Litgrid, operator litewskiego systemu przesyłowego energii elektrycznej, zakończył projekt instalacji Systemu Automatycznego Zarządzania Wytwarzaniem. To jeden z najważniejszych projektów przygotowujących do synchronizacji z sieciami Europy kontynentalnej. Oprogramowanie to przyczyni się do zapewnienia stabilności systemu elektroenergetycznego kraju oraz otworzy przed uczestnikami rynku dodatkowe możliwości zarobku poprzez świadczenie usług bilansujących.
„System automatycznego zarządzania wytwarzaniem pomaga dyspozytorom zapewnić w czasie rzeczywistym najważniejsze parametry sieci elektroenergetycznej – bilans produkcji i zużycia oraz częstotliwość. Wdrożenie systemu było jednym z warunków niezbędnych do przyłączenia się do kontynentalnej europejskiej strefy synchronicznej. W tej chwili pomyślnie zainstalowano system automatycznej kontroli wytwarzania” – mówi Rokas Masiulis, szef Litgrid.
Zaktualizowany system kontroli wysyłki, który ma już moduł automatycznej kontroli generacji (AGV), został zainstalowany przez Litgrid w październiku ubiegłego roku. Do końca roku wdrożono dodatkowe funkcjonalności w module szkoleń dyspozytorów. W tym tygodniu projekt jest w pełni ukończony po zatwierdzeniu jego raportu.
Inteligentny system AGV zapewnia automatyczne odzyskiwanie częstotliwości i kontrolę balansu instalacji elektrycznej – stale monitoruje parametry sieci elektrycznej i co kilka sekund oblicza wymaganą moc załączenia. Następnie zgodnie z nim system AGV wysyła do usługodawców polecenia załączenia rezerwy, szybko kompensując w ten sposób odchylenie bilansu energii elektrycznej i przywracając częstotliwość instalacji elektrycznej do wartości nominalnej 50 Hz.
Po synchronizacji z sieciami Europy kontynentalnej Litwa, Łotwa i Estonia będą odpowiedzialne za niezależne zarządzanie bilansem produkcji i zużycia energii elektrycznej oraz częstotliwością w swojej sieci. Dlatego AGV pomoże uregulować litewski system elektroenergetyczny w taki sposób, aby zapobiec niezbilansowaniu, które mogłoby mieć wpływ na całą strefę synchroniczną Europy kontynentalnej.
Usługę bilansowania będą mogli świadczyć wszyscy uczestnicy rynku, posiadający elastyczne urządzenia i spełniający wymagania techniczne. Zainstalowany system AGV oraz opracowywane mechanizmy rynkowe pozwolą uczestnikom rynku energii elektrycznej na dodatkowe wykorzystanie elastycznych urządzeń do produkcji, odbioru lub magazynowania i czerpania dochodów. Planuje się, że zamówienie usługi automatycznego bilansowania rezerwy odbudowy częstotliwości zostanie zrealizowane w trzecim kwartale tego roku. Do czasu synchronizacji z sieciami Europy kontynentalnej planowane jest połączenie z europejską platformą rynku energii bilansującej Picasso, zajmującą się automatyczną rezerwą odzyskiwania częstotliwości (aFRR).
Łącznie Litgrid wdrożył już 8 projektów synchronizacyjnych. Są to: rozbudowa stacji transformatorowej 330 kV Bitėnai, budowa linii 110 kV Pagėgiai-Bitėnai, przebudowa linii 330 kV Litewska Elektrownia-Wilno, rozbudowa połączenia „LitPol Link”, próba stanu awaryjnego przyłączenie do sieci Europy kontynentalnej łączem synchronicznym „LitPol Link”, optymalizacja sieci przesyłowej Litwy Północno-Wschodniej, próba pracy izolowanej Litwy i instalacja systemu AGV.
Do tej pory Litwa, Łotwa i Estonia wraz z Rosją i Białorusią działają w systemie IPS/UPS, gdzie w Rosji częstotliwość prądu jest centralnie regulowana. Operatorzy trzech krajów bałtyckich zgodzili się na synchronizację z sieciami Europy kontynentalnej w lutym 2025 roku.
Projekty synchronizacyjne realizowane przez operatorów krajów bałtyckich i polskich systemów przesyłowych energii elektrycznej są częściowo finansowane przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Sieci Infrastruktury.
Źródło: Litgrid
