16 czerwca państwa członkowskie Unii Europejskiej zatwierdziły w Komitecie Stałych Przedstawicieli kompleksowe przeprojektowanie unijnej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii (RED). Europejski cel w zakresie energii odnawialnej zostanie zatem znacznie zwiększony – z 32% do 45% w 2030 roku. Oznacza to podwojenie udziału energii odnawialnej w porównaniu z poziomem osiągniętym w 2021 r., wynoszącym prawie 22%.

To wielki sukces dla ekspansji odnawialnych źródeł energii: Planowana ekspansja odnawialnych źródeł energii do 2030 roku zostanie z grubsza podwojona. Zgodnie z nowymi celami, każdego roku w UE będzie instalowanych ponad 100 GW nowych turbin wiatrowych i systemów solarnych. Dla Niemiec oznacza to, że znacznie zwiększone cele ekspansji energii wiatrowej i słonecznej w 2022 r. będą wspierane i wiążące przez specyfikacje europejskie. Wyższe cele UE stanowią również ramy dla bardziej dalekosiężnych środków i celów w UE, takich jak strategia słoneczna UE, która przewiduje około potrojenie mocy PV do 600 GW do 2030 roku.

Federalny minister gospodarki i ochrony klimatu Robert Habeck: “Bardzo się cieszę, że Rada poparła dziś porozumienie z 30 marca. Zmieniona dyrektywa znacznie przyspieszy ekspansję odnawialnych źródeł energii w całej Unii Europejskiej. Podnosimy cel w zakresie odnawialnych źródeł energii na rok 2030 z 32% do 45%. W szczególności energia wiatrowa i słoneczna są rozwijane dwa razy szybciej niż wcześniej planowano. Nowe przepisy europejskie spowodują boom inwestycyjny w odnawialne źródła energii i uczynią je prawnie wiążącymi. Dla nas oznacza to: Nasze cele ekspansji energii wiatrowej i słonecznej, które zostały znacznie zwiększone w zeszłym roku, są teraz poparte europejskimi specyfikacjami. Dzięki temu będziemy mniej zależni od importu energii. Dla mnie bardzo ważne jest to, że nie chodzi tylko o cele, ale także o środki. Właśnie dlatego pracowałem nad tym, abyśmy teraz skonsolidowali i trwale zaktualizowali wiele przyspieszeń zatwierdzania projektów energii odnawialnej, które uzgodniliśmy podczas kryzysu energetycznego w 2022 roku. Zatwierdzenia są szybsze, a planowanie przyspieszone. Dlatego cieszę się, że Unia Europejska jest w stanie umożliwić taki sukces w zakresie energii odnawialnej”.

Umowa umożliwia również przełom w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii w sektorach innych niż sektor energii elektrycznej. W każdym kraju obowiązują obecnie wiążące cele w zakresie wykorzystania energii odnawialnej w sektorze ciepłowniczym, transporcie i przemyśle. Przejście na energię odnawialną we wszystkich sektorach stanie się obowiązkowe na poziomie europejskim. Na przykład w samych Niemczech przemysł będzie musiał wykorzystywać wodór z odnawialnych źródeł energii na dużą skalę w 2030 r., około 20-25 TWh. Aby zapewnić, że cele przekładają się również na środki, istnieje groźba wszczęcia postępowania w sprawie naruszenia przepisów, jeśli kraj nie osiągnie swoich celów sektorowych.

Ponadto procedury zatwierdzania są znacznie i trwale przyspieszone. W tym celu ustalono między innymi konkretne terminy: proces zatwierdzania nowych projektów energii odnawialnej w niektórych obszarach nie może trwać dłużej niż 12 miesięcy. Ważne jest również to, że wodór z energii jądrowej nadal nie jest wliczany do celów UE – RED wlicza do celów tylko energię odnawialną.

Ponadto, 16 czerwca osiągnięto porozumienie w sprawie rozwoju rynku, w szczególności dla e-paliw w lotnictwie, tak zwanego “ReFuelEU Aviation”. UE wprowadza limit rynkowy dla e-paliw (“RFNBO”) w sektorze lotniczym, z1,2% e-paliw w 2030 roku do 35% e-paliw w 2050 roku. W sumie 70% paliw lotniczych w 2050 r. ma pochodzić ze źródeł odnawialnych. W lotnictwie e-paliwa są szczególnie ważne, ponieważ bezpośrednia elektryfikacja jest możliwa tylko w ograniczonym zakresie.

Kontekst porozumienia w sprawie dyrektywy o odnawialnych źródłach energii:

  • Podniesienie ogólnego celu

Osiągnięte obecnie porozumienie w sprawie zmiany dyrektywy UE w sprawie odnawialnych źródeł energii (RED III) przewiduje, że cel UE na 2030 r. w zakresie energii odnawialnej wzrośnie do 45% całkowitego zużycia energii (zużycie energii brutto). Tak jak poprzednio, 42,5% ma być zapewnione jako wiążące przez państwa członkowskie. Istniejące regulacje dotyczące zarządzania zapewniają, że cel ten zostanie faktycznie osiągnięty. Na przykład, konkretne środki są podejmowane, jeśli istnieją oznaki, że rozwój odnawialnych źródeł energii nie jest jeszcze wystarczający. Istnieje również orientacyjny dodatkowy cel w wysokości 2,5 procent. To “uzupełnienie” ma zostać osiągnięte poprzez dalsze dobrowolne wkłady państw członkowskich lub poprzez środki ogólnoeuropejskie. W ten sposób UE podwaja swoje ambicje w zakresie ekspansji odnawialnych źródeł energii. Według wstępnych prognoz, niemieckie cele są wystarczające do osiągnięcia nowych celów UE. Teraz musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby osiągnąć nasze krajowe cele ekspansji.

