Uzyskanie dostępu do sieci elektroenergetycznej jest obecnie głównym wąskim gardłem we wdrażaniu odnawialnych źródeł energii na dużą skalę. W całej Europie setki gigawatów energii wiatrowej złożyły wnioski o pozwolenie na przyłączenie do sieci i czekają na odpowiedź. Wynikające z tego kolejki do przyłączenia do sieci doprowadziły do przeciążenia administracyjnego i poważnych opóźnień w tak potrzebnej ekspansji energetyki wiatrowej. W nowym raporcie WindEurope analizuje wyzwania związane z dostępem do sieci w Europie i proponuje praktyczne, natychmiastowe działania w celu uwolnienia przepustowości sieci dla nowych i modernizowanych farm wiatrowych.

UE chce zwiększyć swoją moc energii wiatrowej z obecnych 220 GW do 425 GW do 2030 roku i 1300 GW do 2050 roku. Energia wiatrowa ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego, przystępnej cenowo energii elektrycznej i konkurencyjności przemysłu.

W niedawnym przeglądzie dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii UE uzgodniła ważne reformy mające na celu przyspieszenie ekspansji energii wiatrowej, w szczególności poprzez poprawę i usprawnienie procedur wydawania pozwoleń dla nowych farm wiatrowych. Reformy te już przynoszą efekty – w (niewielkiej) liczbie państw członkowskich, które wdrożyły nowe przepisy na czas.

Nowym wąskim gardłem numer jeden dla ekspansji energii wiatrowej i innych odnawialnych źródeł energii są obecnie sieci. Obecnie ponad 500 GW potencjalnej mocy energii wiatrowej we Francji, Niemczech, Włoszech, Hiszpanii, Polsce, Rumunii, Irlandii, Chorwacji i Wielkiej Brytanii czeka na ocenę ich wniosków o ocenę przyłączenia do sieci. Włochy i Wielka Brytania mają po ponad 100 GW oczekujących projektów. (**Ważne wyjaśnienie poniżej)

UE rozumie, że rozbudowa sieci ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju odnawialnych źródeł energii i elektryfikacji systemu energetycznego. Nowy plan działania UE w zakresie sieci elektroenergetycznych (EU Grid Action Plan) określa kluczowe środki, które należy podjąć w celu przyspieszenia rozbudowy i optymalizacji europejskich sieci elektroenergetycznych.

“Dostęp do sieci to nowe pozwolenie – wąskie gardło numer jeden dla rozwoju energetyki wiatrowej. System jest zatkany i wstrzymuje setki gigawatów farm wiatrowych. Oznacza to mniejsze bezpieczeństwo energetyczne i wyższe ceny energii. Niektóre reformy będą wymagały czasu, takie jak bardziej przewidujące planowanie. Ale niektóre rzeczy można poprawić natychmiast, zwłaszcza lepsze zarządzanie kolejkami do przyłączenia do sieci”, mówi Giles Dickson, dyrektor generalny WindEurope.

Nasycenie sieci: Europa potrzebuje większej przepustowości sieci

Nowy raport WindEurope analizuje czynniki powodujące opóźnienia w przyłączaniu do sieci i pokazuje, które kraje są nimi szczególnie dotknięte. Wynika z niego, że nasycenie sieci i nieefektywne planowanie sieci są głównymi przyczynami, ale nie jedynymi. Krajowe cele rozbudowy sieci często nie są dostosowane do celów rozwoju odnawialnych źródeł energii do 2030 r. określonych w krajowych planach energetyczno-klimatycznych państw członkowskich.

Aby przyspieszyć rozbudowę sieci elektroenergetycznych, kraje powinny stosować zasadę nadrzędnego interesu publicznego do wydawania pozwoleń na budowę infrastruktury sieciowej – niezależnie od tego, czy chodzi o bezpośrednie podłączenie odnawialnych źródeł energii, czy o szersze wzmocnienie sieci.

