W styczniu odbyła się kolejna edycja międzynarodowej konferencji WindMission Lithuania 2022. Wydarzenie zostało poświęcone polityce energetycznej Litwy, w szczególności rozwojowi energetyki wiatrowej. Oto najważniejsze wnioski na temat rozwoju morskiej energetyki wiatrowej płynące z Litwy.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele litewskiego biznesu i rządu, eksperci z Litwy i zagranicy oraz przedstawiciele zagranicznych inwestorów. Organizatorem wydarzenia było Litewskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej oraz firmę The Voice of Renewables.

Podczas konferencji został omówione takie kwestie jak transformacja sektora elektroenergetycznego Litwy, otoczenie regulacyjne aukcji na Litwie, atrakcyjność i dostępność energetyki wiatrowej dla odbiorców końcowych, likwidacja i demontaż farm wiatrowych. Wiele uwagi zostało zwrócone na możliwości, procedury i zagrożenia dla morskich farm wiatrowych.

Kiedy pojawią się ramy prawne dla offshore wind na Litwie?

Pierwsze pomysły na offshore wind na Litwie pojawiły się około 15 lat temu, ale to w ostatnich latach te plany zaczęły się konkretyzować. Pierwsza morska farma wiatrowa na Litwie będzie miała moc 700 MW (w planie jest także budowa kolejnej farmy, także o mocy 700 MW). Pierwsza dostarczy wolumen 3 TWh rocznie zielonej energii, co pokryje 25 proc. zapotrzebowania energii na Litwie.

Litwa jest dopiero na bardzo wczesnym etapie przygotowań do rozwoju morskiej energetyki wiatrowej, a sam region cieszy się coraz większą popularnością wśród zagranicznych inwestorów (niektórzy z nich już są aktywni na Litwie). Dla Litwinów obecnie wyzwaniem są kwestie regulacyjne oraz terminowe przeprowadzenie aukcji OZE, przetargów oraz innych kluczowych procesów. Na razie nie wiadomo, kiedy zostanie wdrożona podstawowa ustawa o morskiej energetyce wiatrowej, ale litewscy urzędnicy mają nadzieję, że stanie się to szybko. W opinii ekspertów najlepiej, gdyby to był 2022 rok, aby ruszyć już z niezbędnymi postępowaniami.

Branża czeka w szczególności na regulacje dotyczące aukcji dla offshore wind na Litwie. Pierwsza aukcja dla morskiej energetyki wiatrowej powinna uwzględnić kryterium nie tylko ceny, ale także na podstawie kryteriów związanych z innowacjami, korzyściami dla społeczeństwa oraz zrównoważonym rozwojem.

Litwa ma dosyć sprawny system przesyłowy, ale potrzebne są dalsze inwestycje

Przedstawiciele m.in. Litewskiej Agencji Energetycznej i operatora Litgrid, dyskutowali o możliwościach i wyzwaniach związanych z przekształceniem Litwy w eksportera energii z OZE. Litwa posiada dosyć silny system przesyłowy. Celem jest instalacja 7 GW w OZE do 2030 roku, ale jak eksperci zaznaczyli, to nie jest góra granica możliwości. Kluczowe są połączenia międzysystemowe. Obecnie trwają prace nad podmorskim połączeniem kablowym Harmony Link, która połączy Litwę z Polską. Nowe połączenie zwiększy zdolność do absorpcji większej ilości energii z OZE. Czy projekt Harmony Link wystarczy? Potrzeba więcej interkonektorów, aby w przyszłości ustabilizować m.in. potencjalne wahania cen energii i zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne.

Co zrobić z nadwyżkami energii? O ile takie będą…

Nadwyżki energii z OZE powinny być magazynowana, co stanowi oczywistość, jednak kluczowe są działania. Litwa buduje magazyny o mocy 200 MW i dodatkową instalację w Kruonis, aby utrzymać stabilność systemu. Ponadto, nadwyżka energii może być użyta na rzecz produkcji wodoru lub sprzedana na rynku. Ministerstwo Energetyki Litwy wkrótce przedstawi kluczowe wytyczne (mapę drogą) dla rozwoju sektora wodorowego oraz plan działania rozwoju gospodarki wodorowej. Pilotażowy projekt produkcji zielonego wodoru już się rozpoczął na Litwie.

Warto podkreślić, że Litwa może nawet nie mieć nadwyżek energii, ponieważ zużycie energii na Litwie może wzrosnąć nawet o 25 proc. w ciągu dekady, co oznacza, że energia OZE może być w całości konsumowana przez Litwinów.

Za mało rozmów o local content oraz wyzwania związane z finansowaniem

Z racji tego, że rozwój sektora morskiej energetyki wiatrowej na Litwie jest na bardzo wczesnym etapie, nie padło za dużo słów na temat local content, budowy łańcuchów dostaw, rozwoju projektów na innych rynkach jak Łotwa i Estonia.

Jeśli chodzi o finansowanie, to Rynek bałtycki jest pomijany przez inwestorów instytucjonalnych z Europy Zachodniej przez wzgląd na niewielki rozmiar projektów. Ma się to w przyszłości zmienić. Jest za mało dostępnych instrumentów finansów dla projektów offshore wind w krajach bałtyckich.