Energy Technology Perspectives 2023 podkreśla główne możliwości rynkowe i zatrudnienia, jak również pojawiające się zagrożenia, dla krajów ścigających się w prowadzeniu przemysłu czystej energii dziś i w przyszłości.

Świat energii znajduje się u progu nowej ery przemysłowej – ery produkcji technologii czystej energii – która tworzy nowe rynki i miliony miejsc pracy, ale także stwarza nowe zagrożenia, skłaniając kraje na całym świecie do opracowania strategii przemysłowych, aby zabezpieczyć swoje miejsce w nowej globalnej gospodarce energetycznej, zgodnie z nowym dużym raportem IEA.

Energy Technology Perspectives 2023, najnowsza odsłona jednej z flagowych serii IEA, służy jako pierwszy na świecie globalny przewodnik po branżach czystych technologii przyszłości. Zawiera kompleksową analizę globalnej produkcji czystych technologii energetycznych – takich jak panele słoneczne, turbiny wiatrowe, akumulatory do pojazdów elektrycznych, elektrolizery do wodoru i pompy ciepła – oraz ich łańcuchów dostaw na całym świecie, a także określa, w jaki sposób mogą one ewoluować w miarę postępu transformacji czystej energii w nadchodzących latach.

Z analizy wynika, że globalny rynek kluczowych masowo produkowanych technologii czystej energii będzie wart około 650 miliardów dolarów rocznie do 2030 roku – ponad trzykrotnie więcej niż obecnie – jeśli kraje na całym świecie w pełni zrealizują swoje zapowiedziane zobowiązania dotyczące energii i klimatu. W związku z tym, miejsca pracy w sektorze produkcji czystej energii wzrosłyby ponad dwukrotnie – z obecnych 6 mln do prawie 14 mln w 2030 r. – a w kolejnych dekadach, w miarę postępu przemian, spodziewany jest dalszy szybki wzrost przemysłu i miejsc zatrudnienia.

Source: IEA

Jednocześnie obecne łańcuchy dostaw technologii czystej energii niosą ze sobą ryzyko w postaci dużej koncentracji geograficznej wydobycia i przetwarzania zasobów oraz produkcji technologii. W przypadku technologii takich jak panele słoneczne, turbiny wiatrowe, akumulatory do pojazdów elektrycznych, elektrolizery i pompy ciepła, trzy największe kraje produkujące odpowiadają za co najmniej 70% zdolności produkcyjnych dla każdej technologii – przy czym we wszystkich z nich dominują Chiny. Tymczasem znaczna część wydobycia kluczowych minerałów jest skoncentrowana w niewielkiej liczbie krajów. Na przykład Demokratyczna Republika Konga produkuje ponad 70% światowego kobaltu, a tylko trzy kraje – Australia, Chile i Chiny – odpowiadają za ponad 90% światowej produkcji litu.

Świat już dostrzega zagrożenia związane z napiętymi łańcuchami dostaw, które w ostatnich latach spowodowały wzrost cen technologii czystej energii, utrudniając krajom przejście na czystą energię i czyniąc je kosztownymi. Rosnące ceny kobaltu, litu i niklu doprowadziły do pierwszego w historii wzrostu cen baterii do pojazdów elektrycznych, które w 2022 r. skoczyły globalnie o prawie 10%. Koszt turbin wiatrowych poza Chinami również rośnie po latach spadków, podobne tendencje widać w fotowoltaice.

“IEA podkreśliło prawie dwa lata temu, że nowa globalna gospodarka energetyczna szybko się wyłania. Dziś stała się ona głównym filarem strategii gospodarczej, a każdy kraj musi określić, w jaki sposób może skorzystać z możliwości i poruszać się wśród wyzwań. Mówimy o nowych rynkach technologii czystej energii wartych setki miliardów dolarów, jak również o milionach nowych miejsc pracy” – powiedział dyrektor IEA Fatih Birol. “Optymistyczną wiadomością jest to, że globalna linia projektowa dla produkcji technologii czystej energii jest duża i wciąż rośnie. Jeśli wszystko, co zostało dziś ogłoszone, zostanie zbudowane, inwestycje w produkcję technologii czystej energii zapewnią dwie trzecie tego, co jest potrzebne na drodze do zerowej emisji netto. Obecny rozmach przybliża nas do spełnienia naszych międzynarodowych celów energetycznych i klimatycznych – a prawie na pewno czeka nas jeszcze więcej”.

