WindEurope: Zamówienia i inwestycje w łańcuch dostaw rosną – ale potrzebne są pilne działania w zakresie sieci, pozwoleń i projektów aukcji

Nowe instalacje wiatrowe w pierwszej połowie 2024 roku

W pierwszej połowie 2024 roku Europa dodała 6,4 GW nowej mocy zainstalowanej z energii wiatrowej: 5,3 GW na lądzie i 1,1 GW na morzu. Z tego, kraje UE-27 wybudowały 5,7 GW: 4,7 GW na lądzie i 1 GW na morzu. Najwięcej zbudowały Niemcy – 1,7 GW, a za nimi Francja (1,2 GW) i Hiszpania (876 MW). Europa ma obecnie 278 GW mocy z energii wiatrowej, z czego 242 GW pochodzi z lądowych farm wiatrowych, a 35 GW z farm na morzu. Kraje UE-27 dysponują 225 GW tej mocy: 205 GW z farm lądowych i 20 GW z farm morskich.

Zamówienia na turbiny wiatrowe wzrosły o 11% w porównaniu z pierwszą połową 2023 roku w całej Europie i o 33% w UE. Wolumeny aukcji również są wysokie – rządy państw UE przyznały 19,7 GW nowej mocy z farm wiatrowych w pierwszej połowie 2024 roku, co jest dwukrotnie większą wartością niż w pierwszej połowie 2023 roku. Proces uzyskiwania pozwoleń również wygląda obiecująco, zwłaszcza w Niemczech, które przyznały 5 GW nowych pozwoleń na farmy lądowe.

Jednak decyzje inwestycyjne (FIDs) dotyczące budowy nowych farm wiatrowych zmniejszyły się w porównaniu z rokiem ubiegłym. Europa podjęła decyzje o inwestycjach o wartości 15,4 mld euro w pierwszej połowie 2024 roku, co stanowi mniej niż 30% całkowitych decyzji inwestycyjnych podjętych w 2023 roku. Dotychczas w tym roku podjęto jedynie cztery FID. Nowe instalacje w pierwszej połowie 2024 roku są nieco mniejsze niż oczekiwano i stanowią mniej niż połowę tego, co wybudowano w całym 2023 roku. WindEurope prognozuje, że w 2024 roku w UE powstanie 15 GW nowych farm wiatrowych, w porównaniu do 16 GW w 2023 roku.

Ile energii wiatrowej Europa zbuduje do 2030 roku?

Na podstawie obecnych trendów oraz planowanych projektów i aukcji, prognozy wskazują, że UE będzie miała 350 GW mocy z energii wiatrowej do 2030 roku: 296 GW z farm lądowych i 54 GW z farm morskich. Celem UE jest osiągnięcie 425 GW. Obecnie UE posiada 225 GW zainstalowanej mocy. WindEurope szacuje, że UE będzie budować średnio 22 GW nowych farm wiatrowych rocznie w latach 2024–2030, przy czym liczby te będą rosły pod koniec dekady.

Głównym problemem pozostają wąskie gardła w sieciach energetycznych. Nowe połączenia nie są budowane ani zatwierdzane wystarczająco szybko. Występują również ograniczenia w dostępności sprzętu sieciowego. Proces uzyskiwania pozwoleń na budowę nowych farm wiatrowych wciąż stanowi problem w wielu krajach, choć Niemcy robią znaczne postępy, wdrażając przepisy UE dotyczące nadrzędnego interesu publicznego. Jednak większość rządów wciąż nie wdrożyła tych przepisów.

Wysokie stopy procentowe, rosnące koszty materiałów oraz niższe prognozy dotyczące przyszłych cen hurtowych energii również utrudniają podejmowanie decyzji inwestycyjnych, zwłaszcza w przypadku dużych projektów morskich farm wiatrowych.

Czy pakiet Wind Power Package UE pomaga?

W 2023 roku UE zdała sobie sprawę, że sektor energii wiatrowej potrzebuje dodatkowego wsparcia. Przyjęty wtedy pakiet Wind Power Package, który zawiera 15 pilnych działań wzmacniających łańcuch wartości energii wiatrowej, zaczyna przynosić pozytywne efekty. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) uruchomił i zaczął korzystać z funduszu gwarancyjnego o wartości 5 mld euro. Rządy krajów UE dostarczają więcej informacji o przyszłych aukcjach, lepiej stosują kryteria pozacenowe oraz indeksują ceny w aukcjach. Komisja Europejska podjęła również działania mające na celu zapewnienie równych warunków konkurencji na rynku.

Rządy oraz publiczne instytucje finansowe oferują większe wsparcie dla inwestycji w łańcuch dostaw i logistykę, co przyczynia się do wzrostu liczby nowych inwestycji w produkcję turbin. Do końca 2025 roku europejski łańcuch dostaw będzie miał zdolność produkcyjną wynoszącą 9,5 GW turbin wiatrowych dla farm morskich i 22,5 GW dla farm lądowych rocznie.

Co teraz powinni zrobić decydenci?

Rządy muszą w pełni wdrożyć ustalone przepisy UE dotyczące uzyskiwania pozwoleń oraz środki zawarte w pakiecie Wind Power Package. Niektóre kraje powinny poprawić swoje projekty aukcji, aby wzmocnić opłacalność inwestycji, szczególnie poprzez zapewnienie możliwości korzystania z kontraktów różnicowych (CfD) i umów zakupu energii (PPA). Niezbędne jest również pilne działanie w zakresie rozbudowy infrastruktury sieciowej zgodnie z planem Grids Action Plan UE.

Ponadto rządy muszą nadal wspierać łańcuch dostaw oraz logistykę, w tym rozwój portów. Rozwój odnawialnych źródeł energii w Europie opiera się na elektryfikacji sektora energetycznego, co oznacza konieczność przekształcenia trzech czwartych zużycia energii z paliw kopalnych na energię elektryczną. Konieczne jest natychmiastowe wsparcie elektryfikacji przemysłu, transportu i systemów ogrzewania budynków.

“Europa nie buduje wystarczającej liczby nowych farm wiatrowych, aby osiągnąć swoje cele energetyczne na 2030 rok. Liczby wzrosną w ciągu najbliższych sześciu lat, ale nie wystarczająco. Rządy muszą działać natychmiast, aby zastosować unijne przepisy dotyczące uzyskiwania pozwoleń i zapewnić, że połączenia sieciowe będą gotowe na czas. Muszą pomóc poprawić opłacalność inwestycji w nowe farmy wiatrowe. I upewnić się, że porty i inne elementy logistyczne są dostosowane do celu. Muszą również zwiększyć swoje wsparcie dla elektryfikacji ogrzewania, transportu i przemysłu” – powiedział Giles Dickson, dyrektor generalny WindEurope.