  • Wiążące krajowe cele sektorowe na 2030 r. gwarantują, że energia odnawialna będzie wykorzystywana nie tylko w sektorze energii elektrycznej.

Umowa wprowadza dalsze wiążące, krajowe cele sektorowe w zakresie wykorzystania energii odnawialnej. Jeśli państwo członkowskie nie zastosuje się do tych wiążących celów sektorowych, istnieje ryzyko wszczęcia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Udział energii odnawialnej musi rosnąć o 0,8 punktu procentowego każdego roku w latach 2021-2025, a następnie o 1,1 punktu procentowego rocznie. Ponadto istnieje nowy, orientacyjny cel budowlany w wysokości 49% energii odnawialnej dla zapotrzebowania na ciepło w budynkach. W sektorze transportu już obowiązujący cel wzrasta z 14% do 29%. Nowy wiążący cel w zakresie transportu obejmuje połączenie paliw odnawialnych opartych na energii elektrycznej (RFNBO) i zaawansowanych biopaliw. Ten cel cząstkowy wynosi 5,5%, z czego 1% ma być pokryty przez wodór i inne paliwa oparte na energii elektrycznej (RFNBO).

Nowy obowiązkowy cel w zakresie wykorzystania wodoru i innych paliw opartych na energii elektrycznej (RFNBO) zostanie ustalony w sektorze przemysłowym. 42% wodoru zużywanego w przemyśle w 2030 r. musi pochodzić z odnawialnych źródeł energii. Odpowiada to wzrostowi o około 20 do 25 TWh. Do roku 2035 udział ten powinien wzrosnąć do 60%. W zależności od scenariusza, w Niemczech do tego celu potrzeba około 41 do 83 TWh wodoru z odnawialnych źródeł energii, ponieważ przemysł zużywa coraz więcej wodoru w tym samym czasie. Ponadto, jako nowy cel indykatywny, udział energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii w przemyśle powinien wzrastać o 1,6% każdego roku.

  • Przepisy dotyczące przyspieszenia ekspansji odnawialnych źródeł energii są aktualizowane bezterminowo i na stałe.

Przepisy dotyczące przyspieszenia procesu zatwierdzania ekspansji odnawialnych źródeł energii i sieci, o których zdecydowano w rozporządzeniu nadzwyczajnym UE, zostaną ustanowione w miarę możliwości. Na przykład rozbudowa odnawialnych źródeł energii i sieci leży w nadrzędnym interesie publicznym, a w obszarach priorytetowych można zrezygnować z czasochłonnych etapów oceny (brak drugiej oceny ochrony środowiska i gatunków na poziomie projektu, jeśli dokonano już oceny na poziomie planowania). Ma to jednak zastosowanie tylko wtedy, gdy podjęto odpowiednie środki unikania lub kompensacji, tj. poziom ochrony przyrody pozostaje wysoki.

  • Nowy impuls dla projektów transgranicznych

Ponadto pojawił się nowy bodziec dla transgranicznych projektów w zakresie energii odnawialnej: każde państwo członkowskie musi zająć się co najmniej jednym projektem współpracy transgranicznej, aby można było wzmocnić współpracę. Takie projekty współpracy obejmują na przykład wspólne projekty offshore. Niemcy są jednym z pionierów w UE dzięki niedawno podpisanemu niemiecko-duńskiemu projektowi morskiemu “Bornholm Energy Island”.

  • Paliwa niskoemisyjne nie wliczają się do celów EE

Osiągnięto również kompromis w długoletniej kwestii kredytowania niskoemisyjnych paliw, takich jak wodór oparty na energii jądrowej. Paliwa niskoemisyjne nie wliczają się do celów EE. Nadal istnieje więc wyraźne rozróżnienie między zielonym H2 a niskoemisyjnym H2. Rząd federalny zdecydowanie opowiedział się za tym z wyprzedzeniem. Państwa członkowskie, które osiągają swój krajowy wkład w realizację celu UE 2030 i których przemysł wykorzystuje prawie wyłącznie paliwa zdekarbonizowane, otrzymują zniżkę na cel cząstkowy dotyczący wodoru w przemyśle, a tym samym nieco większą elastyczność.

  • Wzrost udziału e-paliw w ruchu lotniczym

Jednoczesne porozumienie w sprawie ReFuelEU Aviation oznacza, że e-paliwa w ruchu lotniczym są wysoce promowane tam, gdzie są pilnie potrzebne, ponieważ bezpośrednie napędy elektryczne są tutaj prawie niemożliwe. Oznacza to, że to, co było prawem w Niemczech od 2021 r., ma teraz zastosowanie na poziomie UE: niemiecki kontyngent na e-paliwa był pierwszym na świecie obowiązkiem stosowania tych paliw. W całej UE do 2030 r. należy wykorzystywać co najmniej 1,2% e-paliw, a do 2032 r. – 2%. Do 2050 r. wskaźnik ten wzrośnie do 35%. Ogółem w roku docelowym 2050 musi być wykorzystywanych co najmniej 70% odnawialnych paliw lotniczych, tj. oprócz e-paliw również biopaliwa z odpadów i materiałów resztkowych.

Źródło: Federalne Ministerstwo Gospodarki i Klimatu