Wyczuwalne poczucie pilności przenikało panel „Guardians of the Wind” podczas Baltic Sea Offshore Wind Summit (BSOWS2025) w Gdańsku, gdy eksperci ds. bezpieczeństwa i liderzy branży zebrali się, aby zająć się rosnącymi zagrożeniami dla morskiej infrastruktury wiatrowej w strategicznie ważnym regionie Morza Bałtyckiego. Dyskusja, tocząca się w kontekście niestabilności geopolitycznej, skupiła się na konieczności zastosowania solidnych środków bezpieczeństwa, wzmocnionej współpracy między zainteresowanymi stronami oraz konkretnych wyzwaniach związanych zarówno z zagrożeniami fizycznymi, jak i cybernetycznymi.

Moderowany przez Rolanda Freudensteina, Dyrektora Biura Fundacji Wolna Rosja w Brukseli, panel zgromadził Airidasa Daukšasa, Wiceministra Energetyki Republiki Litewskiej; Tomasza Urbaniaka, Dyrektora Departamentu Obrony i Bezpieczeństwa PGE Baltica; Janusza Gajowieckiego, Prezesa Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej; Kmdr por. dr Rafała Miętkiewicza, profesora nadzwyczajnego Akademii Marynarki Wojennej; oraz Nielsa Malskæra, Attaché ds. energii w Ambasadzie Królestwa Danii w Polsce. Rozmowa podkreśliła krytyczny punkt przecięcia bezpieczeństwa energetycznego i obrony narodowej w kontekście szybko rozwijającej się morskiej energetyki wiatrowej.

Airidas Daukšas: Rosja zidentyfikowana jako główne zagrożenie
Airidas Daukšas nadał ostry ton, jednoznacznie identyfikując Rosję jako główne zagrożenie w regionie Morza Bałtyckiego, szczególnie w świetle niedawnych uszkodzeń infrastruktury krytycznej. „Głównym zagrożeniem w naszym regionie jest Rosja, a Rosja stanowi zagrożenie swoimi działaniami w naszym regionie Morza Bałtyckiego. Jak widzimy, ostatnie uszkodzenia naszej infrastruktury krytycznej pokazują, że musimy być gotowi do reagowania i oczywiście do przygotowania się na możliwe szkody w przyszłości”. Podkreślił potrzebę wspólnej europejskiej reakcji, w tym rozmieszczenia dronów i systemów monitorowania, a także zapewnienia obecności sił zbrojnych na morzu. Daukšas podkreślił również znaczenie mechanizmów finansowych na poziomie UE w celu wsparcia tych środków bezpieczeństwa.

Tomasz Urbaniak: Ponad fizycznymi zagrożeniami do holistycznego bezpieczeństwa

Tomasz Urbaniak powtórzył długotrwałe postrzeganie Rosji jako zagrożenia z polskiej perspektywy, zauważając, że „flota cieni” nie była zaskoczeniem dla polskich podmiotów. Rozszerzył jednak zakres obaw o bezpieczeństwo poza czysto fizyczne zagrożenia. „Ale nie zapominajmy, że nie powinniśmy skupiać się na pojęciu bezpieczeństwa jako tylko i wyłącznie bezpieczeństwa przeciwko fizycznym zagrożeniom. Deweloperzy muszą zapewnić zarówno to zwykłe bezpieczeństwo, nazwałbym je bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP), czyli bezpieczeństwo funkcjonowania gospodarstwa. Musi to być bezpieczeństwo związane z ochroną środowiska. O tym już dzisiaj była mowa. Ale to także bezpieczeństwo społeczności lokalnych”.

Urbaniak podkreślił znaczenie dialogu i współpracy między różnymi sektorami, w tym lokalnymi dostawcami treści, i zaapelował o wsparcie administracyjne, aby umożliwić rozwój morskiej energetyki wiatrowej przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa. Zaznaczył również, że cyberzagrożenia nie dotyczą wyłącznie Rosji.


Janusz Gajowiecki: Przeciwdziałanie rosyjskiej manipulacji informacyjnej

Janusz Gajowiecki zwrócił uwagę na intensywną manipulację informacyjną ze strony Rosji, mającą na celu osłabienie rozwoju energetyki wiatrowej w Europie. „Jak wspomniałem na początku szczytu, jesteśmy pod ogromnym atakiem manipulacji ze strony Rosji i Rosja jest bardzo świadoma, że musi zrobić wszystko, aby powstrzymać energetykę wiatrową w Europie”. Szczegółowo opisał rozprzestrzenianie się dezinformacji na temat ekonomii i wykonalności energetyki wiatrowej oraz zwrócił uwagę na rosnącą siłę tych kampanii dezinformacyjnych. Gajowiecki podkreślił potrzebę współpracy w krajach bałtyckich w celu przeciwdziałania tym narracjom oraz znaczenie zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego obok wysiłków rządowych. Ubolewał nad koniecznością przeznaczenia przez stowarzyszenia energetyki wiatrowej środków na walkę z dezinformacją.

