Wojna w Ukrainie wpłynęła również na sektor energetyki wiatrowej. W ostatnich latach Ukraina poczyniła znaczne postępy w rozwoju energetyki wiatrowej, dzięki czemu stała się jednym z europejskich liderów sektora OZE. Branża musi odłożyć wiele ambitnych planów na później, ale nie poddaje się. Ukraina ma w planach rozwój morskiej energetyki wiatrowej. Andriy Konechenkov, Przewodniczący Rady UWEA, i Kateryna Knysh, Kierownik Działu Analitycznego UWEA, wyjaśniają w specjalnym komentarzu dla BalticWind.EU.
Artykuł pochodzi z BalticWind.EU Raportu Kwartalnego Q2 POLSKA 2022
Przedstawiciele ukraińskiego stowarzyszenia branżowego wskazują, w odpowiedzi na pytania w raporcie kwartalnym BalticWind. EU, że Ukraina w ostatnich latach zrobiła znaczne postępy w rozwoju energetyki wiatrowej. Całkowita moc zainstalowana w sektorze energetyki wiatrowej osiągnęła 1,7 GW do końca 2021 roku. 699 turbin wiatrowych, o średniej mocy znamionowej 3,5 MW, zainstalowanych w 34 morskich elektrowniach wiatrowych, generowało zieloną energię elektryczną w Ukrainie przed inwazją rosji na Ukrainę. W ten sposób w 2021 roku Ukraina wygenerowała 3 866 mln kWh zielonej energii elektrycznej z wiatru – 2,5 % krajowych dostaw energii elektrycznej (wszystkie elektrownie Ukrainy wygenerowały 156 601 mln kWh).
Obecnie energia wiatrowa pozostaje drugą najbardziej rozwiniętą technologią odnawialną w Ukrainie. Udział wiatru stanowi 19,8 % całkowitej mocy OZE zainstalowanej w Ukrainie i 2,72 % krajowej mocy elektrycznej.
Rok 2022 mógł być kolejnym rekordowym rokiem dla ukraińskiego sektora energetyki wiatrowej z rocznymi przyrostami wiatru na poziomie 1 GW, zgodnie z prognozą Ukraińskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (UWEA) sporządzoną pod koniec 2021 roku. Co więcej, kolejne 4 GW wiatru, które już otrzymały pozwolenie na budowę, miały napędzać dodatkowe moce wiatrowe zainstalowane w latach 2023-2026. Godny uwagi jest fakt, że większość tych nowych projektów wiatrowych wykorzystuje najnowsze technologie turbin, których moc znamionowa wynosi średnio od 6 MW wzwyż.
Należy zauważyć, że jak dotąd główną siłą napędową rozwoju energetyki wiatrowej była taryfa gwarantowana. Aby przyspieszyć rozwój energetyki wiatrowej takie przewidywalne mechanizmy rynkowe mające na celu napędzanie inwestycji, jak aukcje wiatrowe i kontrakt różnicy kursowej, miały zostać wprowadzone w Ukrainie jeszcze w 2022 roku.
Potencjał morskiej energetyki wiatrowej w Ukrainie
W oparciu o przedwojenne warunki biznesowe i rynkowe, UWEA prognozowało łączną moc zainstalowaną ukraińskiego sektora energetyki wiatrowej na poziomie co najmniej 7 GW plus pierwsze 300 MW w morskiej energetyce wiatrowej do 2030 roku. Wśród wszystkich krajów regionu Morza Czarnego, Ukraina ma duży potencjał rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Według Banku Światowego całkowity teoretyczny potencjał techniczny rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Czarnym i w płytkich wodach Ukrainy sięga 250 GW zarówno dla pływających farm wiatrowych, jak i stacjonarnych.
Pomimo tego, że wskaźnik ten jest teoretyczny, wyraźnie pokazuje, że Ukraina musi zmierzać w kierunku rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w ślad za wszystkimi wiodącymi krajami nadmorskimi Unii Europejskiej. Ponadto, morska energetyka wiatrowa mogłaby w znacznym stopniu przyczynić się do realizacji ambicji Ukrainy w zakresie produkcji wodoru ze źródeł odnawialnych – mówi Kateryna Knysh.
Dostrzegając niewykorzystany potencjał morskiej energetyki wiatrowej Ukrainy, w 2020 roku UWEA rozpoczęła promocję tej technologii w Ukrainie, a na początku 2021 roku stowarzyszenie opublikowało białą księgę „Morska energetyka wiatrowa i zielony wodór: nowe granice potencjału energetycznego Ukrainy”.
