Kraje nadbałtyckie zobowiązują się do bliższej współpracy nad zabezpieczeniem krytycznej morskiej infrastruktury energetycznej

Ministrowie energetyki 8 krajów nadbałtyckich – Litwy, Danii, Estonii, Finlandii, Niemiec, Łotwy, Polski i Szwecji – przyjęli Deklarację Wileńską, zobowiązując się do ściślejszej współpracy w celu zabezpieczenia krytycznej morskiej infrastruktury energetycznej w regionie Morza Bałtyckiego. Nastąpiło to po rosyjskiej inwazji na Ukrainę i aktach sabotażu infrastruktury energetycznej na Morzu Bałtyckim, które wywołały nowe obawy o bezpieczeństwo. Sygnatariusze zobowiązują się do powstrzymywania możliwych złośliwych działań przeciwko morskiej i podwodnej infrastrukturze w ramach NATO i UE.

W dniu dzisiejszym osiem krajów nadbałtyckich, Unia Europejska oraz przedstawiciele NATO, Europejskiej Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER), europejskich operatorów systemów przesyłowych (OSP) i europejskiej branży wiatrowej spotkali się w Wilnie na spotkaniu wysokiego szczebla w sprawie bezpieczeństwa energetycznego Morza Bałtyckiego w 2024 roku.

Kraje nadbałtyckie rozpoczęły szybką ekspansję morskiej energetyki wiatrowej i zdolności przesyłowych. Już w 2023 roku Litwa, Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Łotwa, Polska i Szwecja zobowiązały się do zwiększenia morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim z obecnych 3,1 GW do 19,6 GW do 2030 roku.

Uzgodniona dziś Deklaracja Wileńska potwierdza determinację krajów do szybkiego wdrożenia działań nakreślonych w Pakiecie Energetyki Wiatrowej UE (EU Wind Power Package) w celu odblokowania “ogromnych niewykorzystanych zasobów morskiej energetyki wiatrowej” na Morzu Bałtyckim. Kraje zobowiązują się do dekarbonizacji swoich systemów energetycznych “tak szybko, jak to możliwe”. Chcą współpracować przy wycofywaniu rosyjskich paliw kopalnych i zastępowaniu ich w szczególności konkurencyjnymi i rodzimymi odnawialnymi źródłami energii.

Sygnatariusze uznają “ogromny potencjał” morskiej energii wiatrowej na Morzu Bałtyckim w zakresie dekarbonizacji, dywersyfikacji, elektryfikacji i produkcji odnawialnego wodoru. Chcą oni rozwinąć silny i odporny łańcuch dostaw energii wiatrowej w krajach Morza Bałtyckiego, aby sprostać spodziewanemu zwiększonemu zapotrzebowaniu na morskie projekty wiatrowe. Obejmuje to inwestycje w sieci i infrastrukturę portową.

Odnawialne źródła energii są obecnie kwestią europejskiego bezpieczeństwa

Odnawialne źródła energii są obecnie bardziej niż kiedykolwiek kwestią bezpieczeństwa europejskiego – zarówno bezpieczeństwa energetycznego, jak i bezpieczeństwa narodowego.

Rosyjska inwazja na Ukrainę oraz ataki na infrastrukturę energetyczną i telekomunikacyjną w regionie zmieniły obawy Europy dotyczące bezpieczeństwa. Doprowadziły one do wyraźnego uznania, że Europa musi wzmocnić swoje bezpieczeństwo energetyczne i zintensyfikować wysiłki na rzecz ochrony krytycznej morskiej infrastruktury energetycznej.

Giles Dickson, dyrektor generalny WindEurope, powiedział: “Odnawialne źródła energii są infrastrukturą krytyczną. Musimy zadbać o ich bezpieczeństwo. Branża wiatrowa już teraz pomaga wojsku chronić infrastrukturę energetyczną i szerzej wspierać bezpieczeństwo narodowe – poprzez wymianę danych, zapewnienie odpowiedniej technologii i wspieranie działania radarów. NATO wykonuje tutaj doskonałą robotę. Zachęcamy rządy do uwzględniania bezpieczeństwa fizycznego, cybernetycznego i danych w zamówieniach na sprzęt energetyczny, w tym w kryteriach kwalifikacji, które stosują do tego, kto może budować farmy wiatrowe”.

Aby wzmocnić odporność Europy na nowe formy wojny hybrydowej i cybernetycznej, kraje bałtyckie chcą teraz zwiększyć bezpieczeństwo infrastruktury morskiej i podwodnej oraz powstrzymać ewentualne złośliwe działania przeciwko nim w ramach NATO i UE.

David van Weel, zastępca sekretarza generalnego ds. nowych wyzwań bezpieczeństwa NATO, powiedział: “Stawka dla NATO jest wysoka: jeśli sojusznicy obiorą rozbieżne kierunki w dostosowywaniu się do transformacji energetycznej, niektóre technologie mogą być niekompatybilne, a nasza interoperacyjność wojskowa może być zagrożona. Jeśli nie zaplanujemy i nie zabezpieczymy łańcuchów dostaw kluczowych surowców i technologii energii odnawialnej, możemy skończyć z kolejną zależnością energetyczną – tym razem od Chin. (…) Projektowana transformacja energetyczna NATO jest ogromnym wyzwaniem, ale musimy mu sprostać, jeśli chcemy, by nasz Sojusz był bardziej ekologiczny i silniejszy”.

Deklaracja Wileńska wskazuje, że większa wzajemna łączność między krajami bałtyckimi UE znacznie zwiększy bezpieczeństwo energetyczne Europy. W tym celu sygnatariusze chcą zacieśnić współpracę w zakresie wspólnie opracowanych hybrydowych morskich farm wiatrowych, nowych morskich węzłów energetycznych i rozwoju coraz bardziej zazębionej morskiej sieci wiatrowej.

Źródło: WindEurope