Arianna Vitali, sekretarz generalna Coalition for Energy Savings, organizacji partnerskiej EUSEW, podkreśla znaczenie efektywności energetycznej w elektryfikacji UE, w tym oszczędności kosztów, lepszą elastyczność sieci i ochronę konsumentów.

Niniejsza opinia została przygotowana we współpracy z Europejskim Tygodniem Zrównoważonej Energii 2025 (European Sustainable Energy Week 2025). Więcej informacji można znaleźć na stronie ec.europa.eu/eusew.

Nie jest tajemnicą, że aby UE osiągnęła neutralność klimatyczną, niezbędna będzie stopniowa elektryfikacja naszego systemu energetycznego, a wraz z nią solidna strategia osiągnięcia tego celu w opłacalny sposób. W związku z planem działania na rzecz elektryfikacji dla nowej Komisji Europejskiej, kluczowe znaczenie ma zapewnienie, że potencjał efektywności energetycznej w zakresie umożliwienia, przyspieszenia i obniżenia kosztów elektryfikacji UE nie zostanie przeoczony, ale raczej w pełni wykorzystany.

Efektywność energetyczna i elektryfikacja: idealne połączenie

Odejście od paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii będzie wymagało przyspieszenia elektryfikacji zarówno produkcji energii, jak i jej końcowych zastosowań. Chociaż wszyscy zgadzamy się, że elektryfikacja zwiększa efektywność energetyczną, ważne jest, aby pamiętać, że ta relacja jest dwukierunkowa, a efektywność energetyczna ma również coś do zaoferowania procesowi elektryfikacji UE.

Rzeczywiście, poprzez zmniejszenie ogólnego zapotrzebowania na energię, efektywność energetyczna może złagodzić przeciążenia sieci, zmniejszyć koszty elektryfikacji systemu energetycznego UE i ustabilizować ceny płacone przez konsumentów. W tym duchu Komisja Europejska podkreśliła niedawno, że połączone działania w zakresie elektryfikacji i efektywności energetycznej mogą zmniejszyć unijne rachunki za import paliw kopalnych o 32,5 mld euro rocznie do 2030 r. (co stanowi 25% całkowitych oszczędności, które wynikałyby z wdrożenia planu działania). Ponieważ główne priorytety tego mandatu koncentrują się na poprawie konkurencyjności i przystępności cenowej, wykorzystanie wspólnego potencjału efektywności energetycznej i elektryfikacji jest ważniejsze niż kiedykolwiek.

Grunt to elastyczność

Odporny system energetyczny zaczyna się od elastycznego systemu energetycznego. Oprócz wspierania unijnego celu neutralności klimatycznej, zmniejszenie zapotrzebowania na energię poprzez środki po stronie popytu zmniejsza obciążenie sieci, pozwala na bardziej elastyczne wzorce konsumpcji, a ostatecznie zapewnia bardziej elastyczny i odporny system energetyczny. Istnieją na to dowody: dzięki przyjęciu ambitnych środków po stronie popytu (zarówno w zakresie efektywności, jak i elastyczności), szczytowe zapotrzebowanie można zmniejszyć nawet o 39% w 2030 r. w porównaniu ze scenariuszem bez takich ulepszeń. To z kolei zmniejsza zapotrzebowanie na dodatkową infrastrukturę, dzięki czemu cały proces elektryfikacji jest szybszy i łatwiejszy w zarządzaniu.

Obniżenie kosztów, zwiększenie przystępności cenowej i ochrona obywateli 

Potencjał efektywności energetycznej w zakresie obniżania kosztów infrastruktury, a tym samym ogólnych kosztów systemu, jest znaczący. Przykładowo, ambitne środki po stronie popytu odpowiednio obniżają całkowite koszty systemu energetycznego i zmniejszają roczne inwestycje w sieci dystrybucyjne o około 40 miliardów euro.

Te zaoszczędzone koszty, które ostatecznie nie będą ponoszone przez przedsiębiorstwa i obywateli, przyczyniają się do przystępności cenowej energii, utrzymując ceny energii elektrycznej w ryzach, pomagając europejskiemu przemysłowi w dekarbonizacji przy jednoczesnej poprawie jego konkurencyjności.

Wreszcie, środki w zakresie efektywności energetycznej obniżyłyby również koszty energii dla gospodarstw domowych, pomagając chronić najsłabsze grupy społeczne. Dzięki ambitnym działaniom po stronie popytu, gospodarstwa domowe mogłyby znacznie zaoszczędzić na rocznych rachunkach za energię. Średnie roczne wydatki gospodarstw domowych na energię mogłyby spaść do 900 euro do 2030 r., co stanowi znaczny spadek w porównaniu z dzisiejszą średnią wynoszącą 1190 euro. Jest to szczególnie korzystne w przypadku ogrzewania i transportu drogowego, w przypadku których spodziewany jest wzrost cen paliw kopalnych.

Czas postawić efektywność energetyczną na pierwszym miejscu

Przejście UE na dekarbonizację i elektryfikację systemu energetycznego będzie wymagało starannego planowania i znacznych inwestycji. Na szczęście UE ma pod ręką mistrza wszystkich zawodów. Dzięki szerokiemu zakresowi korzyści, od zmniejszenia potrzeb i kosztów infrastruktury, poprzez zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, obniżenie rachunków za energię, aż po wspieranie zarówno przedsiębiorstw, jak i obywateli znajdujących się w trudnej sytuacji, efektywność energetyczna oferuje łatwo dostępne rozwiązania dla wielu przyszłych wyzwań i musi być traktowana priorytetowo.

Jak podkreślono w Planie działania na rzecz przystępnej cenowo energii (Action Plan for Affordable Energy), UE potrzebuje „zdekarbonizowanego systemu energetycznego, napędzanego znaczną skalą czystej energii i elektryfikacji, z efektywnością energetyczną w centrum”. Priorytetowe traktowanie wdrażania rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej w terenie będzie kluczem do zbudowania przystępnego cenowo, bezpiecznego i konkurencyjnego systemu energetycznego na przyszłość.

Zalecane linki

  1. The Coalition for Energy Savings – Energy efficiency: Enabling, accelerating and lowering the costs of the EU electrification
  2. Regulatory Assistance Project – Right here! Right now! New roles for energy efficiency in an electrified energy system
  3. IEA – Multiple Benefits of Energy Efficiency: Energy Prices
  4. IEA – Energy Efficiency 2024

O autorce

Arianna Vitali pełni funkcję sekretarz generalnej Coalition for Energy Savings od 2021 roku. Koalicja dąży do tego, aby efektywność energetyczna i oszczędność energii były w pierwszej kolejności brane pod uwagę w polityce energetycznej; w dążeniu do tego celu jednoczy przedsiębiorstwa, władze lokalne, agencje energetyczne, społeczności energetyczne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego.

Przed dołączeniem do Coalition for Energy Savings, Arianna była starszą doradczynią ds. polityki w BPIE, gdzie zarządzała projektami badawczymi i kierowała pracami BPIE związanymi z falą renowacji. Wcześniej była członkiem zespołu ds. klimatu i energii w Europejskim Biurze Politycznym WWF, gdzie koordynowała działania WWF na rzecz oszczędności energii w Europie.

Zastrzeżenie: Ten artykuł jest wkładem partnera. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Ani Komisja Europejska, ani żadna osoba działająca w imieniu Komisji nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji zawartych w artykule. Wyrażone opinie są wyłącznie opiniami autorów i nie powinny być traktowane jako reprezentatywne dla oficjalnego stanowiska Komisji Europejskiej.

Źródło: EUSEW2025