Morze Bałtyckie stało się kluczowym punktem odniesienia dla podjęcia dwóch powiązanych ze sobą globalnych wyzwań: osiągnięcia niezależności energetycznej i walki ze zmianami klimatu przy jednoczesnej ochronie wrażliwych ekosystemów morskich. W miarę jak kraje graniczące z Morzem Bałtyckim zwiększają wysiłki na rzecz przejścia na energię odnawialną poprzez wielkoskalowe projekty morskiej energetyki wiatrowej i infrastrukturę sieciową, potrzeba zrównoważenia tych zmian ze zdrowiem ekosystemów regionu stała się pilna jak nigdy dotąd. Raport Offshore Coalition for Energy and Nature (OCEaN) z 2024 r. oferuje kompleksową mapę drogową dla osiągnięcia tej delikatnej równowagi.
Opublikowany w październiku 2024 r. raport OCEaN identyfikuje 80 środków mających pomóc deweloperom morskich farm wiatrowych (MFW) i infrastruktury sieciowej zminimalizować ich wpływ na środowisko. W raporcie podkreślono, że chociaż wdrażanie energii odnawialnej ma zasadnicze znaczenie dla rozwiązania kryzysu klimatycznego, ekspansja działalności człowieka na Morzu Bałtyckim – regionie już znajdującym się pod presją przełowienia, zanieczyszczenia i utraty siedlisk – wymaga starannego planowania i wdrażania, aby uniknąć pogłębienia utraty różnorodności biologicznej.
Przyjazna naturze morska energetyka na Morzu Bałtyckim
Raport OCEaN podkreśla znaczenie stosowania hierarchii łagodzenia skutków, nadając priorytet unikaniu wpływu na środowisko i minimalizując te nieuniknione. W Morzu Bałtyckim może to obejmować takie środki, jak mikrozmieszczenie turbin w celu ograniczenia kolizji z ptakami i ssakami morskimi lub wybór materiałów budowlanych i projektów, które są mniej uciążliwe dla siedlisk morskich. Kluczowe znaczenie mają również skuteczne techniki ograniczania hałasu podczas budowy, ponieważ podwodny hałas może szkodzić rybom, ptakom morskim i ssakom morskim.
W raporcie podkreślono również znaczenie ciągłych wysiłków mających na celu zminimalizowanie wpływu na środowisko w fazie operacyjnej. Przykładowo, oparte na wiedzy naukowej ograniczenie pracy turbin może zmniejszyć negatywny wpływ na bioróżnorodność, choć potrzebne są dalsze badania w celu udoskonalenia tych praktyk. Ponadto, tendencja do całkowitego wycofywania infrastruktury z eksploatacji pod koniec jej cyklu życia jest ponownie analizowana. Wydłużenie okresu eksploatacji struktur, w stosownych przypadkach, mogłoby zmniejszyć presję na ekosystemy, jednocześnie wspierając długoterminowe cele zrównoważonego rozwoju.
Usuwanie niedoborów wiedzy
Pomimo postępów, raport identyfikuje kilka krytycznych luk w wiedzy, szczególnie w odniesieniu do skumulowanego wpływu rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na ekosystemy morskie. Obejmują one zrozumienie wpływu pól elektromagnetycznych na wrażliwe gatunki, wpływ MFW na sieć pokarmową i produkcję pierwotną oraz potencjalne zagrożenia dla nietoperzy i innych mniej zbadanych gatunków. Wypełnienie tych luk jest niezbędne, aby zapewnić, że rozwój morskiej energetyki na Morzu Bałtyckim zminimalizuje jego ślad ekologiczny.
Współpraca na rzecz zrównoważonej przyszłości
Raport wzywa również do większej współpracy między zainteresowanymi stronami, w tym rządami, deweloperami, organami regulacyjnymi i organizacjami zajmującymi się ochroną przyrody. Polityka i wytyczne, które promują elastyczność, innowacyjność i informacje zwrotne od różnych grup, mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia zgodności rozwoju morskiej energetyki wiatrowej i sieci z celami w zakresie różnorodności biologicznej. Jest to szczególnie istotne na Morzu Bałtyckim, gdzie wzajemnie powiązany charakter ekosystemów morskich wymaga współpracy transgranicznej.
Droga naprzód dla krajów Morza Bałtyckiego
Raport OCEaN przypomina, że osiągnięcie niezależności energetycznej i przeciwdziałanie zmianom klimatu nie musi odbywać się kosztem przyrody. Dla krajów graniczących z Morzem Bałtyckim oznacza to przyjęcie najlepszych praktyk w zakresie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej i sieci, wypełnienie krytycznych luk badawczych oraz zapewnienie, że kwestie środowiskowe są uwzględniane na każdym etapie procesu – od planowania i budowy po eksploatację i likwidację.
Nadając priorytet zarówno bezpieczeństwu energetycznemu, jak i ochronie środowiska morskiego, kraje nadbałtyckie mogą być liderem w demonstrowaniu, w jaki sposób energia odnawialna może być odpowiedzialnie rozwijana w regionach wrażliwych ekologicznie. Raport OCEaN 2024 zapewnia kluczowe ramy dla osiągnięcia tych podwójnych celów, dając nadzieję na przyszłość, w której transformacja energetyczna i ochrona różnorodności biologicznej idą w parze.
Pełny raport: https://offshore-coalition.eu/wp-content/uploads/2024/10/OCEaN-Mitigation-Report-2024_compressed.pdf