Grupa robocza BEMIP do spraw morskiej energetyki wiatrowej (BEMIP Offshore Wind WG) wdraża strategiczne priorytety na 2024 r. w celu dalszego rozwoju morskiej energii odnawialnej w regionie Morza Bałtyckiego. Przy znacznym potencjale ponad 93 GW morskiej energetyki wiatrowej, nacisk kładziony jest na wykorzystanie tego zasobu przy jednoczesnym wzmocnieniu współpracy regionalnej.
Podczas Szczytu Bezpieczeństwa Energetycznego, który odbył się w Marienborgu w Danii w dniu 30 sierpnia 2022 r., państwa członkowskie Unii Europejskiej graniczące z Morzem Bałtyckim osiągnęły konsensus w sprawie wzmocnienia współpracy, mającej na celu wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego regionu i siedmiokrotne zwiększenie obecnego potencjału energii wiatrowej na Morzu Bałtyckim przed 2030 rokiem. Następnie ustanowiono niewiążące cele w zakresie morskiej energii odnawialnej dla basenu morskiego na rok 2050, obejmujące cele pośrednie na lata 2030 i 2040 dla regionu Morza Bałtyckiego zgodnie z rozporządzeniem TEN-E.
Aby zoperacjonalizować te zwiększone ambicje, członkowie BEMIP uznali nakreślone priorytety pracy dla grupy roboczej ds. morskiej energetyki wiatrowej (Offshore Wind Working Group) na rok 2024. Mają one na celu wzmocnienie współpracy i przyspieszenie wysiłków związanych z wdrażaniem. Podjęto natychmiastowe działania, uruchamiając wspólną inicjatywę planowania przetargów BEMIP, mającą na celu zwiększenie widoczności i przejrzystości w zakresie tego, w jaki sposób kraje BEMIP zamierzają przełożyć swoje aspiracje na konkretne projekty.
Planowane przetargi na morską energię wiatrową w ramach BEMIP (orientacyjnie)
W 2024 r. grupa robocza wyznaczyła cztery kluczowe obszary działań. Pierwszeństwo mają skoordynowane sieci morskie, z naciskiem na wyciąganie wniosków z wcześniejszych doświadczeń i badanie możliwości interoperacyjności z sektorami takimi jak produkcja wodoru ze źródeł odnawialnych. Rezultaty obejmują kompleksowe przeglądy istniejących zobowiązań i ram prawnych w krajach BEMIP, przygotowując grunt pod skuteczny rozwój sieci.
Po drugie, grupa ma na celu wzmocnienie morskiego planowania przestrzennego, dostosowując wysiłki do grupy roboczej HELCOM-VASAB w celu usprawnienia koordynacji i ocen środowiskowych. Wykorzystując istniejące fora ds. planowania przestrzennego obszarów morskich (Maritime Spatial Planning MSP), celem jest wykorzystanie wiedzy specjalistycznej i uniknięcie powielania wysiłków, sprzyjając środowisku dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej.
Po trzecie, nacisk kładzie się na sprostanie wyzwaniom finansowym, z uwagą na analizy kosztów i korzyści oraz badanie dostępnych strumieni finansowania zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym. Obejmuje to mapowanie opcji finansowania i przyczynianie się do przyszłych wytycznych Komisji, torując drogę dla zrównoważonych i skalowalnych projektów morskich.
Wreszcie, priorytetem pozostaje przyspieszenie konkretnych projektów morskich i procesów wydawania pozwoleń, z naciskiem na wspólne przedsięwzięcia i dzielenie się najlepszymi praktykami. Poprzez ścisłe monitorowanie rozwoju projektów i wspieranie dialogu na temat procedur wydawania pozwoleń i akceptacji społecznej, grupa ma na celu ułatwienie przyspieszonej realizacji projektów związanych z energią odnawialną.
Podsumowując, plan grupy roboczej BEMIP Offshore Wind na rok 2024 podkreśla strategiczne i oparte na współpracy podejście do wykorzystania potencjału energii odnawialnej Morza Bałtyckiego. Koncentrując się na skoordynowanych sieciach, planowaniu przestrzennym na morzu, mechanizmach finansowania i przyspieszaniu projektów, grupa ma na celu utorowanie drogi do zrównoważonej i dostatniej przyszłości w morskiej energetyce wiatrowej.
Poniżej przedstawiamy szczegóły:
1. Skoordynowane sieci morskie.
BEMIP Offshore Wind WG skoncentruje się na wynikach i wnioskach wyciągniętych z pierwszego planu rozwoju sieci morskiej (ONDP), również w kontekście zbliżającej się aktualizacji z 2026 r.; zbada możliwe obszary współpracy i koordynacji w zakresie zapewnienia interoperacyjności między siecią elektroenergetyczną a komponentami integracji sektorowej, takimi jak produkcja i przesył wodoru ze źródeł odnawialnych; oraz będzie kontynuować wymianę informacji na temat procesów ustalania celów morskich, aukcji i harmonogramów przetargów oraz planowania. W stosownych przypadkach grupa robocza będzie również współpracować z Baltic Offshore Grid Forum (BOGI) dla ułatwienia komunikacji i uniknięcia powielania prac.
