W ubiegłą sobotę, 4 grudnia, Litgrid i PSE, operatorzy litewskiego i polskiego systemu przesyłowego energii elektrycznej, przeprowadzili test awaryjnego wsparcia na połączeniu polsko-litewskim. Test miał na celu sprawdzenie możliwości odbudowy litewskiego systemu i black-startu z wykorzystaniem połączenia międzysystemowego wraz z nowo zainstalowanymi autotransformatorami w stacji elektroenergetycznej Alytus.

Test wsparcia awaryjnego symulował sytuację, w której największe litewskie elektrownie, które są wyłączone i mają możliwość ponownego uruchomienia po wystąpieniu black startu, są zaopatrywane w energię elektryczną z Polski. Litewscy odbiorcy byli zaopatrywani w energię elektryczną bez zakłóceń, więc test nie miał wpływu na odbiorców.

“Jest to historyczny test nie tylko dla niezależności energetycznej, ale także dla bezpieczeństwa narodowego. Test pokazuje, że mamy sprawdzone połączenie synchroniczne, a nasza główna moc wytwórcza jest gotowa do pracy w kontynentalnym systemie europejskim – mówi minister energetyki Dainius Kreivys. – Oznacza to, że w sytuacjach awaryjnych możemy z pomocą polskich partnerów zapewnić nieprzerwaną pracę systemu elektroenergetycznego kraju. Jest to geopolityczny punkt zwrotny, przygotowujący do ostatecznego połączenia litewskiego systemu elektroenergetycznego z sieciami Europy kontynentalnej w 2025 roku.”

“Cieszymy się, że możemy współpracować z naszymi litewskimi partnerami i przeprowadzać różne symulacje mające na celu wzmocnienie współpracy między naszymi systemami. Przeprowadzenie testu jest jednym ze zobowiązań wynikających z zainicjowanej w 2019 roku dwustronnej współpracy PSE i Litgrid, której celem jest umożliwienie możliwości restytucji i black-startu poprzez linię, która może być wykorzystywana w obu kierunkach, tzn. w przypadku restytucji lub blackoutu w jednym z systemów, wsparcie może być świadczone z drugiego” – powiedział Eryk Kłossowski, prezes PSE.

“To był jeden z najtrudniejszych technicznie testów w historii energetyki na Litwie. Tym razem musieliśmy koordynować działania nie tylko z naszymi krajowymi producentami energii elektrycznej, ale również z polskim centrum sterowania systemem w Warszawie. Test ten podkreślił gotowość technologiczną sprzętu i wykazał poziom profesjonalizmu specjalistów ds. energetyki obu spółek. Z tym zadaniem poradziliśmy sobie wzorowo, ale przed nami jeszcze dużo pracy, aby zmodernizować i rozbudować litewskie sieci elektroenergetyczne oraz wzmocnić zarządzanie systemem w ramach przygotowań do autonomicznej regulacji częstotliwości i pracy synchronicznej wspólnie z naszymi partnerami w Europie kontynentalnej” – powiedział Rokas Masiulis, Prezes Zarządu Litgrid.

Test pomocy w sytuacjach awaryjnych został przeprowadzony zgodnie z programem uzgodnionym wcześniej pomiędzy litewskimi i polskimi operatorami systemów przesyłowych. Test rozpoczął się w sobotę wczesnym rankiem i trwał około pół dnia.

Podczas testu awaryjnego podstacje Alytus, elektrownia wodno-pompowa Kruonis (HPSP) i Lietuvos elektrinė, dwie linie przesyłowe Alytus-Kruonis HAE i Kruonis HAE-Lietuvos elektrinė zostały odłączone od reszty litewskiego systemu energetycznego. W teście wzięły udział największe litewskie jednostki wytwórcze – HPSP Kruonis oraz turbina gazowa pracująca w cyklu skojarzonym (CCGT) w kompleksie Elektrėnai, a także jeden z nowych autotransformatorów zainstalowanych w rozbudowanej stacji przekształtnikowej LitPol Link. Wszystkie te elementy pracowały podczas testu synchronicznie z polskim systemem.

Następnie napięcie było stopniowo przesyłane z Polski do systemu litewskiego linią napowietrzną 400 kV Alytus-Elk Bis. Energia elektryczna przesłana z Polski została wykorzystana do uruchomienia elektrowni gazowo-parowej i elektrowni szczytowo-pompowej Kruonis, a następnie została przesłana z Litwy do Polski. Podczas testu LitPol Link nie był dostępny dla giełdy energii.

W realizacji programu testowego pomagało prawie pół setki pracowników Litgrid, PSE i Ignitis Gamyba. Po zakończeniu testu, specjaliści Litgrid i PSE przeprowadzają obliczenia danych i analizują wyniki testu, a szczegółowe raporty zostaną opracowane przez operatorów w ciągu najbliższych kilku miesięcy.

Test podtrzymania awaryjnego został przeprowadzony bezpośrednio po zakończeniu rozbudowy łącza LitPol Link i zainstalowaniu nowych autotransformatorów w stacji elektroenergetycznej Alytus. Przed synchronizacją z CESA planowane jest przeprowadzenie kilku innych kluczowych testów. Na 2022 r. zaplanowano litewski test pracy w trybie izolowanym, a następnie wspólny test pracy w trybie izolowanym bałtyckich systemów elektroenergetycznych.

Do tej pory Litwa, Łotwa i Estonia, wraz z Rosją i Białorusią, działały w systemie IPS/UPS, w którym częstotliwość energii elektrycznej jest regulowana centralnie w Rosji. Przyłączenie do sieci kontynentalnej Europy i praca synchroniczna z Polską, Niemcami i innymi krajami kontynentalnej Europy zostaną zapewnione najpóźniej do 2025 roku.

Źródło: Litgrid