Tegoroczna konferencja WindWorks. Moving Energy w Rydze po raz kolejny była miejscem kluczowych dyskusji nt. rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na Bałtyku, ze szczególnym uwzględnieniem potencjału Łotwy i Estonii. Wydarzenie, którego BalticWind.EU był partnerem medialnym zostało zorganizowane w dniu 19 kwietnia przez Łotewskie i Estońskie Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (LWEA i EWPA) oraz Ambasadę Danii w Rydze we współpracy z Łotewską Agencją Inwestycji i Rozwoju, Ambasadą Holandii w Rydze i Ambasadą Norwegii w Rydze.

Wśród ponad 400 uczestników, panelistów i gości specjalnych byli m.in. Prezydent Łotwy Egils Levits, Komisarz UE ds. Energii Kadri Simson, Minister Klimatu i Energii Danii Lars Aagaard, Minister Klimatu i Energii Łotwy Raimonds Čudars, Szef Wind Europe Giles Dickson oraz Prezes Ukraińskiego Swowarzyszenia Energetyki Wiatrowej Andriy Konechenkov. Przedstawiciele firm, administracji i organizacji branży wiatrowej mieli okazję dyskutować na temat najważniejszych wyzwań dla rozwoju projektów morskiej energetyki wiatrowej w regionie, w tym zmieniających się ramach prawnych, możliwości finansowania inwestycji, sposobach włączenia projektów do sieci energetycznej, przyciągnięcia doświadczonych inwestorów do państw takich jak Łotwa czy Estonia – gdzie mimo ambitnych planów nie ma jeszcze funkcjonujących farm wiatrowych na morzu, a także o sposobach przygotowania portów do procesu budowy, instalacji, a także obsługi i serwisowania morskich farm wiatrowych.

Rozwój energetyki odnawialnej, w tym wykorzystanie wiatru na morzu, to jeden z głównych kierunków wzmacniania niezależności energetycznej i realizacji celów klimatycznych. Szczególnie w kontekście wojny Rosji w Ukrainie ważne jest by inwestować w niezależność energetyczną Europy – co podkreślił Prezydent Łotwy Egils Levits mówiąc – Rosyjska agresja przeciwko Ukrainie pokazała wyraźnie, że Europa, kraje bałtyckie i Łotwa muszą podjąć natychmiastowe działania, aby odciąć wszystkie więzi energetyczne z tym agresywnym krajem. Nasze dobre intencje muszą być poparte praktycznymi planami i ciężką pracą. Po pierwsze, musimy dostosować cele naszej krajowej polityki w zakresie energii odnawialnej do obecnej sytuacji geopolitycznej. Musimy zaplanować, jak wzmocnić naszą infrastrukturę energetyczną, aby zwiększyć udział źródeł odnawialnych w naszej gospodarce.

Wzmocnienie infrastruktury to również jeden z priorytetów Komisji Europejskiej, która rozpoczęła reformę rynku energii elektrycznej. Komisarz Kadri Simson podkreśliła m.in. potrzebę rozwoju hybrydowych projektów, które pozwolą maksymalizować korzyści z rozwoju morskiej energetyki wiatrowej łącząc kraje i rynku energetyczne.

