W 2023 r. świat dodał o 50% więcej mocy ze źródeł odnawialnych niż w 2022 r., a w ciągu najbliższych 5 lat nastąpi najszybszy jak dotąd wzrost, ale brak finansowania dla gospodarek wschodzących i rozwijających się stwarza kluczowy problem.

“Światowa zdolność do wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych rośnie szybciej niż kiedykolwiek w ciągu ostatnich trzech dekad, co daje realną szansę na osiągnięcie celu potrojenia globalnej mocy do 2030 r., który rządy wyznaczyły na konferencji klimatycznej COP28 w zeszłym miesiącu”, twierdzi MAE w nowym raporcie.

Według raportu Renewables 2023, najnowszej edycji corocznego raportu rynkowego MAE na temat sektora, ilość energii odnawialnej dodanej do systemów energetycznych na całym świecie wzrosła o 50% w 2023 r., osiągając prawie 510 gigawatów (GW), przy czym fotowoltaika stanowiła trzy czwarte dodanych mocy na całym świecie. Największy wzrost miał miejsce w Chinach, które w 2023 r. uruchomiły tyle instalacji fotowoltaicznych, ile cały świat w 2022 r., podczas gdy przyrost mocy wiatrowej w Chinach wzrósł o 66% rok do roku. Wzrost mocy odnawialnych źródeł energii w Europie, Stanach Zjednoczonych i Brazylii również osiągnął rekordowy poziom.

Najnowsza analiza jest pierwszą kompleksową oceną globalnych trendów w zakresie wdrażania energii odnawialnej od czasu zakończenia konferencji COP28 w Dubaju w grudniu. Raport pokazuje, że przy istniejących politykach i warunkach rynkowych można oczekiwać, że globalna moc energii odnawialnej wzrośnie do 7 300 GW w okresie 2023-28. Energia słoneczna i wiatrowa odpowiadają za 95% ekspansji, a odnawialne źródła energii wyprzedzą węgiel i staną się największym źródłem globalnej produkcji energii elektrycznej na początku 2025 roku. Jednak pomimo bezprecedensowego wzrostu w ciągu ostatnich 12 miesięcy, świat musi pójść dalej, aby potroić moc do 2030 r., na co kraje wyraziły zgodę podczas COP28.

Wraz z raportem, MAE opublikowała również nową aplikację Renewable Energy Progress Tracker, która umożliwia użytkownikom przeglądanie danych historycznych i prognoz na poziomie regionalnym i krajowym, w tym śledzenie postępów w realizacji celu potrojenia mocy.

“Nowy raport MAE pokazuje, że przy obecnej polityce i warunkach rynkowych, globalna moc odnawialnych źródeł energii jest już na dobrej drodze do dwuipółkrotnego wzrostu do 2030 roku. To jeszcze nie wystarczy, aby osiągnąć cel COP28, jakim jest potrojenie odnawialnych źródeł energii, ale jesteśmy coraz bliżej – a rządy mają narzędzia potrzebne do wypełnienia luki”, powiedział dyrektor wykonawczy MAE Fatih Birol. “Lądowa energetyka wiatrowa i fotowoltaika są dziś tańsze niż nowe elektrownie na paliwa kopalne niemal wszędzie i tańsze niż istniejące elektrownie na paliwa kopalne w większości krajów. Do pokonania pozostaje jeszcze kilka dużych przeszkód, w tym trudne globalne otoczenie makroekonomiczne. Moim zdaniem najważniejszym wyzwaniem dla społeczności międzynarodowej jest szybkie zwiększenie finansowania i wdrożenia odnawialnych źródeł energii w większości gospodarek wschodzących i rozwijających się, z których wiele pozostaje w tyle w nowej gospodarce energetycznej. Od tego zależeć będzie sukces w osiągnięciu celu potrojenia”.