“Nadrzędny interes publiczny (OPI) dla nowych farm wiatrowych to historia sukcesu. Niemcy i inne kraje korzystające z OPI znacznie zwiększyły liczbę wydawanych pozwoleń – i zrobiły to bardzo szybko. Ale energia elektryczna jest bezużyteczna, jeśli nie ma sieci do jej transportu. Kraje narodowe mogą stosować OPI do sieci – na co czekają?”, mówi Giles Dickson.

Natychmiastowe działania w celu odblokowania kolejek dostępu do sieci

Obecnie organy wydające pozwolenia na dostęp do sieci w większości krajów europejskich stosują zasadę “kto pierwszy, ten lepszy” przy przyznawaniu dostępu do sieci. Tak więc również niedojrzałe, a czasem czysto spekulacyjne projekty OZE muszą być oceniane w momencie złożenia wniosku. Powoduje to nadmierne kolejki i zaległości. Wstrzymuje to bardziej dojrzałe i obiecujące projekty. Zwiększa też obciążenia administracyjne organów wydających pozwolenia.

W rezultacie uzyskanie pozwolenia na przyłączenie do sieci dla nowych lub zmodernizowanych farm wiatrowych może zająć nawet 9 lat.

Organy wydające pozwolenia na przyłączenie do sieci muszą odejść od zasady “kto pierwszy, ten lepszy”. Powinny one stosować kryteria filtrowania i priorytetyzacji, aby lepiej obsługiwać wnioski o przyłączenie do sieci. Celem musi być zmniejszenie liczby projektów w kolejce, odsiewanie niedojrzałych, spekulacyjnych ofert i zapewnienie zrównoważonej alokacji przepustowości sieci dla wszystkich strategicznych technologii net-zero. Zasada “kto pierwszy, ten lepszy” może prowadzić do nieprzemyślanej alokacji przepustowości sieci i niezrównoważonej kombinacji technologicznej i/lub geograficznej. Może to znacznie zwiększyć przeciążenie sieci i ograniczenie odnawialnych źródeł energii, co zwiększa koszty.

Wiele krajów stosuje już kryteria filtrowania. Obejmują one bardziej rygorystyczne kryteria wpisu na listy oczekujących na ocenę przyłączenia do sieci, odpowiednie zobowiązania finansowe w celu zarezerwowania przydzielonej przepustowości sieci oraz regularne kontrole postępów projektów w osiąganiu kluczowych etapów. Francja, Norwegia, Hiszpania i Wielka Brytania rozpoczęły wdrażanie zasady “osiągania kamieni milowych” w celu bardziej dynamicznego zarządzania listami oczekujących i odrzucania wolno postępujących lub utkniętych w martwym punkcie projektów.

Hiszpania, Irlandia i Grecja już eksperymentują z kryteriami priorytetyzacji. Integracja systemu byłaby dobrą rzeczą do nadania priorytetu. Np. po odsianiu niedojrzałych projektów, priorytetowo należy traktować projekty łączące różne technologie wytwarzania i/lub magazynowania energii i / lub projekty z zaawansowanymi możliwościami obsługi sieci. Pozwoliłoby to na bardziej efektywne wykorzystanie przyłącza do sieci. Zachęciłoby to również deweloperów do wykorzystania komplementarnego charakteru różnych źródeł energii, takich jak połączenie energii wiatrowej i słonecznej, w celu maksymalnego wykorzystania dostępnej przepustowości sieci.

Przeczytaj cały raport

**Ważne wyjaśnienie: Są to moce, które wymagają pozwolenia na przyłączenie do sieci. Nie wszystkie zostaną zbudowane. Wiele z tych projektów nie przejdzie przez proces wydawania pozwoleń. Inne zostaną zakwestionowane w sądzie. Niektóre konkurują ze sobą w krajowych aukcjach, czasami nawet o tę samą lokalizację – i tylko zwycięskie oferty zostaną zbudowane. Niektóre projekty mogą mieć charakter czysto spekulacyjny. Jednak władze krajowe i operatorzy systemów nadal będą musieli ocenić większość z nich, co doprowadzi do długich kolejek do podłączenia do sieci.

Źródło: WindEurope