Simas Abraskevicius, cyfrowy ambasador EUSEW
Niniejszy artykuł redakcyjny powstał we współpracy z Europejskim Tygodniem Zrównoważonej Energii (European Sustainable Energy Week, EUSEW) 2025. Otwarte zaproszenia można znaleźć na stronie ec.europa.eu/eusew.
„W trakcie mojej kariery w dziedzinie zrównoważonego rozwoju byłem świadkiem tego, jak dekarbonizacja przedsiębiorstw przekształca je w zwinnych, myślących przyszłościowo liderów. W tej podróży nie chodzi tylko o spełnienie wymogów regulacyjnych – chodzi o przyjęcie innowacji, pobudzenie zespołów i odblokowanie konkurencyjnego wzrostu”.
Czym jest dekarbonizacja przedsiębiorstw i dlaczego jest ważna?
Dekarbonizacja korporacyjna obejmuje redukcję emisji gazów cieplarnianych w całym łańcuchu wartości firmy – od zużycia energii w produkcji i logistyce po projektowanie produktów i zarządzanie łańcuchem dostaw.
Transformacja ta ma kluczowe znaczenie dla wypełnienia międzynarodowych zobowiązań klimatycznych, takich jak te określone w porozumieniu paryskim, w którym globalne emisje muszą spaść o około 45% w stosunku do poziomów z 2010 r. do 2030 r., aby pozostać na dobrej drodze. Weźmy na przykład sektor przemysłu ciężkiego – który odpowiada za prawie 20% globalnych emisji – gdzie oczekuje się, że firmy zmniejszą emisje o około 50% w ciągu następnej dekady. Podczas gdy dekarbonizacja już się rozpoczęła w sektorach takich jak technologia i finanse, branże takie jak stal i cement nadal stoją przed wyzwaniami, w tym wysokimi kosztami kapitałowymi, ograniczeniami technologicznymi i złożonymi kwestiami łańcucha dostaw, które podkreślają skalę i złożoność tej transformacji
Jak firmy mogą obniżyć emisję dwutlenku węgla?
Nie ma jednego uniwersalnego podejścia do dekarbonizacji; firmy muszą dostosować strategie do swoich realiów operacyjnych. Aby osiągnąć znaczący postęp, organizacje badają różne środki, które odpowiadają na ich unikalne wyzwania, jednocześnie wykorzystując dostępne możliwości.
Modernizacja efektywności energetycznej
Z mojego doświadczenia wynika, że optymalizacja zużycia energii poprzez systematyczne modernizacje jest jedną z najskuteczniejszych strategii. Modernizacja sprzętu, usprawnianie procesów operacyjnych i wdrażanie innowacyjnych systemów zarządzania energią w celu monitorowania i zmniejszania zużycia w czasie rzeczywistym to jedne z głównych dźwigni, na których polegają firmy. Wiele organizacji zaobserwowało poprawę wydajności nawet o 20-30%, co prowadzi nie tylko do obniżenia emisji, ale także do znacznych oszczędności kosztów. Inicjatywy te są zgodne z najlepszymi praktykami zalecanymi przez globalne agencje energetyczne i ekspertów ds. zrównoważonego rozwoju, wzmacniając ich kluczową rolę w przejściu na gospodarkę niskoemisyjną.
Przejście na energię odnawialną
Przejście na odnawialne źródła energii jest kolejnym kamieniem węgielnym dekarbonizacji przedsiębiorstw. Organizacje mogą pozyskiwać energię elektryczną z czystych źródeł za pośrednictwem mechanizmu GOs (Guarantees of Origin), inwestować w lokalne instalacje odnawialne, takie jak panele słoneczne lub turbiny wiatrowe. Taka transformacja nie tylko zmniejsza zależność od paliw kopalnych, ale także zapewnia bufor przed zmiennością rynku energii – często skutkując obniżeniem kosztów energii o 10-15% w czasie. Takie wysiłki mają kluczowe znaczenie dla zmniejszenia intensywności emisji dwutlenku węgla w działalności i są szeroko wspierane przez wiodące ramy zrównoważonego rozwoju
Innowacyjne technologie i przeprojektowanie procesów
Wykorzystanie cyfryzacji, automatyzacji i nowych technologii jest niezbędne do przeprojektowania procesów produkcyjnych w celu zminimalizowania emisji. Firmy integrują zaawansowaną analitykę danych, wykorzystują technologię cyfrowego bliźniaka do symulacji i optymalizacji produkcji oraz badają najnowocześniejsze rozwiązania, takie jak wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (CCS). Te postępy technologiczne umożliwiają precyzyjne monitorowanie i kontrolę emisji, jednocześnie zwiększając ogólną odporność operacyjną i wydajność, pozycjonując firmy jako liderów zrównoważonej rewolucji przemysłowej.
Strategie te obniżają koszty operacyjne w czasie i wzmacniają konkurencyjność przemysłu poprzez zwiększenie odporności łańcucha dostaw i pozycjonowanie firm jako liderów w gospodarce niskoemisyjnej Jednak wiele firm waha się przed pełnym przyjęciem tych środków. Ograniczenia finansowe, krótkoterminowa presja na zyski i znaczące inwestycje początkowe wymagane dla nowych technologii często działają jako bariery. Dodatkowo, integracja innowacyjnych rozwiązań ze starszymi systemami i poruszanie się po złożonych globalnych łańcuchach dostaw może być zniechęcające. Niepewność regulacyjna i brak jednolitych zachęt politycznych w niektórych regionach dodatkowo komplikują transformację.
Przyszłość dekarbonizacji: Perspektywa na przyszłość
Dekarbonizacja ma szansę przekształcić branże w sposób przypominający rewolucję przemysłową. Integracja zaawansowanych technologii cyfrowych – takich jak sztuczna inteligencja, blockchain do handlu energią i inteligentne sieci – w połączeniu z rosnącym naciskiem na energię odnawialną doprowadzi do bezprecedensowej poprawy efektywności energetycznej i wydajności przemysłowej.
Patrząc w przyszłość, konwergencja wsparcia politycznego, innowacyjnych mechanizmów finansowania i partnerstw publiczno-prywatnych przyspieszy przejście na gospodarkę o zerowym zużyciu energii netto. Przykładowo, Europejski Zielony Ład określa ambitne cele redukcji emisji o co najmniej 55% do 2030 r., wzmacniając dynamikę regulacyjną. Firmy, które przyjmą dekarbonizację, nie tylko przyczynią się do realizacji globalnych celów zrównoważonego rozwoju, ale także zyskają przewagę konkurencyjną na rynku, na którym zarówno ramy regulacyjne, jak i oczekiwania konsumentów coraz bardziej sprzyjają zrównoważonym praktykom.
Dzięki odpowiedniemu połączeniu technologii, strategii i dostosowania polityki, dekarbonizacja przedsiębiorstw przekształci się z obowiązku przestrzegania przepisów w potężny katalizator wzrostu gospodarczego i przywództwa w zakresie ochrony środowiska.
O autorze
Simas Abraskevicius jest współzałożycielem i szefem działu Carbon Analytics w Sustainalyse, platformie do zarządzania danymi ESG i obliczania emisji gazów cieplarnianych. Ma ponad dziesięcioletnie doświadczenie w analizie śladu węglowego i ocenie cyklu życia, w tym w ustalaniu celów dekarbonizacji dla spółek notowanych na giełdzie w UE.
Sources
The European Commission’s guidelines
IPCC (2018), Special Report on Global Warming of 1.5°C
International Energy Agency (IEA) (2021), Net Zero by 2050 Report
Źródło: EUSEW2025
