Podczas 2. Kongresu Fundacji Offshore-Stiftung, który odbył się w niemieckim Emden, około 100 przedstawicieli z dziedzin polityki, związków zawodowych, przemysłu i stowarzyszeń dyskutowało o stanie i przyszłości energii wiatrowej na morzu. W trakcie dyskusji wyraźnie podkreślono, że północne landy Niemiec mają ogromny potencjał, aby wzmocnić swoją pozycję jako „polityczne serce Europy”. W tym celu należy utrzymać technologiczne możliwości w Dolnej Saksonii i Niemczech. Uda się to tylko wtedy, gdy teraz zostaną ustalone odpowiednie ramy, aby zabezpieczyć inwestycje.

Dla ministra gospodarki Dolnej Saksonii Olafa Liesa kluczowe są zwłaszcza tematy zatrudnienia i rynków wiodących: „Transformacja energetyczna to ogromne wyzwanie, ale także wielka szansa. Niemcy obecnie borykają się z recesją. Rozwój energii wiatrowej jest bardziej związany z przemysłem, niż można by sądzić na pierwszy rzut oka. Jednak warunki przetargowe wprowadzane przez rząd są całkowicie nieakceptowalne. Należy postarać się, aby produkcja i rozwój miejsc pracy w Niemczech i Europie były warunkami przyznawania powierzchni morskich na offshore.

Dotyczy to – z perspektywy Chin – również turbin i komponentów. I można to zobaczyć na przykładzie stali. Branża jest gotowa na transformację w kierunku produkcji neutralnej dla klimatu. Teraz potrzebujemy zintegrowanej polityki przemysłowej i gospodarczej. W tym kontekście budowa klimatycznie neutralnych rynków wiodących musi być istotnym elementem. Ponieważ motywują one firmy do inwestycji w zrównoważoną produkcję. Zielona stal odgrywa kluczową rolę w tworzeniu wartości, a produkcja musi odbywać się na miejscu. Planujemy budowę 70 GW mocy wiatrowej na morzu. Naszym celem nie może być inwestowanie miliardów euro w budowę urządzeń z stali nieprzyjaznej dla klimatu. To musi być w przyszłości warunkiem przetargów. Aby tworzenie wartości, zatrudnienie i transformacja, podobnie jak w przypadku zielonej stali, mogły postępować w Niemczech i Europie, nie może wygrać oferta tylko ze względu na najniższą cenę.”

Heiko Messerschmidt, sekretarz okręgowy IG Metall Küste, również domagał się większego uwzględnienia kwestii pracy i tworzenia wartości w Niemczech i Europie: „Aby osiągnąć transformację energetyczną, musimy wzmocnić przemysł wiatrowy na całej drodze tworzenia wartości. Potrzebujemy więcej firm, więcej wykwalifikowanych kadr oraz lepszej infrastruktury. W przyszłych przetargach nie może chodzić tylko o pieniądze. Oczekujemy, że kryteria jakościowe, takie jak zatrudnienie i tworzenie wartości, będą brane pod uwagę w większym stopniu. Ponadto przemysł o wysokim zużyciu energii potrzebuje lepszych możliwości pozyskiwania taniej, zielonej energii offshore. Dzięki temu można zabezpieczyć dobre, chronione taryfami miejsca pracy nie tylko w branży wiatrowej.”

Karina Würtz, dyrektor Stiftung Offshore-Windenergie, zwróciła uwagę na cele rozwoju: „Projekt przetargu na powierzchnie offshore w Niemczech w obecnym kształcie stanowi ogromne – i niepotrzebne – ryzyko dla osiągnięcia i realizacji celów rozwoju. Jego silny nacisk na maksymalizację przychodów państwowych w aukcjach zachęca do maksymalnie ryzykownego zachowania przetargowego firm. To z kolei zaostrza presję na refinansowanie planowanych miliardowych projektów, które już teraz stoją pod dużą presją z powodu wysokich kosztów lub wąskich gardeł w łańcuchu dostaw.

