Bornholmska wyspa energetyczna przeciera szlak dla ekspansji offshore na Morzu Bałtyckim

Energinet i 50Hertz (duński i niemiecki operator sieci przesyłowej) wykonały kolejny ważny krok we współpracy przy budowie Wyspy Energetycznej Bornholm. W listopadzie br. rozszerzona została dotychczasowa współpracę o nowe umowy dotyczące m.in. własności i kosztów kabli energetycznych oraz instalacji energetycznych. Jak informują operatorzy – mają one „tchnąć życie w samo serce Bornholmskiej Wyspy Energetycznej”. Jednocześnie Energinet w swojej analizie ekonomicznej dotyczącej infrastruktury elektrycznej Bornholmskiej Wyspy Energetycznej wykazał, że połączenie z Niemcami i Danią jest znacznie lepszym pomysłem niż połączenie z samą Danią.

Latem partie polityczne stojące za porozumieniem w sprawie dwóch wysp energetycznych w Danii zawarły umowę o zwiększeniu mocy wytwórczej morskich farm wiatrowych u wybrzeży Bornholmu z pierwotnie uzgodnionych 2 GW do 3 GW. Podobnie, pomiędzy rządami Danii i Niemiec zawarte zostało porozumienie polityczne dotyczące połączenia Bornholmskiej Wyspy Energetycznej z Niemcami.

Od tego czasu operatorzy systemów przesyłowych obu krajów – 50Hertz i Energinet – połączyli siły w celu wdrożenia zasad porozumienia politycznego dotyczących podziału własności, kosztów i zysków w umowie OSP dotyczącej budowy i eksploatacji kabli i urządzeń potrzebnych do przesyłania energii z farm wiatrowych do Niemiec i Danii.

Hanne Storm Edlefsen, która kieruje pracami Energinet nad wyspami energetycznymi, mówi: ,,Wraz z naszym niemieckim partnerem, 50Hertz, zrobiliśmy znaczący krok w kierunku utworzenia Bornholmskiej Wyspy Energetycznej. Instalacje energetyczne i kable są sercem Bornholmskiej Wyspy Energetycznej, a te muszą zapewnić, że Bornholm stanie się kluczowym punktem dla rozwoju zielonej energii z morskiej energetyki wiatrowej w całym regionie Morza Bałtyckiego.”

Podstawy ekonomiczne projektu Bornholmskiej Wyspy Energetycznej

We współpracy z lokalnymi władzami, mieszkańcami i właścicielami gruntów, Energinet jest już w trakcie ustalania dokładnych miejsc, w których zostaną umieszczone duże lądowe stacje konwertorowe i kable energetyczne. Porozumienia oparte są na uzgodnionym zakresie zadań i zapewniają, że projekt posuwa się naprzód i zbliża się do realizacji. Ponadto, opracowane przez Energinet uzasadnienie biznesowe dla infrastruktury elektroenergetycznej Bornholmskiej Wyspy Energetycznej pozwala na dokładniejsze poznanie skutków ekonomicznych budowy podstacji wysokiego napięcia i kabli energetycznych, które zostaną wykorzystane do włączenia morskiej energii wiatrowej do sieci elektroenergetycznych kilku krajów.

Energinet posiada uprawnienia do inwestowania w obiekty i kable dla projektów wielkoskalowych, ponieważ duński minister ds. klimatu, energii i użyteczności publicznej wydał tzw. zatwierdzenie sekcji 4 projektu, w tym przypadku infrastruktury elektrycznej Bornholmskiej Wyspy Energetycznej. Zgoda ta została wydana przez Ministra w dn. 4 października 2022 r. na podstawie uzasadnienia ekonomicznego. Zgodnie ze standardową praktyką Energinet pracował nad tym uzasadnieniem od dłuższego czasu, ponieważ w pewnym stopniu informowało ono o decyzjach ministra i partii politycznych stojących za porozumieniem w sprawie wysp energetycznych. Zadaniem Energinet było naświetlenie wartości ekonomicznej dla społeczeństwa samej infrastruktury elektrycznej dla Bornholmskiej Wyspy Energetycznej poprzez porównanie dwóch alternatyw: połączenia elektrycznego z Niemcami i Danią w porównaniu do połączenia elektrycznego z samą Danią.

