Europejska Organizacja Portów Morskich (ESPO) opublikowała kompleksową analizę inwestycji portowych w 2024 r., zawierającą dogłębną analizę przyszłych potrzeb inwestycyjnych europejskich portów. Badanie to, którego autorem jest dr Peter de Langen, przedstawia przewidywane zapotrzebowanie na około 80 miliardów euro w ciągu następnej dekady, aby sprostać zmieniającym się wymaganiom sektora portowego, podkreślając znaczące inwestycje w zrównoważony rozwój i transformację energetyczną.

Ewoluujące potrzeby inwestycyjne

Badanie podkreśla zmieniający się krajobraz europejskich portów, napędzany potrzebą dostosowania się do nowych źródeł energii i wymaganej przez nie infrastruktury. W miarę jak Europa przyspiesza przejście na zrównoważoną energię, porty muszą przekształcić się w węzły dla nowych towarów energetycznych. Transformacja wymaga szeroko zakrojonych inwestycji w infrastrukturę do obsługi, przechowywania i transportu nowych towarów oraz zapewnienia łączności zarówno morskiej, jak i z lądowej.

Zrównoważony rozwój i transformacja energetyczna: Rosnący priorytet

Zrównoważony rozwój i transformacja energetyczna stały się kluczowymi kategoriami inwestycyjnymi, które obecnie zajmują drugie miejsce na liście priorytetów władz portowych. Analiza pokazuje wyraźny wzrost udziału inwestycji w tych kategoriach, z mniej niż 10% w 2018 r. do prawie 25% w 2023 r. Nacisk kładziony jest na infrastrukturę i usługi wspierające transformację energetyczną, wysiłki na rzecz zmniejszenia śladu środowiskowego żeglugi oraz poprawę efektywności środowiskowej operacji portowych.

Studia przypadków: Strategiczne inwestycje w infrastrukturę portową

Port Antwerpia-Brugia: Doskonałym przykładem strategicznej inwestycji jest połączenie portów w Antwerpii i Zeebrugge, sformalizowane w kwietniu 2022 roku. To zjednoczenie ma na celu wzmocnienie ich pozycji w globalnym łańcuchu logistycznym, zapewniając stabilność finansową i zrównoważony wzrost. Połączenie ułatwia realizację znaczących projektów, takich jak poprawa łączności między portami i infrastruktura dla zrównoważonych towarów energetycznych, pozycjonując zjednoczony port jako przyszłościowy podmiot gotowy sprostać wyzwaniom związanym z transformacją energetyczną.

Port Raahe: Innym godnym uwagi przypadkiem jest port Raahe w Finlandii, który dostosowuje się do wspierania zielonej transformacji. Dzięki znacznemu potencjałowi w zakresie produkcji morskiej energii wiatrowej, Raahe ma stać się węzłem dla zielonej gospodarki wodorowej. Przyszłe inwestycje obejmują nowy terminal odporny na każdą pogodę oraz obiekty do przejścia SSAB na produkcję stali bez użycia paliw kopalnych. Wydarzenia te podkreślają rolę portu w ułatwianiu budowy i eksploatacji projektów związanych z energią wiatrową, co przyczynia się znacząco do realizacji celów Finlandii w zakresie zrównoważonej energii.

Projekty inwestycyjne i przyszłe plany

W badaniu podkreślono, że lądowe zasilanie (OPS) jest powszechną inwestycją, a ponad 70% portów planuje projekty w tym zakresie. Ponadto wiele portów inwestuje w urządzenia do magazynowania i transportu energii elektrycznej, produkcję energii odnawialnej i systemy zarządzania energią. Odzwierciedla to szerszą tendencję organów zarządzających portami (port managing bodies – PMBs) do rozszerzania swojej oferty usług w celu wspierania zrównoważonego transportu i czystej energii.

Wyzwania i zalecenia

Aby zrealizować te projekty inwestycyjne, europejskie porty wymagają znacznego finansowania publicznego. W badaniu wskazano wąskie gardła w finansowaniu jako krytyczną przeszkodę i podkreślono konieczność dedykowanego finansowania z instrumentów UE, takich jak instrument “Łącząc Europę”, Fundusz Innowacji oraz Fundusze na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Modernizacji. Zwiększone finansowanie publiczne umożliwi PMB wdrażanie projektów, które tworzą wartość zarówno dla użytkowników portów, jak i całego społeczeństwa, wspierając przejście na zrównoważony transport i czystą energię.

Wnioski

Badanie ESPO Port Investments Study 2024 ujawnia solidną listę planowanych inwestycji, wynoszącą 7-9 miliardów euro rocznie w ciągu następnej dekady. Inwestycje te mają kluczowe znaczenie dla przekształcenia europejskich portów w centra transformacji energetycznej, zapewniając im konkurencyjność i zrównoważony rozwój. Wyniki badania podkreślają potrzebę skoordynowanego finansowania publicznego w celu przezwyciężenia barier finansowych i realizacji ambitnych planów inwestycyjnych niezbędnych dla przyszłości europejskich portów.

Ta strategiczna zmiana w kierunku zrównoważonego rozwoju i transformacji energetycznej stanowi nie tylko imperatyw środowiskowy, ale także znaczącą szansę gospodarczą, pozycjonując europejskie porty jako kluczowych graczy w globalnym krajobrazie energetycznym.

Pełny raport jest dostępny na stronie: https://www.espo.be/media/ESP-3217_InvestmentStudyReport2024_LR.pdf

Źródło: Europejska Organizacja Portów Morskich (ESPO)