W zeszłym roku Unia Europejska zbudowała jedynie 13 GW, co jest znacznie poniżej poziomu 30 GW rocznie, niezbędnego do osiągnięcia celów energetycznych na 2030 rok. Istnieją trzy główne problemy: (a) większość rządów nie stosuje nowych unijnych zasad dotyczących zezwoleń; (b) opóźniają się nowe przyłącza do sieci; (c) powolne tempo elektryfikacji hamuje wzrost popytu. Rządy organizują więcej przetargów na nowe farmy wiatrowe, więc powinno powstać więcej projektów, pod warunkiem że Europa rozwiąże te trzy problemy i zapewni odpowiednie warunki biznesowe do ich realizacji.

Według wstępnych szacunków WindEurope, w 2024 roku Europa zbudowała 15 GW nowej energii wiatrowej: 13 GW na lądzie i 2,3 GW na morzu. W UE zrealizowano 13 GW, z czego 11,4 GW to projekty lądowe, a 1,4 GW morskie. Aby osiągnąć cele energetyczne i klimatyczne na 2030 rok, UE powinna budować 30 GW nowych farm wiatrowych rocznie.

Energia wiatrowa wygenerowała 20% całej energii elektrycznej zużytej w Europie – i 19% w UE. Unia chce, aby ten udział wzrósł do 34% do 2030 roku i przekroczył 50% do 2050 roku.

„Europa nie buduje wystarczającej liczby nowych farm wiatrowych z trzech głównych powodów: (a) większość rządów nie stosuje dobrych unijnych zasad dotyczących zezwoleń – muszą brać przykład z Niemiec; (b) opóźniają się nowe przyłącza do sieci; (c) Europa zbyt wolno elektryfikuje swoją gospodarkę. UE musi pilnie zająć się wszystkimi trzema problemami. Więcej energii wiatrowej oznacza tańszą energię, a co za tym idzie – większą konkurencyjność” – mówi Giles Dickson, dyrektor generalny WindEurope.

Unijne przepisy dotyczące zezwoleń muszą być wdrażane

Powolny i skomplikowany proces uzyskiwania zezwoleń nadal stanowi kluczową przeszkodę w rozwoju energetyki wiatrowej. Mimo wejścia w życie wiążących unijnych przepisów dotyczących zezwoleń, wiele krajów nie wdrożyło ich jeszcze do prawa krajowego. Sytuacja związana z wydawaniem zezwoleń w rzeczywistości pogorszyła się w 2024 roku.

To frustrujące, biorąc pod uwagę, że nieliczne kraje, które zastosowały unijne zasady – wiążące terminy wydawania zezwoleń, zasadę nadrzędnego interesu publicznego – udowodniły skuteczność tych środków. Przykładem są Niemcy, które wydały zezwolenia na budowę prawie 15 GW nowych farm wiatrowych na lądzie. To nowy rekord krajowy i siedem razy więcej niż pięć lat temu. Rządy muszą brać przykład z Niemiec, jeśli poważnie myślą o bezpieczeństwie energetycznym i konkurencyjności przemysłowej.

Braki w sieciach i wolna elektryfikacja hamują rozwój instalacji wiatrowych

Dostęp do sieci energetycznej stał się obecnie największym wąskim gardłem w rozwoju energetyki wiatrowej. Natychmiastowe działania są konieczne, aby odblokować przepustowość sieci. Obecnie ponad 500 GW potencjalnej mocy wiatrowej czeka na ocenę wniosków o przyłączenie do sieci.

Ale problemem nie są tylko kolejki do przyłączenia do sieci. Europa generalnie nie rozwija swoich sieci elektrycznych wystarczająco szybko. Jeden z negatywnych przykładów to farma wiatrowa Borkum Riffgrund 3 o mocy 900 MW w Niemczech – jest w pełni zainstalowana, ale czeka na przyłączenie do sieci. Operator systemu przesyłowego nie będzie w stanie podłączyć farmy do niemieckiej sieci przed 2026 rokiem.

Podobnie Europa nie elektryfikuje swojej gospodarki wystarczająco szybko. Obecnie 23% całej energii zużywanej w UE to energia elektryczna. Do 2050 roku udział ten musi wzrosnąć do 61%. Wskaźniki elektryfikacji stoją w miejscu, szczególnie w sektorze mobilności, ogrzewania i przemysłu. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zleciła komisarzowi ds. energii i mieszkalnictwa Danowi Jørgensenowi przygotowanie planu działania na rzecz elektryfikacji. To nie może nastąpić zbyt szybko.

Rządy przyznają więcej farm wiatrowych w przetargach

Europa przyznała więcej nowej mocy wiatrowej w przetargach rządowych niż kiedykolwiek wcześniej. Przyznane 37 GW (29 GW w UE) to rekord i teoretycznie dobra wiadomość dla przyszłych projektów. Jednak konieczne są pilne działania w zakresie wydawania zezwoleń, rozbudowy sieci i elektryfikacji, aby zwiększyć tempo budowy nowych instalacji.

31 mld euro inwestycji ogłoszonych w 2024 roku – to za mało

Europa sfinansowała szacunkowo 19 GW nowej energii wiatrowej w 2024 roku, nieco mniej niż 21 GW sfinansowanych w 2023 roku. Obejmuje to solidne inwestycje w farmy wiatrowe na lądzie o wartości 24 mld euro. Jednak inwestycje w farmy wiatrowe na morzu znacznie spadły w porównaniu z 2023 rokiem. Podejmowanie ostatecznych decyzji inwestycyjnych dotyczących farm wiatrowych na morzu wciąż pozostaje dużym wyzwaniem.

PPA – ogromne zainteresowanie energetyką wiatrową ze strony korporacji

Energia wiatrowa nadal przyciąga rosnące zainteresowanie ze strony korporacyjnych odbiorców energii elektrycznej. Firmy rozumieją korzyści biznesowe wynikające z korzystania z energii wiatrowej. W 2024 roku 50% całej energii elektrycznej zakontraktowanej w ramach nowych umów zakupu energii (PPA) w Europie stanowiła energia wiatrowa. Dedykowane PPA dla energii wiatrowej wyniosły 4 GW z 12 GW całkowitej mocy w nowych PPA dla odnawialnych źródeł energii. Co więcej, 1 GW energii wiatrowej dostarcza dwukrotnie więcej energii elektrycznej niż 1 GW energii słonecznej.