Litwa wiąże duże nadzieje z rozwojem morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim. O znaczeniu tego projektu mówi nam Rytis Kėvelaitis, założyciel i dyrektor generalny Energy Unlimited. Wywiad ukazał się w naszym raporcie kwartalnym LITWA Q4 2021

Paweł Wróbel: Czy Pana zdaniem Litwa wykorzystuje swoje możliwości w zakresie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej?

Rytis Kėvelaitis: Litwa ma ambitną wizję, aby w 2030 r. co najmniej 50% energii elektrycznej było wytwarzane z odnawialnych źródeł energii, a morska energetyka wiatrowa odgrywa ważną rolę w osiągnięciu tego celu. Litwa zamierza przeprowadzić pierwszą aukcję dla 700 MW morskiej energii wiatrowej w IV kwartale 2023 roku i już teraz prowadzi rozmowy na temat drugiej aukcji tej samej mocy w 2024 lub 2025 roku. Możliwość rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na Litwie zmniejszy import energii elektrycznej, zapewni konkurencyjną cenowo produkcję energii i stworzy nowe lokalne miejsca pracy w łańcuchu dostaw.

Jakie są zalety i wady Litwy w odniesieniu do rozwoju pierwszych morskich farm wiatrowych?

Litwa posiada naturalne atuty dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej – dobre zasoby wiatru (9-9,5 m/s), bliskość brzegu (30 km), stosunkowo płytkie dno morskie (30 m). Wszystkie te warunki sprawiają, że według oceny WindEurope z 2019 roku projekty morskiej energetyki wiatrowej na litewskim terytorium morskim charakteryzują się jednym z najniższych LCOE na całym Morzu Bałtyckim.

Ponieważ jednak na Litwie i w krajach bałtyckich nie ma morskich farm wiatrowych w fazie eksploatacji lub budowy, oznacza to, że jest to nowy rynek morskiej energetyki wiatrowej z regulacjami, które są nadal przygotowywane przez władze i łańcuchem dostaw w fazie rozwoju. Ponadto litewski rynek morskiej energetyki wiatrowej jest również ograniczony pod względem wielkości (3,4 GW) ze względu na inne sposoby wykorzystania morza i ograniczenia środowiskowe.

Jak widzi Pan potencjał współpracy z krajami sąsiednimi – Polską, Łotwą, Estonią – która również ma na celu przyspieszenie realizacji projektów wiatrowych na Bałtyku??

Współpraca między krajami jest obszarem, który mógłby rozwiązać problem ograniczonej wielkości wszystkich trzech państw bałtyckich i jeszcze bardziej obniżyć LCOE morskiej energetyki wiatrowej na tych rynkach. Bałtycka Deklaracja Morskiej Energetyki Wiatrowej została podpisana już w 2020 roku, po czym jesienią 2021 roku podpisano nowy program prac dla morskiej energetyki wiatrowej w ramach Baltic Energy Market Interconnection Plan (BEMIP).

Stanowi to dobre ramy dla współpracy, ale uważam, że współpraca w zakresie rozwoju sieci i wspólnych zasad rozwoju morskiej energetyki wiatrowej jest bardzo obiecująca. Jeśli chodzi o rozwój sieci, widzimy już praktyczny przykład planowanego czwartego interkonektora Estonii i Łotwy, który służy również jako połączenie z siecią lądową dla projektu ELWIND o mocy 1 GW. W związku z ambitnymi planami rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w krajach bałtyckich oraz ogromnym zapotrzebowaniem na energię odnawialną w krajach nordyckich, Polsce i Niemczech, istnieje również potencjał, aby stać się eksporterem energii dzięki nowym interkonektorom lub morskim węzłom energetycznym. Jeśli chodzi o wspólne zasady dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej, istnieją już dobre przykłady tworzenia wspólnych rynków w krajach bałtyckich – np. w zakresie bilansowania i rynków gazu. Regulatorzy mogą to powtórzyć również w dwóch rozwijających się obszarach – morskiej energii wiatrowej i wodoru.

Co jest głównym wąskim gardłem? Jakie środki należy podjąć, aby je złagodzić?

Litwa jest nowym rynkiem morskiej energetyki wiatrowej, którego regulacje są nadal przygotowywane przez władze i gdzie łańcuch dostaw jest w fazie rozwoju. Doświadczenie lokalnych interesariuszy w zakresie morskiej energetyki wiatrowej jest ograniczone, ponieważ nie istnieją jeszcze żadne działające projekty morskiej energetyki wiatrowej…

Pełny wywiad dostępny jest w raporcie BalticWind.EU Country Report LITWA Q4 2021