Szwedzka Agencja Energetyczna przedstawiła pierwsze założenia planu umożliwiającego produkcję 120 TWh energii w ramach rządowego zadania zrewidowania planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich. Raport jasno opisuje, które obszary są atrakcyjne dla ekspansji energetyki wiatrowej. Jednocześnie jednak władze nie uzgodniły nowych obszarów dla produkcji energii – co jest kluczowym warunkiem efektywnej i silnej ekspansji produkcji energii elektrycznej na morzu. Szwedzkie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (Svensk Vindenergi) wskazuje w komentarzu dwa przesłania dla pozostałych prac – są one pilne dla klimatu i konkurencyjności, a konsekwencje braku działania są bardzo duże.

Szwedzkie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej podkreśla, iż z zadowoleniem przyjmuje solidną pracę, która stoi za dokumentacją władz. Bardzo pozytywne jest to, że bieżące planowanie projektów – obszary, które sami deweloperzy uważają za odpowiednie do produkcji energii – stanowi punkt wyjścia dla wielu proponowanych obszarów. Pozytywne jest również to, że władze uwzględniły obecnie szybki rozwój technologiczny, jaki ma miejsce w tej branży.

Szwedzka Agencja Energii jasno stwierdza, że potrzebne będą wszystkie rozwiązania, które mogą przyczynić się do bezpiecznej, konkurencyjnej i zrównoważonej produkcji energii elektrycznej. Morska energetyka wiatrowa ma bardzo duży potencjał – z perspektywy systemu elektroenergetycznego jest uważana za pożądaną praktycznie na wszystkich obszarach morskich kraju. Szwecja jest interesującym krajem dla inwestycji w morską energetykę wiatrową, ale nie powinno brać się tego za pewnik. Konfederacja Szwedzkich Przedsiębiorstw (Även Svenskt Näringsliv) w opublikowanym niedawno programie uruchomienia większej ilości energii wiatrowej podkreśla również, że morska energetyka wiatrowa może mieć duże znaczenie dla zaopatrzenia społeczności biznesowej w energię.

Lina Kinning, odpowiedzialna za morską energetykę wiatrową w Szwedzkim Stowarzyszeniu Energetyki Wiatrowej wskazuje – “Aby zaspokoić gwałtownie rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną ze strony przemysłu i transportu – a w dłuższej perspektywie zarządzać transformacją klimatyczną – muszą istnieć przewidywalne procesy wydawania zezwoleń. Nieprzewidywalność i spóźnione decyzje grożą efektem domina w postaci wąskich gardeł w łańcuchu wartości morskiej energii wiatrowej i w rozbudowie niezbędnej infrastruktury portowej. Absolutnie kluczowe jest, aby władze podzielały wspólne cele i wspierały konstruktywną współpracę.”

Kluczowy interes energetyczny i koegzystencja kluczem do osiągnięcia 120 TWh

Aby cel zadania rządowego stał się rzeczywistością, Szwedzka Agencja Energetyczna wyciąga z raportu wnioski: z uwagi na fakt, iż władze nie były w stanie porozumieć się w sprawie nowych obszarów produkcji energii, interes energetyczny musi być traktowany priorytetowo w stosunku do innych interesów.

Szwedzkie Stowarzyszenie Energii Wiatrowej z zadowoleniem przyjmuje propozycję, aby Szwedzka Agencja Energii odgrywała rolę w procesie wydawania zezwoleń środowiskowych w celu zapewnienia uwzględnienia interesów energetycznych i klimatycznych. Bardzo pozytywny jest fakt, że Szwedzka Agencja Energii podkreśla, iż produkcja energii będzie musiała być traktowana priorytetowo, jeżeli ma zostać osiągnięty cel w postaci produkcji 120 TWh energii elektrycznej. Jest to zgodne z niedawno zmienioną dyrektywą UE w sprawie energii odnawialnej, która nadaje trwałości poprzednio przyjętym w ubiegłym roku tymczasowym środkom nadzwyczajnym dotyczącym szybszych procesów wydawania zezwoleń dla inwestycji OZE, stwierdzając, że rozszerzenie takiej produkcji energii leży w nadrzędnym interesie publicznym. W swoim programie uruchamiania elektrowni wiatrowych Konfederacja Szwedzkich Przedsiębiorstw zwraca uwagę na znaczenie instrukcji dla odpowiednich organów, stwierdzających, że są one odpowiedzialne za rozszerzoną elektryfikację. Jest oczywiste, że dalsza praca władz wymaga zmienionych procesów pracy zarówno w krótkim, jak i długim okresie.