Jednym z kluczowych tematów było finansowanie inwestycji i przyciąganie inwestorów. Jak wskazał Aavo Kärmas, Prezes Estońskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej – państwa bałtyckie które nie mają jeszcze doświadczenia w budowie morskich farm wiatrowych powinny umieć przyciągać zagranicznych inwestorów, bez których wiedzy i doświadczenia realizacja projektów nie będzie możliwa. W tym celu konieczny jest jasny sygnał, że offshore jest strategicznym kierunkiem, niezbędnym z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego i dostaw energii, a ponadto kluczowe będzie zapewnienie transparentnych ram prawnych, które dadzą przewidywalność w długim okresie czasu. Toms Nāburgs, Prezes Łotewskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej podkreślił regionalną i europejską perspektywę – wskazując na rolę jaką mogą odegrać kraje bałtyckie w rozwoju offshoru poprzez wykorzystanie potencjału 15 GW na Łotwie, 7-10 GW w Estonii i 5 GW na Litwie. By było to możliwe konieczną są inwestycje w infrastrukturę sieciową, w tym interkonektory i połączenia międzysystemowe także morskie. Jest to również konieczne by łączyć rynki energii w UE oraz by państwa takie jak Łotwa mogły stać się eksporterami energii z offshoru wykorzystując swój potencjał. Prezes Wind Europe Giles Dickson skomentował wyzwania związane z rozwojem infrastruktury mówiąc, że kluczem jest uczynienie inwestycji „business case” zarówno dla operatorów sieci przesyłowej (TSO) jak i deweloperów. Dlatego pozytywnie ocenił propozycję KE ws. reformy rynku energii elektrycznej, która zawiera taki model tj. „transmission access guarantee”. Nawiązując do tematu rozwoju infrastruktury, przedstawiciel Komisji Europejskiej Raphael Sauter z DG ENERGY przypomniał europejskie uzgodnienia m.in. podjęte przez grupę roboczą BEMIP, które zakładają iż państwa członkowskie ustalą plan rozwoju sieci dla każdego obszaru morskiego. Będzie on bazował na analizie potencjału dotyczącego wytwarzania energii oraz potrzeb sieci, w tym związanych z interkonektorami smart, projektami hybrydowymi, czy infrastrukturą wodorową. Prace te będą skorelowane z wyborem projektów finansowanych przez UE w ramach projektów PCI czy PMI, które będą ustalone w 2024 roku.

Jednym z głównych wyzwań dyskutowanych przez branżę było zwiększenie możliwości produkcyjnych europejskiego sektora offshore. Giles Dickson przywołał statystyki pokazujące skalę potrzeb związanych z możliwościami europejskiego przemysłu – obecne możliwości trzech europejskich fabryk podstacji to produkcja tylko 5 podstacji rocznie, podczas gdy już wkrótce potrzeby będą siegać 20 podstacji rocznie. W przypadku kabli – jesteśmy w stanie wyprodukować 1200 km kabli rocznie, podczas gdy wkrótce będziemy potrzebować 2300 km rocznie. Kooperacja i standardyzacja na poziomie europejskich TSO mogłaby być ważnym sygnałem, który ułatwi produkcję w łańcuchu dostaw.

Jednym z najważniejszych tematów dla rozwoju projektów pozostaje dostępność portów i sektora statków instalacyjnych oraz obsługowych. Jak wskazywali paneliści infrastruktura portów będzie krytyczna nie tylko dla procesu budowy farm wiatrowych, ale także rozwoju infrastruktury wodorowej lub innych paliw takich jak zielony amoniak. Przywołane zostały przykłady konkretnych inwestycji i projektów realizowanych np. w portach Esbjerg, Liepaja czy Tallinn. Przy okazji debaty nt. portów została oficjalnie podpisana umowa o współpracy (MoU) pomiędzy Portem Esbjerg i Liepaja Special Economic Zone.

Podsumowując wydarzenie, Lasma Livzeniece, Dyrektor Wykonawcza Łotewskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej powiedziała – Trzecia edycja konferencji WindWorks odbyła się w odpowiednim czasie, aby odpowiedzieć na kryzys energetyczny w krajach bałtyckich. Konferencja została zaprojektowana w celu rozwiązania aktualnych wyzwań stojących przed przemysłem energetyki wiatrowej na Łotwie i w Estonii, takich jak brak modelu aukcyjnego dla morskiej energetyki wiatrowej, ograniczona pojemność sieci, potrzeba stworzenia ram power-to-x, gotowość portów do stosowania technologii wielkoskalowej energetyki wiatrowej oraz inne pilne kwestie. Konferencja cieszyła się niezwykłą frekwencją, dużym zainteresowaniem ze strony interesariuszy i urzędników państwowych, co dowodzi, że energetyka wiatrowa będzie miała znaczenie w krajach bałtyckich jeszcze przez wiele lat. Takie dyskusje są kluczowe, ponieważ tworzą bazę wiedzy do opracowania modeli i podejść, które są najlepsze dla każdego kraju.

Konferencja zgromadziła 40 prelegentów, 400 uczestników na miejscu i ponad 1000 uczestników online.

Wideo z konferencji dostępne jest na: https://balticwind.eu/lwea-unlocking-the-potential-of-latvian-offshore-wind/