Europejska Organizacja Portów Morskich (ESPO) opublikowała Environmental Report 2024 podczas kongresu GreenPort w Hawrze, którego gospodarzem był HAROPA PORT. Raport jest częścią inicjatywy EcoPorts, która promuje zrównoważony rozwój środowiska w europejskich portach. Tegoroczna edycja zawiera dane z 83 portów w 21 krajach, oferując cenny wgląd w zarządzanie środowiskowe w sektorze morskim.

Zmiany klimatyczne i efektywność energetyczna w centrum uwagi

Trzeci rok z rzędu zmiany klimatyczne zostały uznane za główny problem środowiskowy dla europejskich portów. Według raportu, 64% portów stoi obecnie w obliczu wyzwań operacyjnych związanych z klimatem, co stanowi znaczny wzrost w porównaniu z 47% w ubiegłym roku. Podkreśla to rosnącą potrzebę dostosowania portów do zmieniających się warunków klimatycznych.

W odpowiedzi 73% portów pracuje nad zwiększeniem odporności swojej istniejącej infrastruktury, a 86% już wprowadziło środki adaptacji klimatycznej do nowych projektów. Zmiana ta podkreśla znaczenie zapewnienia, że infrastruktura portowa pozostaje odporna na rosnące zagrożenia związane z ekstremalnymi warunkami pogodowymi i podnoszącym się poziomem mórz.

Oprócz zmian klimatycznych, efektywność energetyczna awansowała na drugie miejsce na liście 10 najważniejszych priorytetów środowiskowych, wypierając jakość powietrza z raportu 2023. Odzwierciedla to uznanie przez sektor potrzeby zmniejszenia zużycia energii i dekarbonizacji działalności. Jakość powietrza, która w ubiegłym roku była priorytetem na drugim miejscu, obecnie zajmuje trzecią pozycję, utrzymując swoje znaczenie w wysiłkach na rzecz ograniczenia szkodliwych emisji na obszarach portowych i wokół nich.

Informacje oparte na danych dla polityki i działań

10 najważniejszych priorytetów środowiskowych w raporcie służy jako kluczowy barometr zarówno dla decydentów, jak i władz portowych, kierując decyzjami dotyczącymi polityki środowiskowej. Oprócz zmian klimatycznych, efektywności energetycznej i jakości powietrza, rozwój portów związany z wodą utrzymuje się w pierwszej dziesiątce drugi rok z rzędu, odzwierciedlając jego stałe znaczenie w zrównoważonych operacjach portowych.

Raport opiera się na danych zebranych za pomocą EcoPorts Self-Diagnosis Method (SDM), która umożliwia portom przesyłanie obszernych danych środowiskowych. Ustalenia te nie tylko kształtują raport, ale także dostarczają ESPO i decydentom UE informacji potrzebnych do podjęcia ukierunkowanych działań.

Isabelle Ryckbost, sekretarz generalna ESPO, podkreśliła znaczenie podejścia opartego na danych:

„Top 10 jest dobrym barometrem tego, o co toczy się gra. Klimat pozostaje najważniejszym priorytetem, ale porty nie wydają się tracić z oczu innych kwestii środowiskowych. Raport ten jest również przydatnym narzędziem dla wszystkich przyszłych decydentów w UE”.

Rosnące zaangażowanie w zrównoważony rozwój

Raport 2024 podkreśla również postępy poczynione w zakresie kilku kluczowych wskaźników środowiskowych, odzwierciedlając głębokie zaangażowanie w zrównoważony rozwój. Coraz więcej portów uzyskuje certyfikację w ramach Port Environmental Review System (PERS), który jest jedynym standardem zarządzania środowiskowego opracowanym specjalnie dla portów. Pokazuje to, że coraz więcej portów jest zaangażowanych w zwiększanie swoich możliwości zarządzania środowiskowego.

Wskaźnik zarządzania środowiskowego (EMI), metryka agregująca różne wskaźniki zarządzania środowiskowego, osiągnął najwyższą wartość w historii w 2024 r. i wyniósł 8,61. Jest to pozytywny wskaźnik zbiorowego postępu europejskich portów w kierunku zarządzania środowiskowego.

Inne istotne ustalenia obejmują:

  • 98% portów ma obecnie wdrożoną politykę środowiskową, wykaz odpowiednich przepisów środowiskowych i jasne cele w zakresie poprawy ochrony środowiska, co stanowi nowy rekord w tym sektorze.
  • Prawie wszystkie porty prowadzą wykazy istotnych aspektów środowiskowych (SEA) i ustanowiły aktywne programy monitorowania środowiska. Obejmują one szeroki zakres zagadnień, w tym efektywność energetyczną, odpady portowe i jakość wody, podkreślając proaktywne podejście do zarządzania środowiskiem.

Nadchodzące wyzwania: Spadek liczby szkoleń z zakresu ochrony środowiska

Chociaż raport ujawnia pozytywne trendy w wielu obszarach, istnieją również wyzwania. Jednym z obszarów budzących obawy jest spadek liczby programów szkoleniowych w zakresie ochrony środowiska dla pracowników portów, który odnotowano w ciągu ostatnich dwóch lat. Jednak pomimo tej tendencji spadkowej, w 2024 r. odnotowano najwyższą liczbę szkoleń środowiskowych od 2017 r., co wskazuje na pewien postęp w tej dziedzinie.

Anaëlle Boudry, starszy doradca ds. polityki ESPO i koordynator EcoPorts, zauważyła ciągłą potrzebę wyposażania portów w narzędzia napędzające dekarbonizację:„Sieć EcoPorts działa prężnie, a raport środowiskowy ESPO 2024 potwierdza, że europejskie porty pozostają głęboko zaangażowane w monitorowanie i zarządzanie środowiskowe. Podkreśla zarówno mocne strony, na których można się oprzeć, jak i przyszłe wyzwania. Naszą misją jest zapewnienie, że EcoPorts wyposaży porty w narzędzia napędzające dekarbonizację Europy i wspierające bardziej ekologiczną przyszłość od podstaw”.

Patrząc w przyszłość: Finansowanie i zielone praktyki

Raport ESPO 2024 to nie tylko migawka obecnych wyzwań środowiskowych, ale także wezwanie do działania na rzecz przyszłych ulepszeń. Wyniki raportu odegrają kluczową rolę w kształtowaniu polityki środowiskowej UE i kierowaniu inwestycjami w infrastrukturę portową. Jak podkreślono w raporcie, europejskie porty będą musiały nadal koncentrować się na adaptacji do zmian klimatu, efektywności energetycznej i innych krytycznych obszarach, aby osiągnąć długoterminowe cele w zakresie zrównoważonego rozwoju.

„Raport środowiskowy 2024 jest szczególnie pozytywny. Widzimy postępy w zakresie wielu różnych wskaźników. Nie oznacza to, że wszystko zostało zrobione, ale należy to postrzegać jako zachętę” – dodał Ryckbost.

Ponieważ europejskie porty odgrywają kluczową rolę w wysiłkach na rzecz dekarbonizacji regionu, raport ESPO służy zarówno jako punkt odniesienia dla osiągnięć, jak i mapa drogowa dla przyszłych działań. Proaktywne kroki przedstawione w raporcie, od środków adaptacji do klimatu po zwiększoną certyfikację zgodnie z normami środowiskowymi, podkreślają gotowość sektora do przyjęcia bardziej ekologicznych i zrównoważonych praktyk.

Źródło: ESPO