Deklaracja z Marienbourga - kraje bałtyckie zobowiązują się do większej współpracy w zakresie morskiej energetyki wiatrowej

30 sierpnia 2022 r. w Kopenhadze szefowie rządów i ministrowie energii 8 krajów nadbałtyckich podpisali Deklarację z Marienbourga. Zobowiązali się oni do ustanowienia wyższych celów dla budowy morskiej energii wiatrowej na Morzu Bałtyckim i zgodzili się na ściślejszą współpracę w tym zakresie oraz w zakresie szeroko pojętej energetyki.

Morze Bałtyckie ma ogromny potencjał w zakresie morskiej energii wiatrowej. Obecnie posiada zaledwie 2,8 GW mocy zainstalowanej. 8 krajów zobowiązało się do zwiększenia tej mocy do 19,6 GW do 2030 roku. W późniejszym terminie planują rozważyć cel na rok 2040.

Niemcy i Dania są jedynymi krajami bałtyckimi posiadającymi duże farmy wiatrowe na Morzu Bałtyckim i są zdeterminowane, aby dalej zwiększać swoją moc. Pozostałe kraje mają ambitne plany by pójść w ich ślady. Polska chce mieć 6 GW do 2030 roku i 11 GW do 2040 roku. Finlandia chce mieć swoją pierwszą dużą farmę wiatrową do 2026-2027 roku, a kolejną do 2028 roku. W Szwecji projekty o mocy 15 GW ubiegają się obecnie o pozwolenia. Niektóre z nich mogą zostać uruchomione przed 2030 r. Z kolei Estonia, Łotwa i Litwa chcą uruchomić swoje pierwsze morskie farmy wiatrowe również przed 2030 rokiem.

Jest niezwykle ważne, aby region bałtycki rozwijał swoje źródła energii odnawialnej. Duża część regionu była do niedawna uzależniona od importu energii z Rosji. Instalacja większej ilości morskiej energii wiatrowej przyspieszy wycofanie rosyjskiego paliwa i zwiększy bezpieczeństwo energetyczne regionu. Osiem krajów wyraźnie przyznało to we wspólnej deklaracji na poziomie premierów i ministrów energii.

Jak podkreślono w deklaracji: „Morze Bałtyckie posiada znaczny, ale w dużej mierze niewykorzystany potencjał w zakresie morskiej energii wiatrowej, którego wykorzystanie może przyspieszyć wycofanie się z surowców energetycznych z Rosji poprzez zastąpienie paliw kopalnych, na przykład poprzez elektryfikację, zwiększenie ilości paliw odnawialnych, dywersyfikację i dekarbonizację sieci gazowych, zwiększoną integrację sektorową oraz ekologiczną gospodarkę wodorową, w tym niezbędną infrastrukturę przesyłową. Rozwój odpowiednich mocy wytwórczych, sieci i połączeń międzysystemowych przy jednoczesnym usunięciu wewnętrznych wąskich gardeł, a także dobrze funkcjonującego wewnętrznego rynku energii zwiększy naszą odporność i bezpieczeństwo energetyczne.”

Deklaracja przyznaje również potrzebę przyspieszenia wydawania pozwoleń. Długie procesy biurokratyczne spowalniają realizację projektów. Zobowiązania dotyczące energii wiatrowej zostaną zrealizowane tylko wtedy, gdy uproszczone zostaną zasady i procedury wydawania zezwoleń. Potrzebujemy też silnego europejskiego łańcucha dostaw. Dla rozwoju morskiej energii wiatrowej wymaga to również ogromnych inwestycji w infrastrukturę sieci morskich, ułatwień portowych i statków.

Niezwykle istotna będzie również współpraca transgraniczna. Niemcy i Dania pokazały już, że transgraniczne projekty morskiej energii wiatrowej są możliwe dzięki projektowi Kriegers Flak. Dania ma ambicje podłączenia większej liczby swoich morskich farm wiatrowych na Morzu Bałtyckim do sieci niemieckiej.

Rządy zgodziły się zbadać wspólne transgraniczne projekty w zakresie energii odnawialnej i określić dalsze potrzeby w zakresie infrastruktury, aby ułatwić rozwój morskiej energii wiatrowej. Transgraniczne projekty hybrydowe zapewnią również większe bezpieczeństwo energetyczne poprzez poprawę przepływu energii elektrycznej. Szczególnie w przypadku krajów, które nie są dobrze połączone z resztą sieci europejskiej, spowoduje to również spadek cen.

Aby osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku, morska energia wiatrowa musi wzrosnąć z 15 GW w UE obecnie do 300 GW do 2050 roku. W tym samym okresie UE chce, aby lądowa energia wiatrowa wzrosła ze 173 GW do 1000 GW. Europejski przemysł wiatrowy będzie nadal zapewniał, że rozwój morskiej i lądowej energetyki wiatrowej będzie szedł w parze z ochroną bioróżnorodności i dialogiem z lokalnymi społecznościami i innymi zainteresowanymi stronami.

Szef WindEurope Giles Dickson skomentował deklarację: “Morze Bałtyckie będzie kluczowym elementem rozbudowy morskiej energetyki wiatrowej w Europie. Dzisiejszy szczyt przynosi nowe ważne zobowiązania ze strony 8 rządów państw bałtyckich. Dobrze, że uznają one kluczową rolę współpracy transgranicznej. Będzie ona niezbędna, zwłaszcza w zakresie rozwoju sieci i planowania przestrzennego na morzu. Ważne jest również, aby 8 krajów wspierało inwestycje w łańcuch dostaw morskiej energii wiatrowej oraz w porty i inną infrastrukturę logistyczną, wykorzystując dostępne znaczące unijne fundusze odbudowy po pandemii.”