Diana Yordanova, dyrektor ds. komunikacji w Housing Europe, jednej z organizacji partnerskich EUSEW

Niniejszy artykuł redakcyjny powstał we współpracy z European Sustainable Energy Week 2025. Otwarte zaproszenia można znaleźć na stronie ec.europa.eu/eusew.

Ponieważ przystępność cenowa mieszkań wywiera presję na ludzi mieszkających w głównych miastach Europy, inicjatywa UE na rzecz przystępnych cenowo mieszkań wrzuca kolejny bieg. W jej drugiej fazie 35 nowych modelowych dzielnic otrzyma wsparcie, aby stać się integracyjnymi, energooszczędnymi i zrównoważonymi przestrzeniami, których podstawą będzie przystępność cenowa. Dzięki zindywidualizowanym wskazówkom, w tym doradztwu finansowemu, mentoringowi i budowaniu potencjału, program przeciwdziała ubóstwu energetycznemu, promuje integrację, zapewnia przystępność cenową i ogranicza emisje. Koordynowana przez Housing Europe wraz z EBC, ECTP, Energy Cities, GNE Finance i SINTEF, ta finansowana przez UE inicjatywa stanowi kluczowy punkt odniesienia dla pierwszego europejskiego planu przystępnych cenowo mieszkań pod kierownictwem nowego komisarza UE ds. energii i mieszkalnictwa.

Wyzwania mieszkaniowe w Europie, którym musimy stawić czoła

Kryzys mieszkaniowy w Europie nie wykazuje oznak spowolnienia, a gwałtownie rosnące czynsze i brak przystępnych cenowo opcji popychają coraz więcej rodzin w kierunku niepewności. Ceny nieruchomości mieszkalnych w UE były o 50% wyższe w III kwartale 2023 r. w porównaniu z początkiem 2010 r., podczas gdy ceny wynajmu wzrosły o 23%, a w niektórych krajach UE odnotowano wzrost o ponad 100%. Co więcej, nowe realia gospodarcze i społeczne zmusiły ludzi, którzy kiedyś nie potrzebowaliby mieszkań wspieranych ze środków publicznych, do walki na rynku prywatnym. Według Housing Europe, w 2022 r. 9,6 mln osób pracujących w pełnym wymiarze godzin w wieku 25-34 lat nadal będzie mieszkać z rodzicami – co piąta osoba w całej UE. Jednocześnie wyzwania stojące przed sektorem mieszkaniowym non-profit znacznie wzrosły, co spowodowało pojawienie się długich list oczekujących na mieszkania socjalne w większości regionów.

Uczenie się na sprawdzonych modelach mieszkaniowych zamiast wymyślania koła na nowo

Inicjatywa Affordable Housing, zaprezentowana w ramach unijnej fali renowacji, chce zaoferować coś więcej niż tylko tymczasową pomoc dla borykających się z trudnościami europejskich społeczności – sygnalizuje ona potrzebę głębokiej zmiany w sposobie, w jaki kontynent radzi sobie z kryzysem mieszkaniowym.

Wychodząc poza niedrogie modernizacje i efektywność energetyczną, inicjatywa Affordable Housing – finansowana przez Single Market Programme – koncentruje się na budowaniu odporności, poprawie komfortu życia i budowaniu z myślą o długowieczności oraz ponownym wykorzystaniu zasobów i wydajności. Z budżetem w wysokości około 1 miliona euro współfinansowanym przez UE, program ten ma na celu przekształcenie mieszkań w społecznościach i dzielnicach. Oferuje on praktyczne, zorientowane na działanie porady oparte na udanych studiach przypadków i świeżych, innowacyjnych pomysłach. Uczestnicy dowiedzą się, jak obniżyć rachunki za energię, zwalczać nierówności społeczne i zapewnić długoterminową przystępność cenową domów poprzez praktyczne warsztaty, inspirujące wizyty na miejscu i dynamiczne kursy online. Jest to szybka podróż w kierunku bardziej zrównoważonych, integracyjnych mieszkań, które nie tylko ograniczają emisje, ale także tworzą trwałe zmiany.