Możliwe rezultaty:
– Tabela przeglądowa wszystkich istniejących zobowiązań, celów i przetargów/aukcji w krajach BEMIP w zakresie morskich odnawialnych źródeł energii;
– Mapowanie ustawodawstwa krajowego w krajach BEMIP dla połączeń radialnych i hybrydowych;
– Zintegrowany plan rozwoju morskiej energetyki odnawialnej w regionie Morza Bałtyckiego (styczeń 2024 r.) i prace nad jego wdrożeniem.
2. Morskie planowanie przestrzenne koncentrujące się na rozwoju morskiej energetyki wiatrowej (współprzewodnictwo Polski).
BEMIP Offshore Wind WG będzie dalej współpracować z grupą roboczą HELCOM-VASAB ds. planowania przestrzennego obszarów morskich (MSP) w celu zapewnienia lepszej koordynacji MSP i oceny środowiskowej dla morskiej energetyki wiatrowej, również w świetle zbliżającej się aktualizacji MSP niektórych państw członkowskich. Grupa robocza będzie również dalej wykorzystywać możliwe synergie z już istniejącymi forami pracującymi nad MSP, takimi jak North Seas Energy Cooperation (NSEC), aby wykorzystać ich konkretną wiedzę i zapobiec powielaniu wysiłków.
Możliwe rezultaty:
– Ustanowienie ram współpracy z grupą roboczą HELCOM-VASAB;
– Koordynacja MSP i współpracy regionalnej w zakresie wszelkich aktualizacji.
3. Współpraca w zakresie umożliwienia odpowiedniego finansowania (współprzewodnictwo Estonii).
BEMIP Offshore Wind WG skoncentruje się na korzyściach i podziale kosztów dla morskich farm wiatrowych i projektów hybrydowych, w szczególności w celu wniesienia wkładu w przyszłe wytyczne Komisji dotyczące konkretnych korzyści i podziału kosztów związanych z wdrażaniem zintegrowanych planów działania w zakresie morskiej energetyki wiatrowej. Grupa robocza przeanalizuje również już dostępne unijne i krajowe możliwości finansowania, projekty krajowych systemów wsparcia i alternatywne systemy finansowania.
Możliwe rezultaty:
– Mapowanie dostępnego finansowania dla morskiej energetyki wiatrowej, koncentrujące się na dostępnym finansowaniu krajowym (zgodnym z zasadami pomocy państwa) oraz na unijnych funduszach regionalnych/strukturalnych, zarządzanych przez krajowe i regionalne instytucje zarządzające w państwach członkowskich. Aktualizacje i prezentacja dostępnego Przeglądu finansowania UE dla morskich odnawialnych źródeł energii, jeśli są one istotne/aktualizowane;
– Wkład w proces konsultacji Komisji w sprawie przyszłych wytycznych dotyczących konkretnych korzyści i podziału kosztów;
– Współpraca regionalna i dyskusje na temat podziału kosztów dla Morza Bałtyckiego po opublikowaniu wytycznych dotyczących konkretnych korzyści i podziału kosztów w celu uwzględnienia ich w pracach prowadzonych przez ENTSO-E w zakresie stosowania wytycznych dotyczących podziału kosztów.
4. Przyspieszenie konkretnych projektów morskich i wydawania pozwoleń.
BEMIP Offshore Wind WG będzie kontynuować omawianie konkretnych planów rozwoju potencjalnych wspólnych i hybrydowych projektów offshore, dzielić się krajowymi aktualizacjami dotyczącymi projektów i współpracy w zakresie umów międzyrządowych. Będzie również wymieniać najlepsze praktyki w zakresie wydawania pozwoleń na projekty morskiej energii odnawialnej i badać synergie z NSEC i platformą NCA w tej dziedzinie. Wreszcie, będzie wymieniać najlepsze praktyki w zakresie akceptacji społecznej, zwłaszcza w odniesieniu do podłączenia do sieci lądowej i wpływu infrastruktury morskiej na inne istotne kwestie, takie jak różnorodność biologiczna, rybołówstwo i wojsko.
Możliwe rezultaty:
– Ścisłe monitorowanie wszystkich wspólnych i hybrydowych projektów morskich;
– Drugie wydarzenie dla zainteresowanych stron w ramach BEMIP.
– Dzielenie się wiedzą i najlepszymi praktykami w zakresie krajowych procedur wydawania pozwoleń, w tym barier dla przyspieszonej realizacji projektów związanych z energią odnawialną.
Źródło: BEMIP
