźne przyspieszenie rozwoju branży w 2023 roku. Szwedzki przemysł o wysokim zapotrzebowaniu na energię zużywa jej najwięcej w procesie transformacji, offshore ma ważną rolę do odegrania w kwestii konkurencyjności branży. Mamy wiele projektów, które czekają na zgodę rządu o łącznej wartości ok. 14 GW. Wiele zależy od decyzji rządzących, to teraz kluczowa kwestia” – tłumaczył Daniel Badman, dyrektor generalny Szwedzkiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. Zwracał również uwagę na ambitne plany UE, które mogą pomóc w przyspieszeniu rozwoju branży. „W Danii nie są wykorzystywane naturalne źródła energii na taką skalę, na jaką by mogły i na skalę, na jaką pozwalają europejskie ramy. Niestety władze Danii podchodzą do tematu konserwatywnie. Musimy zastanowić się jak przyspieszyć działania, również w kwestii finansowania inwestycji, ale także prawa pracy, ochrony morza itd. Chciałbym, aby to wszystko zadziało się w 2023 roku, ale nie mam pewności, że tak się stanie” – mówił Kristian Jensen, dyrektor generalny Green Power z Danii. Heike Winkler, dyrektorka zarządzająca WAB z Niemiec, uważa, że ekspansja offshore zależy także w dużej mierze od krajowych regulacji, planów zagospodarowania terenów morskich, warunków rybackich, klimatu. „Znaczący wkład we wspieranie zrównoważonego rozwoju zależy od rozwoju regulacji i innowacyjności projektów” – tłumaczyła. „Aby Morze Bałtyckie mogło się rozwijać potrzebne jest połączenie odpowiedniej polityki, relacji międzynarodowych, regulacji i co bardzo ważne, aby branżę zasilali profesjonaliści. Ważne jest również, aby kontynuować rozbudowy infrastruktury portowej, tak aby w przyszłości mogła być ona wykorzystywana do oczekiwanego wzrostu udziału morskiej energii wiatrowej”. Do tej ostatniej kwestii dużą wagę przykłada również strona polska. Karolina Lipińska, szefowa Pomorskiej Platformy ds. Morskiej Energii Wiatrowej, postulowała potrzebę kształcenia i edukacji. „Mamy na Bałtyku duży potencjał, bo aż 33GW. Jesteśmy dziś na drugim etapie, czyli staramy się o pozwolenia, a to oznacza, że będziemy potrzebować wielu wykwalifikowanych pracowników, musimy stawiać na edukację. Stąd też takie inicjatywy jak marcowe targi EDU OFFSHORE WIND. To pierwsze na taką skalę wydarzenie poświęcone morskiej energetyce wiatrowej w Polsce. W tej chwili na targi zarejestrowało się już ponad 3 tys. młodych ludzi. W przyszłości myślimy o tym, aby zorganizować takie targi w kooperacji z innymi państwami bałtyckimi – mówiła. Zdaniem ekspertki nadal brakuje szkół i uniwersytetów mogących kształcić w branży offshore. Wskazała także na zapotrzebowanie w szkołach takich zajęć, które pozwolą nakreślić ścieżkę kariery i pokażą, co czeka przyszłych pracowników. „Aby zabezpieczyć plany offshore potrzebujemy też wizjonerów, ludzi, którzy rozumieją zieloną energię. Dlatego pracujemy nad tym aby nasi mieszkańcy rozumieli te idee” – tłumaczyła szefowa pomorskiej platformy. W tym kontekście nadzieją napawa fakt, że UE określiła 2023 , co powinno sprzyjać takim inicjatywom.
Kolejną kwestią, którą poruszyli uczestnicy webinarium była współpraca w regionie. „Mamy jeszcze wiele do zrobienia, ale najważniejsze są dwie kwestie, konsolidacja na poziomie krajowym i regionalnym, aby wspierać lokalne łańcuchy dostaw. Jest to niezbędne do zacieśnienia współpracy wokół Zielonego Ładu. Drugą kwestią jest współpraca międzynarodowa. Wciąż widzimy, że Polska ma jeszcze od kogo się uczyć w kwestii doświadczenia w branży, bo jest wiele bardziej doświadczonych państw. Szukamy też nowych możliwości dla naszego rynku, naszych przedsiębiorców, którzy mają mniejsze doświadczenie” – wskazywała Karolina Lipińska. „Dziś wiemy, że musimy stawiać na współpracę w regionie. Szczególnie po agresji Rosji na Ukrainę. W Szwecji już w 2021 poczyniliśmy spore inwestycje w lądową energetykę wiatrową, ale wciąż potrzebujemy zintensyfikować rozwój energetyki morskiej” – uważa Daniel Badman.
Ponadto, rozmówcy podkreślali wagę współpracy i konsolidacji w kwestii światowych zmian na rynku energii. Rozwój zielonej energii to tendencja ogólnoświatowa, obecna także w Azji czy Chinach. Trzeba o tym stale pamiętać, aby nie pozostać w tyle. W związku z tym potrzebny jest nieustanny dialog, co podkreślali zaproszeni eksperci. „Offshore to nie sprint, tylko maraton” – konkludował Rytis Kėvelaitis. “Pozyskanie pozwoleń zajmuje lata, budowa infrastruktury również. Podsumowując, projekty offshore mogą zająć lata poczynając od ich inicjacji do jej uruchomienia. Ważne jest, aby wziąć pod uwagę planowanie sieci, jako że to również wymaga długiego procesu uzyskiwania pozwoleń. Biorąc pod uwagę przyszłą sieć, należy zastanowić się, jak zapewnić przesył energii z Morza Bałtyckiego, z ogromnym potencjałem morskiej energetyki wiatrowej, do ośrodków przemysłowych w Europie Środkowej”- przedstawił Rytis Kėvelaitis. „Aby to się udało potrzebna, jest i będzie, społeczna zgoda wokół offshore. Ludzie muszą wiedzieć, jakie to przyniesie korzyści” – podsumowała spotkanie Heike Winkler.
W debacie wzięli udział:
Badman Daniel, dyrektor generalny Szwedzkiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej Jensen Kristian, dyrektor generalny Green Power z Danii
Kėvelaitis Rytis, dyrektor generalny Energy Unlimited z Litwy
Lipińska Karolina, szefowa Pomorskiej Platformy ds. Morskiej Energii Wiatrowej
Livzeniece Lasma, dyrektorka wykonawcza Łotewskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej
Winkler Heike, dyrektorka zarządzająca WAB z Niemiec
Gumbau Anna, moderatorka, dziennikarka specjalizująca się w kwestiach europejskiej polityki klimatycznej i energetycznej.