Aby ułatwić rozwój morskiej energetyki wiatrowej w regionie we wrześniu 2021 roku Ukraińskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej i Stowarzyszenie Morskiej Energetyki Wiatrowej Turcji [Offshore Wind Energy Association of Turkey] zainicjowały utworzenie Czarnomorskiej Federacji Morskiej Energetyki Wiatrowej [Black Sea Offshore Wind Energy Federation].
Rynek energetyki wiatrowej Ukrainy ma obiecujący potencjał, zarówno dla rozwoju lądowego, jak i morskiego. Średni współczynnik mocy lądowych elektrowni wiatrowych na południu Ukrainy waha się od 38% do 40%, co wskazuje na ogromne zasoby wiatru w Ukrainie, podczas gdy wiatr morski może pokazać jeszcze bardziej uderzające liczby. Inwazja rosji na Ukrainę wstrzymała wszystkie projekty, które były już w fazie rozwoju i budowy, mówi Andrij Konczenkow.
Wyzwania dla Ukrainy w energetyce wiatrowej
Zdaniem Konechenkova i Knysza, największym wyzwaniem dla Ukrainy w zakresie rozwoju energetyki wiatrowej, i innych odnawialnych źródeł energii w ogóle, jest historyczna zależność kraju od paliw kopalnych, zarówno importowanych, jak i własnych. System energetyczny Ukrainy charakteryzuje się dominującym udziałem mocy podstawowych (głównie jądrowych i cieplnych), które wyczerpały już swoje zasoby parkowe. Czas pracy w godzinach nadliczbowych niektórych elektrowni cieplnych przekroczył już średnio 270 tys. godzin (przy projektowych limitach żywotności do 200 tys. godzin), natomiast 12 bloków jądrowych, spośród 15, osiągnęło już koniec 30-letniego projektowego okresu eksploatacji, a ich licencje na eksploatację zostały już przedłużone na kolejne 10 – 20 lat. Kolejne 1 000 MW osiągnie koniec projektowanego 30-letniego okresu eksploatacji w 2026.
Wojna ukraińsko-rosyjska już pokazała bezbronność krajów całkowicie zależnych od energetyki jądrowej. Zajmując największą elektrownię jądrową w Europie – Zaporoże – rosja nasiliła terroryzm jądrowy zagrażający nie tylko bezpieczeństwu jądrowemu Ukrainy, ale i całego świata.
Nowe technologie wytwarzania energii elektrycznej oparte na odnawialnych źródłach energii muszą zastąpić przestarzałe moce wykorzystujące paliwa kopalne, a tym samym nie tylko zrehabilitować system energetyczny, ale także uczynić go bezpieczniejszym i bardziej ekologicznym.
Na dzień dzisiejszy można powiedzieć, że na rynku OZE Ukrainy widać oznaki wojny. Pozytywną stroną jest to, że prezydent Ukrainy zobowiązał Ukrainę do stopniowego odchodzenia od węgla do 2035 roku i zadeklarował zieloną transformację na dużą skalę w ramach integracji z UE. Plan naprawy Ukrainy do 2032 roku, przedstawiony przez rząd ukraiński na konferencji Ukraine Recovery Conference w Lugano na początku lipca, przewiduje zainstalowanie w kraju 5-10 GW mocy w elektrowniach wiatrowych i słonecznych oraz 30+ GW mocy w OZE do produkcji odnawialnego wodoru do 2032 roku.
Z drugiej strony, rząd stara się zmniejszyć płatności za zieloną energię elektryczną, nałożyć zieloną etykietę na energię jądrową i wreszcie zwiększyć moce jądrowe.
Dlatego dziś kluczowym wyzwaniem dla ukraińskiego rynku OZE jest niespójność polityki energetycznej, rozdźwięk między słowami a realnymi działaniami. W 2019 roku Ukraina weszła do TOP-10 krajów pod względem najszybszego tempa rozwoju zielonej energii. W 2022 roku cały świat jednoczy się, by zrezygnować z brudnych źródeł energii i przejść na źródła odnawialne. Ukraina, jako kraj uważający się za część Europy, kraj, który przeżył katastrofę w Czarnobylu, kraj, który już od 30 lat i czterech miesięcy walczy o swoją niezależność energetyczną, nie powinna pozwolić, aby ten moment minął. Powojenna odbudowa Ukrainy powinna być oparta wyłącznie na odnawialnych źródłach energii z wiatrem w roli głównej. Nie powinniśmy przedłużać życia przestarzałej i niebezpiecznej infrastruktury energetycznej….
Cały artykuł dostępny jest tutaj: https://balticwind.eu/pl/balticwind-eu-raport-kwartalny-polska-q2-2022/