Analiza Energinet pokazuje, że oba rozwiązania przynoszą korzyści ekonomiczne, ale zysk jest o około 20 mld DKK większy w przypadku hybrydowego połączenia międzysystemowego między Danią i Niemcami, opartego na stworzeniu 3 GW morskiej energii wiatrowej. Hybrydowe połączenie międzysystemowe to połączenie elektroenergetyczne, które zarówno sprowadza morską energię wiatrową na ląd w obu krajach, jak i łączy ich rynki energii elektrycznej.

Jednocześnie uzasadnienie biznesowe pokazuje, że wpływ infrastruktury elektrycznej dla Bornholmskiej Wyspy Energetycznej na klimat jest wyraźnie największy na poziomie europejskim, z szacowaną redukcją emisji dwutlenku węgla w Europie o nieco ponad 3 miliony ton do roku 2040. Tym samym Bornholmska Wyspa Energetyczna przyczynia się do uczynienia Europy bardziej zieloną.

,,Cieszę się, że osiągnęliśmy obecnie dobre porozumienie z naszym niemieckim partnerem 50Hertz w sprawie budowy i eksploatacji infrastruktury elektrycznej Bornholmskiej Wyspy Energetycznej, a my w Energinet cieszymy się na dalszą współpracę. Ponieważ, jak wykazano w uzasadnieniu ekonomicznym Energinet, wyspy energetyczne, które umożliwiają budowę morskiej energetyki wiatrowej na dużą skalę, a jednocześnie łączą sieci energetyczne wielu krajów, przynoszą wyraźne korzyści ekonomiczne i klimatyczne” – mówi Hanne Storm Edlefsen.

Warto podkreślić, że uzasadnienie wykonane przez Energinet nie zawiera żadnych wniosków dotyczących ogólnej opłacalności Bornholmskiej Wyspy Energetycznej, ponieważ nie uwzględnia kosztów budowy morskich farm wiatrowych.

Bornholmska Wyspa Energetyczna:

3 GW morskiej energii wiatrowej zostanie zbudowane na morzu u wybrzeży Bornholmu i będzie dystrybuowane za pomocą podmorskich kabli energetycznych do wyspy Zelandii w Danii oraz do Niemiec. Zgodnie z ustaleniami politycznymi turbiny wiatrowe powinny być gotowe do wytwarzania energii elektrycznej do 2030 roku.

Planuje się utworzenie podstacji konwertorowych w Solhøj na Zelandii i na południe od Aakirkeby na Bornholmie, aby przekształcić energię z prądu zmiennego na prąd stały i odwrotnie.

Na Zelandii energia zostanie podłączona do istniejącej duńskiej sieci przesyłowej 400 kV.

Na Bornholmie instalacje są przygotowywane do podłączenia bornholmskiej sieci dystrybucyjnej 60 kV do kabli energetycznych Bornholmskiej Wyspy Energetycznej i morskich turbin wiatrowych.

W uzasadnieniu biznesowym Energinet koszty budowy przyłącza do Zelandii i instalacji na Bornholmie szacowane są na nieco poniżej 14 mld DKK. Warto zauważyć, że szacunki Energinet dotyczące kosztów budowy zostały zmienione z 17 mld DKK od czasu zatwierdzenia analizy ekonomicznej w wyniku porozumienia politycznego między dwoma krajami.

Połączenie elektryczne pomiędzy miejscem wyjścia kabla morskiego na Bornholm a Niemcami zostanie utworzone i będzie własnością partnera Energinet – operatora sieci przesyłowej w Niemczech – 50Hertz, dlatego też nie zostało to uwzględnione w kosztach Energinet.

Ryzyka:

Utworzenie infrastruktury elektroenergetycznej Bornholmskiej Wyspy Energetycznej jest projektem o wysokim ryzyku. Poprzeczka innowacyjności została ustawiona wysoko, a decyzje polityczne związane z agendą klimatyczną zwiększają presję czasu.

Istnieje ryzyko opóźnień, jeśli Energinet lub partnerzy w tym władze Danii lub innych krajów zaangażowanych w projekt oraz łańcuchy dostawców nie będą w stanie trzymać się założonego harmonogramu.

Ponieważ nie zostały jeszcze opracowane standardy połączeń wysokonapięciowych systemów prądu stałego, istnieje ryzyko, że może to wpłynąć na ceny i terminy dostaw.