Komisja zaproponowała szczegółowe przepisy określające, czym jest wodór odnawialny w UE, przyjmując dwa akty delegowane wymagane na mocy dyrektywy w sprawie energii odnawialnej. Akty te stanowią część szerokich ram regulacyjnych UE dotyczących wodoru, które obejmują inwestycje w infrastrukturę energetyczną i zasady pomocy państwa, a także cele legislacyjne dotyczące wodoru odnawialnego dla przemysłu i sektora transportu. Dzięki tym przepisom wszystkie paliwa odnawialne pochodzenia niebiologicznego będą produkowane z odnawialnej energii elektrycznej.

Oba akty są ze sobą powiązane i oba są niezbędne do zaliczenia paliw na poczet realizacji celu państw członkowskich w zakresie energii odnawialnej. Zapewnią one inwestorom pewność regulacyjną, ponieważ UE zamierza osiągnąć 10 mln ton krajowej produkcji wodoru odnawialnego i 10 mln ton importowanego wodoru odnawialnego, zgodnie z planem REPowerEU.

„Wodór odnawialny jest zasadniczym elementem naszej strategii na rzecz racjonalnego pod względem kosztów przejścia na czystą energię i wyeliminowania rosyjskich paliw kopalnych w niektórych procesach przemysłowych. Jasne zasady i wiarygodny system certyfikacji mają kluczowe znaczenie dla rozwoju i ugruntowania pozycji na tym wschodzącym rynku w Europie. Wspomniane akty delegowane zapewniają inwestorom bardzo potrzebną pewność prawa i przyczynią się do dalszego wzmocnienia wiodącej pozycji UE w przemyśle w tym ekologicznym sektorze” – Kadri Simson, komisarz do spraw energii, 13.02.2023.

Więcej energii odnawialnej, mniej emisji

W pierwszym akcie delegowanym określono warunki, na jakich wodór, paliwa wodorowe lub inne nośniki energii można uznać za paliwa odnawialne pochodzenia niebiologicznego. Akt ten wyjaśnia zasadę „dodatkowości” wodoru określoną w dyrektywie UE w sprawie energii odnawialnej. Elektrolizery do produkcji wodoru będą musiały być włączone do produkcji nowej odnawialnej energii elektrycznej. Zasada ta ma na celu zapewnienie, aby produkcja wodoru odnawialnego zachęcała do zwiększenia ilości energii odnawialnej dostępnej w sieci w porównaniu ze stanem obecnym. W ten sposób produkcja wodoru będzie wspierać dekarbonizację i uzupełniać wysiłki na rzecz elektryfikacji, nie wywierając przy tym presji na produkcję energii elektrycznej.

Chociaż początkowo zapotrzebowanie na energię elektryczną do produkcji wodoru będzie znikome, do 2030 r. wzrośnie wraz z masowym wprowadzeniem wielkoskalowych elektrolizerów. Komisja szacuje, że potrzeba około 500 TWh odnawialnej energii elektrycznej do osiągnięcia wyznaczonego w ramach REPowerEU ambitnego celu na 2030 r., jakim jest wyprodukowanie 10 mln ton paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego. Ten ambitny cel – 10 mln ton w 2030 r. – odpowiada 14 proc. całkowitego zużycia energii elektrycznej w UE. Ambicja ta znajduje odzwierciedlenie we wniosku Komisji dotyczącym zwiększenia celu na 2030 r. w zakresie odnawialnych źródeł energii do 45 proc.
W akcie delegowanym określono różne sposoby wykazania przez producentów, że odnawialna energia elektryczna wykorzystywana do produkcji wodoru jest zgodna z zasadami dodatkowości. W akcie tym wprowadzono ponadto kryteria mające zapewnić, aby wodór odnawialny był produkowany wyłącznie wtedy, gdy dostępna jest wystarczająca ilość lokalnej energii odnawialnej (tzw. korelacja czasowa i geograficzna).

