W Finlandii zbliża się czas na morskie farmy wiatrowe – stwierdzają eksperci kancelarii prawnej Castrén & Snellman z siedzibą w Helsinkach. W Finlandii istnieją plany przyspieszenia budowy morskich farm wiatrowych, m.in. poprzez obniżenie stawki podatku od nieruchomości.

Energetyka wiatrowa rozwijana na lądzie ma już ugruntowane miejsce jako źródło energii elektrycznej w Finlandii. W przypadku morskiej energetyki, w tym kraju działa tylko jedna morska elektrownia wiatrowa Tahkoluoto zlokalizowana na wysokość miasta Pori.

– Najistotniejszą przeszkodą dla morskiej energetyki wiatrowej jest jej słabsza rentowność w porównaniu z energetyką wiatrową na lądzie. W Finlandii istnieją plany przyspieszenia budowy morskich farm wiatrowych, m.in. poprzez obniżenie stawki podatku od nieruchomości – wskazują prawnicy.

W Finlandii można dostrzec także wolę polityczną odnośnie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. W listopadzie 2020 roku Komisja Europejska opublikowała Strategię UE dla morskiej energetyki, w które zawarto cel zwiększenia mocy w morskiej energetyce  wiatrowej do co najmniej 60 GW do 2030 roku, a następnie do 300 GW do 2050 roku. Oznacza to 25-krotny wzrost obecnej mocy 12 GW w ciągu najbliższych 30 lat. Finlandia również dąży do zwiększenia wykorzystania morskiej energetyki wiatrowej – zauważa kancelaria Castrén & Snellman.

– Zgodnie z programem rządowym premier Sanny Marin z 2019 roku, rząd będzie dążył do poprawy warunków wstępnych dla budowy morskich farm wiatrowych i docelowo do zwiększenia ich realizacji, aby osiągnąć cel niemal bezemisyjnej produkcji energii elektrycznej do końca 2030 roku. Zgodnie z opublikowanym w 2021 roku programem zrównoważonego rozwoju Finlandii, na inwestycje w nowe technologie energetyczne, takie jak morska energetyka wiatrowa, zostanie przeznaczonych łącznie 161 mln euro. Środki te będą pochodzić z unijnego planu odbudowy – czytamy na blogu firmy.

Pomogą podatki

Eksperci wskazują, że sposobem na wsparcie rozwoju wiatraków na morzu jest obniżenie podatku od nieruchomości dla inwestycji wiatrowych. Obecnie koszt odtworzenia wynosi 75 proc. kosztów budowy zarówno w przypadku morskich, jak i lądowych farm wiatrowych. W praktyce jednak inwestorzy rozwijający morskie farmy wiatrowe płacą znacznie wyższy podatek od nieruchomości niż w przypadku lądowych – zauważają prawnicy. Morskie farmy wiatrowe wiążą się z wymagającymi pracami fundamentowymi i innymi kosztami budowy. Fińskie Ministerstwo Finansów przygotowało zmianę w zakresie opodatkowania nieruchomości, tak aby koszt odtworzenia morskich farm wiatrowych obejmował mniejszą część kosztów budowy.

Rok temu pojawił się w Finlandii plan zagospodarowania przestrzennego wód terytorialnych

Rady regionalne fińskich gmin nadmorskich zatwierdziły pod koniec 2020 roku pierwszy morski plan przestrzenny dla fińskich wód terytorialnych i wyłącznej strefy ekonomicznej. Fiński Morski Plan Przestrzenny 2030 nie jest prawnie wiążący, ale identyfikuje m.in. potencjalne obszary dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Zatoka Botnicka została szczególnie uznana za dobrze nadającą się do budowy rozległych morskich elektrowni wiatrowych.

Procedury administracyjne w zależności od położenia farmy

Morskie farmy wiatrowe w Finlandii wymagają uzyskania pozwolenia wodnoprawnego zgodnie z ustawą Prawo wodne. Procedury wydawania pozwoleń dla morskich farm wiatrowych różnią się również w zależności od tego, czy farma wiatrowa ma być zbudowana na fińskich wodach terytorialnych, które znajdują się bliżej wybrzeża, czy w wyłącznej strefie ekonomicznej.  Na wodach terytorialnych farmy wiatrowe wymagają, między innymi, planu zagospodarowania przestrzennego, który zezwala na budowę farm wiatrowych, a także pozwoleń budowlanych, tak jak w przypadku lądowych farm wiatrowych.

Z kolei wyłączna strefa ekonomiczna nie podlega planowaniu przestrzennemu i dla turbin wiatrowych w wyłącznej strefie ekonomicznej nie są wymagane żadne pozwolenia budowlane. Budowa w wyłącznej strefie ekonomicznej wymaga jednak prawa do eksploatacji oraz zgody na budowę w wyłącznej strefie ekonomicznej udzielonej przez rząd fiński, a także może wymagać m.in. przeprowadzenia procesu oceny oddziaływania na środowisko – wyjaśnia Kancelaria.

W Finlandii realizowane są obecnie liczne projekty morskich farm. Kancelaria wylicza, że na przykład na Wyspach Alandzkich planowana jest budowa morskiej farmy wiatrowej na dużą skalę, a Uniwersytet LUT bada możliwości jej realizacji. Rząd Wysp Alandzkich planuje budowę aż 500 morskich turbin wiatrowych o łącznej mocy nominalnej 6 GW na obszarze około 1000 km2. Szacuje się, że faza planowania i przygotowań będzie trwała do 2024 roku.