BalticWind.EU spytało liderów branży i kluczowych decydentów o ich ocenę osiągnięć minionego roku i prognozy na 2024. W dzisiejszym wywiadzie z serii “Baltic Sea Offshore Wind – 2024 Outlook” przedstawiamy opinię Kadri Simson, Europejskiej Komisarz ds. Energii.

Co było najważniejsze dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w 2023 roku?

W 2023 r. sektor morskiej energetyki wiatrowej w UE przyspieszył, co ozanaczało znaczny wzrost mocy i dalsze zmniejszanie naszej zależności od rosyjskich paliw kopalnych.

Rozpoczynają się nowe projekty, a pierwsze projekty morskie zostały włączone do pierwszej listy projektów wspólnego zainteresowania (PCI) i projektów wzajemnego zainteresowania (PMI), w szczególności wyspa energetyczna Bornholm i projekt ELWIND na Morzu Bałtyckim.

Państwa członkowskie zobowiązały się do realizacji ambitniejszych, przełomowych celów dotyczących basenów morskich: około 111 GW mocy morskiej energii wiatrowej do 2030 r. i 317 GW do połowy stulecia, z konkretnymi zobowiązaniami dotyczącymi Morza Bałtyckiego w wysokości 22,5 GW do 2030 r. i 46,8 GW do 2050 r.

W 2023 r. Komisja Europejska przedstawiła również nasz własny pakiet dotyczący energii wiatrowej, który ma chronić i wspierać rozwój sektora wiatrowego, w tym morskiego. Ponadto Komisja wzmocniła istniejące ramy prawne UE, aby korzystnie wpłynąć na morską energię wiatrową, na przykład w zmienionej dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii i projekcie rynku energii elektrycznej. Należy również zauważyć, że plan działania UE w zakresie sieci elektroenergetycznych został przedstawiony w celu realizacji istotnego elementu realizacji ambicji UE w zakresie offshore.

Na poziomie regionalnym, państwa członkowskie zintensyfikowały współpracę i prace nad wdrożeniem. Znaczącym osiągnięciem było rozpoczęcie wspólnego planowania przetargów na Morzu Północnym i Morzu Bałtyckim. Inicjatywy te zapewnią większą widoczność i przejrzystość tego, w jaki sposób kraje przekształcą swoje ambicje w konkretne projekty.

Jakie są najważniejsze wyzwania dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w 2024 roku?

Chociaż poczyniliśmy znaczne postępy, wciąż stoją przed nami wyzwania. Przy wyższych ambicjach obecne tempo wdrażania projektów będzie musiało znacznie przyspieszyć. W ubiegłym roku UE zbudowała tylko 3 GW nowych morskich farm wiatrowych. Zezwolenia stały się głównym wąskim gardłem. Dlatego w tym roku Komisja skupi się na ścisłej współpracy z państwami członkowskimi w zakresie wdrażania ram prawnych dotyczących pozwoleń przyjętych w ubiegłym roku oraz zobowiązań podjętych w Karcie Wiatru w celu zapewnienia szybszego i bardziej przewidywalnego wydawania pozwoleń.

Komisja będzie również współpracować z państwami członkowskimi nad identyfikacją i usuwaniem pozostałych barier związanych z wydawaniem pozwoleń. Zachęcam państwa członkowskie do zapewnienia cyfryzacji procesu wydawania pozwoleń. Pomoże to nie tylko w szybkości, ale także w przejrzystości. Wkrótce będzie to również wymóg prawny – w oparciu o dyrektywę w sprawie odnawialnych źródeł energii, w ciągu najbliższych dwóch lat państwa członkowskie będą zobowiązane do zapewnienia cyfryzacji procesu wydawania pozwoleń.

Utrzymanie globalnego przywództwa i konkurencyjności UE będzie również wymagało pilnego wzmocnienia łańcuchów dostaw, przyciągnięcia talentów, wzmocnienia sieci, integracji morskiego planowania przestrzennego, inwestowania w innowacje i zacieśnienia współpracy regionalnej. W tym celu unijny pakiet dotyczący energii wiatrowej, obejmujący 15 natychmiastowych działań, może potencjalnie zmienić zasady gry. Będziemy współpracować z państwami członkowskimi nad szybkim wdrożeniem pakietu dotyczącego energii wiatrowej i środków planu działania w sprawie sieci.

Wreszcie, ostatnie wydarzenia geopolityczne przypomniały nam, że musimy wzmocnić odporność naszej krytycznej infrastruktury na morzu. Zintensyfikujemy współpracę między państwami członkowskimi UE w celu opracowania regionalnych planów nadzoru morskiego i szerszej współpracy w zakresie cyberbezpieczeństwa w tym sektorze.

Na czym związanym z morską energetyką wiatrową skupisz się szczególnie w 2024 roku?

W 2024 r. skupiamy się na wspieraniu szybszego wdrażania odnawialnych źródeł energii, zmniejszaniu naszej zależności od rosyjskich paliw kopalnych, zapewnianiu bezpieczeństwa dostaw, przystępności cenowej, konkurencyjności naszej gospodarki i kontynuowaniu przyspieszonej transformacji energetycznej.

Jeśli chodzi o wdrażanie energii odnawialnej, w tym morskiej energii wiatrowej, główny nacisk zostanie położony na wydawanie pozwoleń. Będziemy również współpracować z państwami członkowskimi w celu poprawy projektowania aukcji, co może mieć wpływ na wdrażanie odnawialnych źródeł energii i sygnały inwestycyjne w całym łańcuchu dostaw. W tym celu Komisja przyjmie zalecenie dla państw członkowskich w sprawie projektowania aukcji obejmujące kwestie takie jak cyberbezpieczeństwo, inflacja, odporność łańcucha dostaw, zrównoważony rozwój środowiskowy lub realizacja projektu.

Musimy planować nasz system energetyczny w bardziej zintegrowany sposób, analizując również infrastrukturę wodorową i elektrolizery w szerszym kontekście morskiej infrastruktury energetycznej, w tym na Morzu Bałtyckim.

Plan rozwoju sieci morskiej (Offshore Network Development Plan ONDP) opracowany przez ENTSO-E na mocy rozporządzenia TEN-E będzie pierwszym krokiem w tym kierunku. Po jego opublikowaniu Komisja opublikuje wytyczne dotyczące szczegółowej analizy kosztów i korzyści oraz podziału kosztów, aby wesprzeć państwa członkowskie i promotorów w dyskusjach na temat nowych potencjalnych projektów transgranicznych.

Wreszcie, aby utrzymać tempo i zwiększyć pewność branży, Komisja będzie wspierać państwa członkowskie w aktualizacji niewiążących umów ze stycznia 2023 r. dotyczących morskiej energii wiatrowej do grudnia 2024 r.