“Niniejszy raport jest pierwszą kluczową częścią dalszych prac MAE nad wynikami energetycznymi COP28, które będą kontynuowane przez cały 2024 r. i później”, powiedział dr Birol. “Opiera się on na pięciu kluczowych filarach, które określiliśmy przed COP28 i obejmuje potrojenie odnawialnych źródeł energii, podwojenie efektywności energetycznej, ograniczenie emisji metanu, odejście od paliw kopalnych oraz zwiększenie finansowania dla gospodarek wschodzących i rozwijających się. Będziemy bardzo uważnie śledzić, czy kraje wywiązują się ze swoich obietnic i wdrażają odpowiednie polityki”.

To, co jest potrzebne do potrojenia odnawialnych źródeł energii do 2030 r., różni się znacznie w zależności od kraju, regionu i technologii. Raport przedstawia przyspieszony przypadek, w którym szybsze wdrażanie polityki napędza wzrost mocy odnawialnych źródeł energii o 21% wyższy niż w głównej prognozie, co popchnęłoby świat w kierunku drogi do spełnienia globalnego zobowiązania do potrojenia.

W zaawansowanych i dużych gospodarkach wschodzących oznaczałoby to sprostanie wyzwaniom, takim jak niepewność polityki w niestabilnym środowisku gospodarczym, inwestycje w infrastrukturę sieciową niewystarczające do uwzględnienia większego udziału odnawialnych źródeł energii oraz uciążliwe bariery administracyjne i opóźnienia w wydawaniu pozwoleń. W innych gospodarkach wschodzących i rozwijających się dostęp do finansowania, sprawne zarządzanie i solidne ramy regulacyjne są niezbędne do zmniejszenia ryzyka i przyciągnięcia inwestycji, w tym ustanowienia nowych celów i polityk w krajach, w których jeszcze one nie istnieją.

Oczekuje się, że do 2028 r. wykorzystanie fotowoltaiki i lądowej energetyki wiatrowej w Stanach Zjednoczonych, Unii Europejskiej, Indiach i Brazylii wzrośnie ponad dwukrotnie w porównaniu z ostatnimi pięcioma latami. Ceny modułów fotowoltaicznych w 2023 r. spadły o prawie 50% rok do roku, a obniżki kosztów i szybkie wdrażanie mają być kontynuowane. Wynika to z prognoz, że globalne moce produkcyjne osiągną 1 100 GW do końca 2024 r., znacznie przekraczając popyt. Z kolei branża wiatrowa (poza Chinami) stoi w obliczu trudniejszego środowiska ze względu na połączenie trwających zakłóceń w łańcuchu dostaw, wyższych kosztów i długich terminów wydawania pozwoleń, które wymagają większej uwagi ze strony polityki.

W raporcie dokonano również oceny rzeczywistego tempa rozwoju wodoru opartego na źródłach odnawialnych, oceniając, ile ogłoszonych projektów może zostać zrealizowanych. Spośród wszystkich ogłoszonych na całym świecie projektów mających na celu wykorzystanie odnawialnych źródeł energii do produkcji wodoru w tej dekadzie, oczekuje się, że do 2030 r. uruchomionych zostanie tylko 7% proponowanej mocy. Powolne tempo, w jakim projekty osiągają decyzję inwestycyjną, w połączeniu z ograniczonym apetytem ze strony odbiorców i wyższymi kosztami produkcji, doprowadziło do wolniejszego postępu w wielu projektach. Aby w pełni przekonać inwestorów, ambitnym zapowiedziom projektów będzie musiała towarzyszyć spójna polityka wspierająca popyt.

W 2023 r. rola biopaliw również wysunęła się na pierwszy plan. Oczekuje się, że gospodarki wschodzące, na czele z Brazylią i Indiami, będą napędzać 70% globalnego popytu w ciągu najbliższych pięciu lat, ponieważ biopaliwa zaczną wykazywać swój prawdziwy potencjał w trudnych do zniesienia sektorach, takich jak podróże lotnicze, oraz jako zamiennik wysoce zanieczyszczających paliw, takich jak olej napędowy. Podczas gdy wdrażanie biopaliw przyspiesza, raport pokazuje, że nie dzieje się to wystarczająco szybko, a do 2030 r. wymagany jest znaczny wzrost popytu, aby dostosować biopaliwa do ścieżki zerowej netto.

Źródło: IEA