Według nowego raportu MAE, dynamika rozwoju niskoemisyjnego wodoru nadal rośnie, pomimo powolnego wdrażania zachęt finansowych i uporczywej presji kosztowej, która grozi opóźnieniem projektów. Poziomy produkcji mogą jednak znacznie wzrosnąć do 2030 r., jeśli wszystkie zapowiedziane projekty zostaną zrealizowane i podjęte zostaną większe wysiłki w celu zachęcenia do ich wykorzystania.

Liczba ogłoszonych projektów dotyczących niskoemisyjnego wodoru nadal szybko rośnie, a ponad 40 krajów na całym świecie opracowało już krajowe strategie wodorowe. Zainstalowane moce i wolumeny pozostają jednak na niskim poziomie, ponieważ deweloperzy czekają na wsparcie rządowe przed dokonaniem inwestycji. W związku z tym niskoemisyjny wodór nadal stanowi mniej niż 1% całkowitej produkcji i wykorzystania wodoru, zgodnie z najnowszym wydaniem corocznego Global Hydrogen Review 2023 MEA.

W kontekście globalnego kryzysu energetycznego, wysokiej inflacji i zakłóceń w łańcuchu dostaw, nowe projekty napotykają rosnące koszty, przynajmniej tymczasowo, które zagrażają długoterminowej rentowności. Inflacja i droższe koszty pożyczek wpływają na cały łańcuch wartości wodoru, zwiększając koszty finansowania dla deweloperów i zmniejszając wpływ wsparcia rządowego. Ten zbieg czynników jest szczególnie szkodliwy dla branży, która boryka się z wysokimi kosztami początkowymi związanymi z produkcją, budową i instalacją sprzętu.

Pomimo przeciwności gospodarczych, wdrażanie elektrolizerów zaczyna przyspieszać. Do końca 2022 r. moc elektrolizerów do produkcji wodoru osiągnęła prawie 700 MW. W oparciu o projekty, które osiągnęły ostateczną decyzję inwestycyjną lub są w trakcie budowy, całkowita moc może wzrosnąć ponad trzykrotnie osiągając 2 GW do końca 2023 r., z czego połowa przypada na Chiny. Jeśli wszystkie ogłoszone projekty zostaną zrealizowane, do 2030 r. można osiągnąć łącznie 420 GW, co stanowi wzrost o 75% w porównaniu z przeglądem MAE z 2022 r.

“W ostatnich latach zaobserwowaliśmy niesamowitą dynamikę projektów niskoemisyjnego wodoru, który może odegrać ważną rolę w energochłonnych sektorach, takich jak chemia, rafinacja i stal”, powiedział dyrektor wykonawczy MAE Fatih Birol. “Jednak trudne otoczenie gospodarcze będzie teraz testować determinację deweloperów wodoru i decydentów politycznych, aby realizować zaplanowane projekty. Potrzebny jest większy postęp w zakresie technologii, regulacji i tworzenia popytu, aby zapewnić pełne wykorzystanie potencjału niskoemisyjnego wodoru”.

Oprócz wyzwań stojących przed producentami i deweloperami, raport stwierdza również, że wysiłki na rzecz stymulowania popytu na niskoemisyjny wodór są opóźnione w stosunku do tego, co jest potrzebne do spełnienia ambicji klimatycznych. Globalne zużycie wodoru osiągnęło 95 milionów ton w 2022 roku, co stanowi wzrost o prawie 3% w porównaniu z rokiem poprzednim. Odnotowano silny wzrost popytu we wszystkich głównych regionach konsumpcyjnych, z wyjątkiem Europy, która ucierpiała na działalności przemysłowej z powodu gwałtownego wzrostu cen gazu ziemnego. Jednak wykorzystanie wodoru niskoemisyjnego pozostaje bardzo ograniczone, stanowiąc zaledwie 0,6% całkowitego zapotrzebowania na wodór. W rezultacie produkcja i wykorzystanie wodoru w 2022 r. uwolniły do atmosfery około 900 milionów ton CO2.

W raporcie przedstawiono, w jaki sposób niskoemisyjny wodór może być szansą dla krajów na pobudzenie ich gospodarek w przyszłości poprzez tworzenie nowych przemysłowych łańcuchów dostaw. Rządowe programy finansowania są już dostępne w ramach programów takich jak amerykańska ulga podatkowa na produkcję czystego wodoru, ważne projekty Unii Europejskiej będące przedmiotem wspólnego europejskiego zainteresowania oraz brytyjski model biznesowy w zakresie niskoemisyjnego wodoru. Jednak długi czas pomiędzy ogłoszeniem polityki a jej wdrożeniem powoduje, że deweloperzy opóźniają projekty.

Roczna produkcja niskoemisyjnego wodoru może osiągnąć 38 milionów ton rocznie w 2030 roku, jeśli wszystkie ogłoszone projekty zostaną zrealizowane, przy czym prawie trzy czwarte z nich będzie pochodzić z elektrolizerów zasilanych energią odnawialną, a pozostała część z paliw kopalnych z wychwytywaniem, utylizacją i składowaniem dwutlenku węgla. Najlepsze perspektywy dla niskoemisyjnego wykorzystania wodoru istnieją w trudnych do wyeliminowania sektorach przemysłowych, poprzez zastąpienie wodoru produkowanego z nieemitowanych paliw kopalnych, ale postęp jest powolny. Brak uwagi poświęconej tworzeniu popytu na wodór ilustrują istniejące zobowiązania poszczególnych krajów. Suma wszystkich rządowych celów w zakresie niskoemisyjnej produkcji wodoru wynosi obecnie do 35 milionów ton, ale cele w zakresie tworzenia popytu wynoszą zaledwie 14 milionów ton, z czego tylko połowa koncentruje się na istniejących zastosowaniach wodoru. Zaczynają pojawiać się bezpośrednie umowy zakupu z konsumentami z sektora prywatnego, ale ich skala pozostaje bardzo mała.

Raport sugeruje kilka kroków dla rządów w celu zmniejszenia ryzyka i poprawy ekonomicznej wykonalności niskoemisyjnego wodoru, takich jak skuteczna realizacja programów wsparcia, odważniejsze działania w celu stymulowania popytu oraz usuwanie barier rynkowych, takich jak licencje i pozwolenia. Ponadto ustanowienie międzynarodowych rynków wodoru wymaga współpracy w celu opracowania wspólnych norm, przepisów i certyfikatów.

Źródło: MAE