Szczególnym wyzwaniem jest ocena szwedzkich sił zbrojnych, iż obszary szkoleniowe, na których nie mogą zaakceptować dodatkowej infrastruktury, mogą się zwiększyć do 2030 r. Aby osiągnąć postęp w realizacji celu, jakim jest produkcja energii elektrycznej na poziomie 120 TWh, należy rozwiązać kwestię współistnienia kilku interesów, w szczególności interesu obronnego. Szwedzkie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej pozytywnie ocenia rozwój metody zarządzania poufnością, który władze zainicjowały w ramach zadania, i chętnie przyczyni się do dalszego dialogu.

Priorytety dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Szwecji

Określony w morskich planach przestrzennych cel 120 terawatogodzin (TWh) morskiej energetyki wiatrowej oznacza 30 gigawatów (GW) mocy zainstalowanej z morskiej energetyki wiatrowej. Oznacza to 1500 turbin wiatrowych o mocy 20 megawatów (MW) na zaledwie 5 procentach powierzchni wód terytorialnych. Dla porównania, Dania i Belgia przeznaczyły w swoich morskich planach zagospodarowania przestrzennego (MPZP) 10-15 procent powierzchni swoich wód terytorialnych na produkcję energii.

MPZP powinny mieć jedynie charakter orientacyjny, ale ponieważ Szwecja stosuje tzw. system “otwartych drzwi”, który jest całkowicie rynkowy i pozbawiony celów krajowych, MPZP są tu znacznie ważniejsze niż w innych krajach. Oprócz indywidualnych procesów autoryzacyjnych dla każdego projektu, uzgodnienia planów są jedynym procesem, w którym władze omawiają rozwój morskiej energetyki wiatrowej w Szwecji na poziomie zbiorczym.

Potrzeba odważnych władz do budowania wiedzy

Z dokumentacji jasno wynika, że kilka zainteresowanych organów uważa, że brakuje im podstaw wiedzy, aby dokonać wystarczającej oceny wpływu morskiej energetyki wiatrowej na ich obszary odpowiedzialności. Fundamentalną częścią możliwości budowania tej wiedzy jest testowanie, ocena i uczenie się na podstawie doświadczeń – w tej kwestii Szwedzkie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej zgadza się ze Szwedzką Agencją Energii. Ważne jest, aby władze odważyły się podjąć decyzje o rozbudowie morskiej energetyki wiatrowej (w ramach zasady ostrożności), przyczyniając się do budowania wiedzy.

Pilny charakter zmian klimatycznych – wysokokosztowe alternatywy

Szwedzkie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej uważa, że władze powinny uwzględnić dwie perspektywy w dalszych pracach nad morskimi planami zagospodarowania przestrzennymi:

(1) Aspekt czasowy. Od czasu, gdy władze otrzymały zadanie, stało się coraz bardziej oczywiste, że zapotrzebowanie na energię elektryczną gwałtownie wzrasta, a duży wzrost nastąpi już przed 2030 r. Panel klimatyczny ONZ IPCC stwierdza w swoim najnowszym raporcie, że osiągnięcie na czas celów porozumienia paryskiego jest dla świata naprawdę pilne, a elektryfikacja i rozwój energetyki wiatrowej stanowią kluczową część rozwiązania. Szwecja jest elektryfikowana w szybkim tempie – do 2035 r. zapotrzebowanie na energię elektryczną wzrośnie dwukrotnie w porównaniu z dniem dzisiejszym. W dalszych pracach nad morskimi planami przestrzennymi aspekt czasu musi mieć duże znaczenie w dyskusjach.

(2) Koszty alternatywne. Wspólnym głównym wyzwaniem jest globalne ocieplenie. Przewiduje się, że zmiany klimatyczne będą się dalej nasilać i wpłyną na potrzeby wszystkich organów objętych zadaniem planowania przestrzennego obszarów morskich. Władze powinny uwzględnić dyskusję na temat kosztów alternatywnych oraz konsekwencji klimatycznych, środowiskowych i gospodarczych dla społeczeństwa, jeżeli nie uda się na czas zwiększyć produkcji energii odnawialnej, zwłaszcza morskiej energii wiatrowej. Alternatywa dla efektywnych procesów autoryzacji ma daleko idące konsekwencje społeczne i jest związana z możliwością powodzenia transformacji klimatycznej.
Informacje dotyczące zmienionych planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich mają zostać zgłoszone 31 grudnia 2024 r.

Źródło: Szwedzkie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (Svensk Vindenergi)