Litwa ma wielkie ambicje, aby rozwijać morską energetykę wiatrową na Morzu Bałtyckim. Raport BEMIP wskazuje na 4,5 GW potencjału dla rozwoju turbin wiatrowych na wodach litewskich. Zapytaliśmy Litewskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (Lietuvos vėjo elektrinių asociacija) o wyzwania stojące przed branżą w kontekście energetyki wiatrowej rozwijanej na Morzu Bałtyckim.
Na pytania BalticWind.EU odpowiedziała Urtė Daškevičiūtė – asystentka i p.o. dyrektora LWPA. Przedstawicielka stowarzyszenia branżowego wyjaśnia w komentarzu, że w 2018 roku Parlament Republiki Litewskiej zatwierdził Narodową Strategię Niezależności Energetycznej. Patrząc na cele określone w strategii do roku 2050, 100% energii elektrycznej będzie produkowane na Litwie, przy czym produkcja będzie pochodziła z odnawialnych źródeł energii. Strategia ta była kontynuowana w ramach Krajowefo Planu na rzecz Energii i Klimatu (NECP), gdzie sektor morskiej energetyki wiatrowej został wyraźnie zidentyfikowany jako narzędzie do osiągnięcia zielonych celów. Przewiduje się, że całkowita moc zainstalowana nowych turbin wiatrowych do 2030 r. powinna wynieść 1000 MW w przypadku wiatru lądowego i 700 MW w przypadku wiatru morskiego, podczas gdy łączna moc elektrowni słonecznych i wodnych powinna osiągnąć 308 MW. Biorąc pod uwagę prawnie wiążący status NECP, wzrost w sektorze lądowej i morskiej energetyki wiatrowej jest wysoce prawdopodobny.
Obecnie z 540 MW mocy zainstalowanej w turbinach wiatrowych produkcja energii elektrycznej z wiatru pokrywa około 13 proc. końcowego zużycia energii elektrycznej na Litwie – powiedziała Urtė Daškevičiūtė. Wyjaśnia, że morska energetyka wiatrowa będzie miała znaczący wpływ na litewski rynek energii wiatrowej – jeden park wiatrowy o mocy 700 MW będzie miał większą moc niż wszystkie lądowe parki wiatrowe razem wzięte.
“Ponadto szacuje się, że farma może wyprodukować około 3 TWh energii elektrycznej w ciągu roku, co stanowi około jednej czwartej końcowego zużycia energii elektrycznej na Litwie. W 2018 r. badanie przeprowadzone przez naukowców z Kłajpedy, mające na celu ocenę potencjału rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim, określiło potencjał łącznej mocy zainstalowanej na morzu na 3,35 GW. Ponieważ zużycie energii elektrycznej na Litwie rośnie, a wyzwania związane z pozwoleniami stają się coraz trudniejsze do rozwiązania, morska energetyka wiatrowa może być kluczowym instrumentem do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku” – wyjaśniła Urtė Daškevičiūtė.
Pierwszy park offshore wind o mocy 700 MW ma zacząć wytwarzać energię do 2028 roku.
Jakie są aktualne plany Litwy w zakresie morskiej energetyki wiatrowej? Przedstawcielka stowarzyszenia wyjaśnia, że rząd Republiki Litewskiej przewiduje, iż pierwszy park offshore wind o mocy 700 MW zacznie wytwarzać energię do 2028 roku.
“Pomiary prędkości i kierunku wiatru, a także oceny geologiczne powinny rozpocząć się w trzecim kwartale 2021 roku. Aukcja powinna odbyć się w latach 2023-2024. Morski park wiatrowy ma być zlokalizowany w odległości 30-40 km od brzegu, na głębokości 25-40 metrów. Zastosowany model wsparcia to dwustronny kontrakt różnicowy (CfD) na 15 lat. Powyższy farma wiatrowa ma być pierwszym etapem rozwoju morskich parków wiatrowych na obszarze morskim Litwy. Drugi etap dałby dodatkowe 700 MW mocy na morzu, jednak żadne oficjalne daty drugiego etapu rozwoju offshore nie zostały ujawnione.”
Local content i współpraca w regionie Morza Bałtyckiego
Każdy kraj rozwijający morską energetykę wiatrową stara się zaangażować krajowe firmy i producentów w łańcuch wartości dla danego sektora. Pytamy więc, jak Litwa postrzega kwestię zaangażowania lokalnego.
“Jest nadzieja, że planowana budowa morskich turbin wiatrowych da impuls do stworzenia bazy serwisowej w porcie w Kłajpedzie, do zidentyfikowania nowych nisz biznesowych związanych z montażem lub nawet produkcją komponentów potrzebnych do turbin, logistyki, serwisu technicznefo. Szacuje się, że morskie turbiny wiatrowe wytworzą około 1 400 bezpośrednich i dodatkowych miejsc pracy.”
Jaki jest potencjał współpracy w sektorze morskiej energetyki wiatrowej z innymi krajami regionu Morza Bałtyckiego? Urtė Daškevičiūtė podkreśliła, że współpraca z litewskimi sąsiadami zawsze była przedmiotem zainteresowania tego kraju.
“Mimo że obecnie nie podpisano żadnego listu intencyjnego, niektórzy widzą we współpracy z Polską niespełniony potencjał. Dodatkowo, w przyszłości mamy nadzieję na spektakularne wspólne projekty z naszymi północnymi sąsiadami z regionu Morza Bałtyckiego.”
Największe wyzwania dla Litwy?
Daškevičiūtė powiedziała, że największym wyzwaniem, które generalnie dotyczy większości “początkujących”państw w sferze offshore wind, jest brak doświadczenia zarówno po stronie biznesu, jak i rządu.
“Jednak brak doświadczenia po stronie rządowej wymaga dużego obciążenia konsultacjami społecznymi lub dwustronnymi, aby nie tworzyć regulacji, które mogłyby pogorszyć zachęty ze strony biznesu do inwestowania na rynku morskiej energetyki wiatrowej na Litwie”.
Dodała, że te konsultacje czasami bardzo wydłużają procesy, ale są kluczowe dla stworzenia dobrych podstaw dla przyszłego rynku energii morskiej na Litwie.