Sukcesy fazy I

Aby zrozumieć wpływ inicjatywy Affordable Housing Initiative, wystarczy spojrzeć na 22 dzielnice wspierane w ciągu ostatnich 2 lat. Skorzystały one z dostosowanych szkoleń, które łączyły efektywność energetyczną z integracją społeczną. Dostawcy mieszkań publicznych, spółdzielczych i socjalnych, MŚP i miasta zostały wyposażone w rozwiązania w zakresie renowacji sprzyjających włączeniu społecznemu, w tym trzy plany dotyczące wykonalności finansowej, technologii i włączenia społecznego. W ramach inicjatywy stworzono również symulator finansowania, który pomaga projektom w całej Europie w poruszaniu się po finansowaniu publicznym i prywatnym.

Zwracając uwagę na sprawdzone modele mieszkaniowe i zwiększając ich skalę, inicjatywa ustanawia nowe standardy – zakorzenione w dobrobycie społeczności, zrównoważonym rozwoju i innowacjach – oraz przygotowuje grunt pod bardziej zrównoważoną i sprawiedliwą przyszłość mieszkaniową.

Dobre przykłady czają się wszędzie

W Kraju Basków, w ramach projektu Opengela, w Otxarkoaga i Txonta utworzono dwa biura dzielnicowe jako punkty kompleksowej obsługi, które prowadzą mieszkańców przez renowacje związane z zieloną energią. Jego innowacyjny model finansowania „MAS OPENGELA”, łączący fundusze publiczne i prywatne, umożliwia gospodarstwom domowym o niskich dochodach zabezpieczenie 15-letnich pożyczek, wypełniając lukę pozostawioną przez niedostępne kredyty bankowe.

ÖrebroBostäder był pierwszym dostawcą mieszkań komunalnych w Szwecji, który jako warunek zamówienia uwzględnił obowiązek zatrudniania bezrobotnych mieszkańców jako pracowników budowlanych przez ograniczony czas. Ponadto planowanie interwencji miało na celu wspieranie spójności społecznej w sąsiedztwie.

Dzielnica Mustamäe w Tallinie stawiła czoła wyzwaniom związanym z wielomieszkaniowością, organizując spotkania społeczności i prezentując lokalne historie sukcesu. Rozwiązania technologiczne opracowane przez Uniwersytet Techniczny w Tallinie, w tym modułowe i uprzemysłowione systemy budowlane, były pilotowane w celu wydajnej modernizacji domów.

Współtworzenie przez mieszkańców stanowiło podstawę dekady rewitalizacji w Aalborg East (Dania), prowadzonej przez dostawcę mieszkań socjalnych, Himmerland Boligforening. Dzięki krajowym ramom finansowania i podejściu międzysektorowemu, rewitalizacja skupiła się na poprawie jakości życia, obniżeniu wskaźników przestępczości i podniesieniu poziomu wykształcenia mieszkańców, przekształcając obszar bez wyjścia w dzielnicę, która zdobyła wiele nagród.

Prawdziwie sprawiedliwa rewolucja mieszkaniowa jest w zasięgu ręki

Do 2050 r. UE dąży do osiągnięcia neutralności klimatycznej, a inicjatywa Affordable Housing jest integralną częścią tej wizji. Niedrogie dzielnice mieszkaniowe mogą być przykładem, który napędza postęp środowiskowy, zapewniając jednocześnie transformacyjne zyski społeczne. Jest to wyraźne wyzwanie zarówno dla rządów, jak i deweloperów: prawdziwie sprawiedliwa rewolucja mieszkaniowa jest w zasięgu ręki, ale tylko wtedy, gdy Europa wyciągnie wnioski z własnych sukcesów.

Zalecane zasoby do dalszej analizy:

  1. Blueprints to create thriving districts
  2. Handbook of best practices
  3. Open call for the Affordable Housing Initiative Learning Programme

Autor: Diana Yordanova, dyrektor ds. komunikacji w Housing Europe. Housing Europe to Europejska Federacja Mieszkalnictwa Publicznego, Spółdzielczego i Socjalnego (European Federation of Public, Cooperative & Social Housing). Od 1988 roku jest to sieć 45 krajowych i regionalnych federacji, a także 16 organizacji partnerskich w 31 krajach Europy. Razem zarządzają one około 25 milionami domów, co stanowi około 11% istniejących mieszkań w Europie.

Zastrzeżenie: Ten artykuł jest wkładem partnera. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Ani Komisja Europejska, ani żadna osoba działająca w imieniu Komisji nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji zawartych w artykule. Wyrażone opinie są wyłącznie opiniami autorów i nie powinny być traktowane jako reprezentatywne dla oficjalnego stanowiska Komisji Europejskiej.

 

Źródło: Action Global Communications