Aby uwzględnić istniejące zobowiązania inwestycyjne i umożliwić sektorowi dostosowanie się do nowych ram, przepisy będą wprowadzane stopniowo i opracowane tak, aby z czasem stały się bardziej rygorystyczne. W szczególności przepisy przewidują okres przejściowy w zakresie „dodatkowości” w odniesieniu do projektów dotyczących wodoru, które rozpoczną się przed 1 stycznia 2028 r. Okres przejściowy odpowiada okresowi, w którym skala produkcji elektrolizerów zostanie zwiększona i zostaną one wprowadzone na rynek. Ponadto do 1 stycznia 2030 r. producenci wodoru będą mogli co miesiąc dopasowywać swoją produkcję wodoru do zakontraktowanej energii odnawialnej. Państwa członkowskie będą jednak miały możliwość wprowadzenia od 1 lipca 2027 r. bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących korelacji czasowej.

Wymogi dotyczące produkcji wodoru odnawialnego będą miały zastosowanie zarówno do producentów krajowych, jak i producentów z państw trzecich, którzy chcą eksportować wodór odnawialny do UE, w celu zaliczenia go na poczet unijnych celów w zakresie energii odnawialnej. System certyfikacji oparty na systemach dobrowolnych zapewni producentom, zarówno w UE, jak i w państwach trzecich, możliwość wykazania w prosty i łatwy sposób zgodności z ramami UE i handlu wodorem odnawialnym na jednolitym rynku.

Drugi akt delegowany zawiera metodę obliczania emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego. Metoda ta uwzględnia emisje gazów cieplarnianych w całym cyklu życia paliw, w tym emisje w segmencie wydobywczym, emisje związane z pobieraniem energii elektrycznej z sieci, z przetwórstwa oraz emisje związane z transportem tych paliw do konsumenta końcowego. Metodyka wyjaśnia również, w jaki sposób obliczać emisje gazów cieplarnianych z wodoru odnawialnego lub jego pochodnych w przypadku, gdy jest on produkowany w zakładzie produkującym paliwa kopalne.

Po dzisiejszym przyjęciu akty prawne zostaną teraz przekazane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, które mają 2 miesiące na ich przeanalizowanie i przyjęcie lub odrzucenie wniosków. Na ich wniosek okres kontroli może zostać przedłużony o 2 miesiące. Parlament ani Rada nie mają możliwości zmiany wniosków.

Kontekst

W 2020 r. Komisja przyjęła strategię w zakresie wodoru określającą wizję utworzenia europejskiego ekosystemu wodoru, od badań naukowych i innowacji po produkcję i infrastrukturę, a także rozwój międzynarodowych norm i rynków. Oczekuje się, że wodór odegra ważną rolę w dekarbonizacji przemysłu i transportu ciężkiego w Europie i na świecie. W ramach pakietu „Gotowi na 55” Komisja wprowadziła szereg zachęt do jego stosowania, w tym obowiązkowe cele dla sektorów przemysłu i transportu.

Wodór jest również głównym filarem planu REPowerEU, którego celem jest wyeliminowanie rosyjskich paliw kopalnych. W celu zwiększenia wykorzystania wodoru odnawialnego Komisja przedstawiła koncepcję „przyspieszenie wykorzystania wodoru”. W szczególności plan REPowerEU ma na celu wyprodukowanie w UE 10 mln ton wodoru odnawialnego i import 10 mln ton wodoru odnawialnego do 2030 r.

Oprócz ram regulacyjnych Komisja wspiera również powstawanie sektora wodoru w UE za pośrednictwem ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI). Pierwszy IPCEI, zwany „IPCEI Hy2Tech”, który obejmuje 41 projektów i został zatwierdzony w lipcu 2022 r., ma na celu opracowanie innowacyjnych technologii na potrzeby łańcucha wartości wodoru w celu dekarbonizacji procesów przemysłowych i sektora mobilności, ze szczególnym uwzględnieniem użytkowników końcowych. WE wrześniu 2022 r. Komisja zatwierdziła „IPCEI Hy2Use”, drugi projekt, który uzupełnia IPCEI Hy2Tech i który będzie wspierał budowę infrastruktury związanej z wodorem oraz rozwój innowacyjnych i bardziej zrównoważonych technologii służących włączeniu wodoru do sektora przemysłowego.

Źródło: Komisja Europejska