Komisja Europejska opublikowała komunikat “Realizacja ambicji UE w zakresie morskiej energii odnawialnej” (“Delivering on the EU offshore renewable energy ambitions”), który jest kluczową częścią europejskiego pakietu wiatrowego (European Wind Package) przyjętego 24 października 2023 r. Komunikat ten stanowi znaczący krok naprzód w drodze do bardziej zrównoważonego i odnawialnego krajobrazu energetycznego Unii Europejskiej.
Morskie odnawialne źródła energii mogą odegrać kluczową rolę w osiągnięciu śmiałych celów energetycznych i klimatycznych UE na lata 2030 i 2050. Ta ambitna wizja ma na celu znaczne zmniejszenie zależności UE od importowanych paliw kopalnych i przygotowuje grunt pod to, aby morskie odnawialne źródła energii stały się nieodłącznym składnikiem mixu energetycznego, niezbędnego do dekarbonizacji i neutralności klimatycznej. Dążenie to jest podkreślone przez wspólny cel państw członkowskich, jakim jest osiągnięcie oszałamiającej liczby 111 GW morskich odnawialnych źródeł energii do 2030 roku. Cel ten jest niemal dwukrotnie wyższy od ambicji wyrażonych w strategii Komisji Europejskiej w zakresie morskiej energii odnawialnej (European Commission’s Offshore Renewable Energy Strategy) z listopada 2020 r.
Komisja pochwala ten wyższy poziom ambicji, uznając, że jest on zgodny z szerszymi celami REPowerEU, który dąży do przyspieszonego przejścia na odnawialne źródła energii. Jednak przekształcenie tych wysokich ambicji w konkretne projekty w przyspieszonym tempie ma kluczowe znaczenie nie tylko dla osiągnięcia celów klimatycznych, ale także dla utrzymania globalnego przywództwa i konkurencyjności w produkcji i wdrażaniu morskich technologii odnawialnych. Zadanie to stało się trudniejsze ze względu na rosnące koszty, zmniejszone marże zysku i fragmentację globalnych łańcuchów dostaw, częściowo spowodowaną ograniczonym dostępem do materiałów i wykwalifikowanej siły roboczej.
Uzupełniając plan działania dla producentów energii wiatrowej w ramach pakietu wiatrowego, niniejszy komunikat podkreśla niezachwiane zaangażowanie Komisji w morskie odnawialne źródła energii i nowe, bardziej ambitne cele. Przemysł wiatrowy ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia tych celów, ale technologie energii oceanicznej również mogą wnieść znaczący wkład. Biorąc pod uwagę unikalne komponenty wymagane dla morskich odnawialnych źródeł energii, w komunikacie podsumowano postępy, uznano stojące przed nami wyzwania i nakreślono ścieżkę rozwoju:
- Rozwój transgranicznych sieci morskich w oparciu o wiarygodne metody analizy kosztów i korzyści oraz alokacji kosztów.
- Szybka ścieżka wydawania pozwoleń.
- Wzmocnienie morskiego planowania przestrzennego (MSP) jako narzędzia do wzmocnienia współpracy regionalnej i zrównoważonego współistnienia morskich odnawialnych źródeł energii i innych gałęzi przemysłu na morzu.
- Wzmocnienie odporności morskiej infrastruktury odnawialnej i bezpieczeństwa morskiego.
- Podtrzymanie wysiłków w zakresie badań i innowacji w celu zapewnienia UE wiodącej pozycji technologicznej i zrównoważonych rozwiązań godzących działalność w zakresie morskich odnawialnych źródeł energii ze środowiskiem.
- Wspieranie łańcuchów dostaw w UE w rozwijaniu ich zdolności, aby pozostały konkurencyjne i były w stanie pomóc w realizacji wyższych poziomów ambicji w zakresie zainstalowanych mocy offshore w UE, a także w krajach trzecich, poprzez specjalne dialogi handlowe, również z udziałem przemysłu.
Te ambitne cele opierają się na poprzedniej strategii UE w zakresie morskiej energii odnawialnej, opublikowanej w listopadzie 2020 r., która zakładała 60 GW morskiej energii wiatrowej do 2030 r. i 300 GW do 2050 r., a także 1 GW energii oceanicznej do 2030 r. i 40 GW do 2050 r. Od tego czasu państwa członkowskie UE uzgodniły niewiążące cele w zakresie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych na morzu do 2050 r., znacznie przekraczając pierwotne cele. Nowe cele wymagają szacunkowo 111 GW morskiej energii odnawialnej do 2030 roku i 317 GW do 2050 roku. Basen Morza Północnego wyznaczył jeszcze bardziej ambitne cele, dążąc do osiągnięcia co najmniej 300 GW do 2050 roku.
Aby wypełnić lukę między celami wyznaczonymi przez państwa członkowskie a obecnymi instalacjami, wymagany jest dramatyczny wzrost instalacji, średnio o prawie 12 GW rocznie. To dziesięć razy więcej niż 1,2 GW zainstalowane w 2022 roku.
UE poczyniła już znaczne postępy w rozwoju energii oceanicznej, a projekty pilotażowe dotyczące energii pływów i fal rozwijają się dobrze, wspierane przez inicjatywy takie jak Horyzont Europa i Fundusz Innowacyjny. Osiągnięcie 100 MW mocy energetycznej oceanów do 2027 r. i 1 GW do końca dekady lub na początku lat 2030. jest teraz w zasięgu ręki.
Współpraca regionalna jest postrzegana jako klucz do realizacji tych celów w zakresie energii morskiej. Przywódcy polityczni i ministrowie spotkali się, aby wzmocnić współpracę i rozwijać transgraniczne projekty morskiej energii odnawialnej, opierając się na wcześniejszych szczytach. Wysiłki te są niezbędne do przyspieszenia rozwoju morskiej energii odnawialnej.
Komunikat Komisji Europejskiej stanowi znaczący krok naprzód w zaangażowaniu UE w morskie odnawialne źródła energii i odzwierciedla pilność działań wymaganych do osiągnięcia ambitnych celów. Podkreśla znaczenie skutecznego wydawania pozwoleń, infrastruktury sieciowej, planowania morskiego, odporności infrastruktury, badań i innowacji, łańcuchów dostaw i rozwoju umiejętności, aby zapewnić realizację tych celów. Dostosowując te cele do zobowiązania do zrównoważonego rozwoju, UE jest gotowa przekształcić swój krajobraz energetyczny i przewodniczyć globalnej transformacji w kierunku odnawialnych i morskich źródeł energii.
Pełny tekst komunikatu:
https://energy.ec.europa.eu/system/files/202310/COM_2023_668_1_EN_ACT_part1_v7.pdf