“Jednocześnie świat skorzystałby z bardziej zróżnicowanych łańcuchów dostaw czystych technologii” – dodał dr Birol. “Jak widzieliśmy w przypadku zależności Europy od rosyjskiego gazu, kiedy zbyt polegasz na jednej firmie, jednym kraju lub jednym szlaku handlowym – ryzykujesz, że w przypadku zakłóceń zapłacisz wysoką cenę. Dlatego cieszę się, że wiele gospodarek na całym świecie konkuruje dziś o pozycję lidera w nowej gospodarce energetycznej i napędza rozwój produkcji czystych technologii w wyścigu do zerowej emisji netto. Ważne jest jednak, aby ta konkurencja była uczciwa i aby istniał zdrowy poziom współpracy międzynarodowej, ponieważ żaden kraj nie jest wyspą energetyczną, a zmiany w zakresie energii będą bardziej kosztowne i powolne, jeśli kraje nie będą ze sobą współpracować.”

W raporcie zauważono, że główne gospodarki działają w celu połączenia swoich polityk klimatycznych, bezpieczeństwa energetycznego i przemysłowych w szersze strategie dla swoich gospodarek. Ustawa o obniżeniu inflacji w Stanach Zjednoczonych jest tego wyraźnym przykładem, ale istnieje również pakiet Fit for 55 i plan REPowerEU w Unii Europejskiej, japoński program Green Transformation oraz program Production Linked Incentive w Indiach, który zachęca do produkcji fotowoltaiki i baterii słonecznych – a Chiny pracują nad osiągnięciem, a nawet przekroczeniem celów swojego ostatniego planu pięcioletniego.

Source: IEA

Tymczasem twórcy projektów dotyczących czystej energii i inwestorzy uważnie przyglądają się polityce, która może zapewnić im przewagę konkurencyjną. Stosunkowo krótkie terminy uruchomienia zakładów produkcyjnych, wynoszące średnio około 1-3 lat, oznaczają, że w środowisku sprzyjającym inwestycjom można szybko zwiększyć liczbę projektów. Według raportu tylko 25% ogłoszonych na całym świecie projektów produkcyjnych w zakresie fotowoltaiki jest w trakcie budowy lub wkrótce ją rozpocznie. W przypadku baterii do pojazdów elektrycznych liczba ta wynosi około 35%, a w przypadku elektrolizerów mniej niż 10%. Polityka rządowa i rozwój rynku mogą mieć znaczący wpływ na to, dokąd dojdzie reszta tych projektów.

Wśród regionalnych ambicji dotyczących zwiększenia produkcji, ETP-2023 podkreśla ważną rolę handlu międzynarodowego w łańcuchach dostaw technologii czystej energii. Prawie 60% modułów fotowoltaicznych produkowanych na świecie jest przedmiotem handlu transgranicznego. Handel jest również ważny w przypadku baterii do pojazdów elektrycznych i elementów turbin wiatrowych, pomimo ich masywności, przy czym Chiny są obecnie głównym eksporterem netto.


W raporcie podkreślono również szczególne wyzwania związane z kluczowymi minerałami potrzebnymi dla wielu technologii czystej energii, zwracając uwagę na długi czas potrzebny na rozwój nowych kopalni oraz konieczność wprowadzenia rygorystycznych norm środowiskowych, społecznych i zarządzania. Biorąc pod uwagę nierównomierne rozmieszczenie geograficzne kluczowych zasobów mineralnych, współpraca międzynarodowa i partnerstwa strategiczne będą miały kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw.


Pełny raport: https://www.iea.org/reports/energy-technology-perspectives-2023

Źródło: IEA