Z tego powodu rośnie ryzyko, że projekty farm wiatrowych na morzu, które są planowane na sześć lat w przyszłość od momentu aukcji, ostatecznie nie zostaną zrealizowane. Musi być jasne dla ustawodawcy: jeśli projekty nie będą ekonomiczne, firmy po prostu ich nie zrealizują – niezależnie od politycznych celów klimatycznych i rozwojowych.

W związku z tym należy pilnie zmienić kierunek – także w zgodzie z propozycjami Komisji Europejskiej. Wtedy projektowanie przetargów może znacznie zwiększyć pewność planowania i prawdopodobieństwo realizacji projektów, wyzwolić inwestycje wzdłuż całego łańcucha wartości, zapewnić stabilniejsze ceny energii dla gospodarki i kontynuować sukces europejskiego sektora offshore.”

Podkreślił to również dr Reinhard Lüken, dyrektor generalny Związku Przemysłu Okrętowego i Morskiego (VSM), dla którego temat tworzenia wartości jest kluczowy: „Musimy spełnić obietnicę, że transformacja prowadzi do wzrostu gospodarczego. W tym celu realizacja projektów musi opierać się na tworzeniu wartości w Niemczech. Jeśli tego nie osiągniemy, stracimy wsparcie ludzi dla transformacji. Obecne wyniki wyborów wyraźnie to pokazują.”

Kongres został zorganizowany przez Ministerstwo Gospodarki Dolnej Saksonii, IG Metall Bezirk Küste, Związek Przemysłu Okrętowego i Morskiego (VSM) oraz Stiftung Offshore-Windenergie. Gospodarzami konferencji były firma „Wind Multiplikator” i miasto Emden.

Cele rozwoju energii wiatrowej na morzu odgrywają centralną rolę w transformacji energetycznej Niemiec i walce z zmianami klimatycznymi. Zgodnie z wymaganiami ustawy o energii wiatrowej na morzu (WindSeeG) niemiecki rząd dąży do osiągnięcia minimum 30 gigawatów (GW) do 2030 roku. Do 2045 roku planowana jest jeszcze bardziej ambitna zwiększenie do 70 GW. Obecnie na niemieckich wodach Morza Północnego i Bałtyckiego działa instalacje energii wiatrowej o łącznej mocy 8,8 GW i ponad 1600 turbin.

W ramach nowelizacji WindSeeG zmieniono projekt przetargów na energię wiatrową na morzu. Od tej pory istnieją dwie kategorie: wstępnie zbadane oraz nie wstępnie zbadane obszary.

W 2023 roku przyznano łącznie 8,8 GW mocy offshore za 13,4 miliarda euro firmom takim jak BP i Total Energies. Same przetargi na nie wstępnie zbadane obszary wyniosły 12,6 miliarda euro. Konkurencja była intensywna i mocno ukierunkowana na cenę, co przyniosło rządowi rekordowe przychody. Pieniądze te mają być głównie wykorzystane do obniżenia opłaty za sieć offshore.

Również w 2024 roku odbyły się kolejne przetargi, w których Total Energies, EnBW, Offshore Wind Four i Offshore Wind Two GmbH oraz Waterekke Energy otrzymali przyznania. Łączne przychody przetargów na nie wstępnie zbadane obszary w czerwcu 2024 roku wyniosły około 3 miliardów euro, podczas gdy RWE, według własnych informacji, zakończyło planowane partnerstwo z Total w tym przetargu krótko przed końcem, ponieważ wątpliwości dotyczące ekonomiczności stawki zgłoszonej przez koncern wzrosły.

Branża energii wiatrowej stoi w obliczu nowych, ambitnych celów rozwoju przed szeregiem istotnych wyzwań. Z jednej strony należy znacznie zwiększyć moce produkcyjne, aby zaspokoić rosnący popyt na energię, z drugiej strony rosnące wymagania stawiane przed projektami, w tym względy środowiskowe, stanowią znaczną barierę dla inwestycji.