Kmdr por. dr hab. Rafał Miętkiewicz: Rola sił morskich i nowych technologii

Kmdr Rafał Miętkiewicz odniósł się do wyzwań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa morskiego dla rozległych obszarów morskich farm wiatrowych. Uznając ograniczenia ciągłego nadzoru morskiego nad rozległymi strefami morskimi Polski, opowiedział się za integracją nowych technologii, takich jak sztuczna inteligencja i systemy autonomiczne, w celu poprawy monitorowania i wykrywania zagrożeń. „Z mojej perspektywy jestem zdecydowanym zwolennikiem technologii autonomicznych i dlatego niektóre elementy sztucznej inteligencji, uczenia maszynowego, teorii gier powinny być zaangażowane w celu osiągnięcia tego rodzaju narzędzi do wyszukiwania nieoczekiwanych zachowań statków i innych, które są obecne na próbach ich złapania przed próbą ataku”. Miętkiewicz podkreślił istotną obecność sił morskich na morzu jako środka odstraszającego i podkreślił potencjał technologii podwójnego zastosowania w celu zmniejszenia kosztów zarówno dla bezpieczeństwa, jak i operacji komercyjnych.

Niels Malskær: Imperatyw współpracy regionalnej i międzynarodowej

Niels Malskær podkreślił istniejącą silną współpracę regionalną w obszarze nordycko-bałtyckim, szczególnie w dziedzinie energii i obrony. Wskazał na rosnące znaczenie Morza Bałtyckiego dla bezpieczeństwa regionalnego w kontekście europejskiego przezbrojenia. Malskær podkreślił potrzebę zwiększenia zdolności zarówno załogowych, jak i bezzałogowych statków morskich w celu skutecznego nadzoru i odstraszania. Przytoczył niedawne fińskie skonfiskowanie rosyjskiego statku jako praktyczny przykład zdecydowanych działań w ramach prawa międzynarodowego. Malskær zaproponował ustanowienie jaśniejszego porozumienia między krajami bałtyckimi w zakresie dopuszczalnych i niedopuszczalnych działań w regionie, zwłaszcza w odniesieniu do podejrzanych zachowań „floty cienia”. Przestrzegł przed nadmiernym poleganiem na zasobach NATO i opowiedział się za tym, by kraje bałtyckie i nordyckie rozwijały własne zdolności w zakresie bezpieczeństwa.

Kluczowe wnioski

Panel „Guardians of the Wind” uwypuklił kilka krytycznych aspektów zabezpieczania bałtyckich aktywów morskich farm wiatrowych:

  • Ryzyko geopolityczne: Rosja była konsekwentnie wskazywana jako główne źródło zagrożeń dla bezpieczeństwa, co wymagało silnej i jednolitej reakcji.
  • Szerokie spektrum zagrożeń: Obawy o bezpieczeństwo wykraczają poza fizyczny sabotaż i obejmują cyberataki, manipulację informacjami i szersze bezpieczeństwo operacyjne.
  • Konieczność współpracy: Skuteczne bezpieczeństwo wymaga ścisłej współpracy między rządami, wojskiem, zainteresowanymi stronami z branży, a nawet społeczeństwem obywatelskim, zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym.
  • Rola technologii: Pojawiające się technologie, takie jak sztuczna inteligencja i systemy autonomiczne, mają kluczowe znaczenie dla poprawy nadzoru i obniżenia kosztów zabezpieczenia rozległych obszarów morskich.
  • Odstraszanie strategiczne: Utrzymanie widocznej obecności sił bezpieczeństwa, zwłaszcza marynarki wojennej, ma zasadnicze znaczenie dla odstraszania potencjalnych przeciwników.
  • Budowanie odporności: Inwestowanie w solidne środki bezpieczeństwa to nie tylko koszt, ale niezbędny element zapewnienia długoterminowej rentowności i niezależności energetycznej zapewnianej przez morską energetykę wiatrową.
  • Przeciwdziałanie dezinformacji: Potrzebne są proaktywne wysiłki w celu zwalczania zagranicznych wpływów i manipulacji mających na celu podważenie publicznego poparcia dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej.

Dyskusja zakończyła się silnym konsensusem co do konieczności uwzględnienia kwestii bezpieczeństwa w samym projekcie i eksploatacji morskich farm wiatrowych w celu ochrony tych krytycznych aktywów energetycznych w złożonym i ewoluującym krajobrazie geopolitycznym.