Francuskie doświadczenia i polski local content: wszyscy nieustająco się uczymy i szukamy synergii

13 września 2022 w Gdańskim Inkubatorze Przedsiębiorczości odbyło się wyjątkowe wydarzenie – “Polsko-Francuski Dzień Offshore”, który połączył w sobie spotkanie Pomorskiej Platformy Rozwoju Morskiej Energetyki Wiatrowej na Bałtyku oraz część skoncentrowaną na przedstawieniu  francuskich doświadczeń zdobytych w ciągu 10 lat powstawania budowy sektora morskiej energetyki wiatrowej we Francji, w szczególności pierwszej ukończonej francuskiej morskiej farmy wiatrowej w miejscowości Saint-Nazaire (480 MW).

Francuskie doświadczenia i polski local content: wszyscy nieustająco się uczymy i szukamy synergii.

Organizatorem spotkania był EDF Renewables, międzynarodowy lider w dziedzinie energii odnawialnej, z portfelem wykonanych, realizowanych lub przygotowywanych projektów offshore o mocy 13,5 GW na całym świecie. W samej Francji trwa obecnie realizacja projektów offshore o łącznej mocy ponad 2 GW, dzięki którym od podstaw tworzony jest cały nowy sektor gospodarki wokół morskiej energetyki wiatrowej.

EDF Renewables złożył w Polsce wnioski o wydanie pozwoleń lokalizacyjnych na 10 z 11 dostępnych obszarów pod budowę morskich farm wiatrowych w ramach tzw. drugiej fazy programu offshore w Polsce. Dlatego jest to bardzo dobry moment, aby wspólnie z przedstawicielami polskiego biznesu, władz lokalnych, jednostek sektora naukowo-badawczego i edukacyjnego, zapoznać się z doświadczeniami francuskiego programu rozwoju offshore i zastanowić się nad możliwościami ich wykorzystania przy budowie krajowej morskiej energetyki wiatrowej. Jak pokazuje bowiem przykład inwestycji offshore we Francji, wokół budowy farm wiatrowych już teraz powstało ponad 7 000 miejsc pracy, włączając w to 1200 miejsc pracy dla mieszkańców regionu Saint Nazaire, 3 fabryki turbin i łopat. Dodatkowo w różne łańcuchy dostaw offshore zaangażowanych jest we Francji już 1 750 firm.

Do Gdańska francuska spółka zaprosiła swoich partnerów w projekcie Saint Nazaire, którzy opowiedzieli o doświadczeniach zdobytych podczas powstawania największego morskiego parku wiatrowego we Francji, o mocy 480 MW, którego budowa w ubiegłym tygodniu została zakończona. Przy organizacji spotkania współpracowały m.in. Pomorska Platforma Rozwoju Morskiej Energetyki Wiatrowej na Bałtyku założona przez Pomorski Urząd Marszałkowski, Gdański Inkubator Starter, w którym odbywało się wydarzenie oraz Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęła Ambasada Francji w Polsce.

Pierwszą część spotkania otworzył Leszek Bonna, wicemarszałek Województwa Pomorskiego, Magdalena Wójtowicz, wiceprezes Gdańskiego Inkubatora Starter, oraz dr Karolina Lipińska, koordynator Pomorskiej Platformy Offshore. To właśnie takie podmioty jak Inkubator Starter i Pomorska Platforma Offshore mają szczególnie istotne rolę do odegrania w integracji środowiska i ułatwianiu wymiany wiedzy i najlepszych praktyk. Jak wspomniała dr Lipińska „20 września mijają dwa lata od kiedy powołaliśmy do życia Pomorską Platformę Rozwoju Morskiej Energetyki Wiatrowej na Bałtyku i ona w ciągu tych dwóch lat rozrosła nam się niewiarygodnie, bo z 26 sygnatariuszy mamy dzisiaj już ponad 100”. 

Projekty edukacyjne i podnoszące kompetencje pracowników w branży offshore były tematem kolejnych wystąpień: Łukasza Kneby, właściciela firmy CO-MADE sp. z o.o., który opowiedział o inicjatywie EDU Offshore Wind kierowanej do aspirujących do pracy w branży offshore, uczniów i absolwentów z województwa pomorskiego, a także Krzysztofa Tomaszewskiego, Członka Zarządu CEE ENERGY, który podkreślił istotę współpracy z biznesem przy projektach edukacyjnych i opowiedział o realizacji Edukacyjnych Dni Kariery. 

Profesor Sambor Guze z Uniwersytetu Morskiego w Gdyni przedstawił podsumowanie dotychczasowych prac Grupy „Kompetencje” Rady Koordynacyjnej ds. Morskiej Energetyki Wiatrowej przy Ministerstwie Klimatu i Środowiska, które mają w perspektywie doprowadzić do powstania Sektorowych Ram Kwalifikacji dla branży morskiej energetyki wiatrowej. Sebastian Zimnol oraz profesor Paweł Pawłowski przedstawili innowacyjne rozwiązania na rzecz zapewnienia cyberbezpieczeństwa branży offshore, która najprawdopodobniej będzie elementem infrastruktury krytycznej państwa. 

Sławomir Przygoda z Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu zaprezentował ramy działania Agencji, szczególnie w kontekście wsparcia inwestycji i projektów w zakresie odnawialnych źródeł energii. Poranną część spotkania zamknęła prezentacja Pawła Przybylskiego, Prezesa Zarządu Siemens Gamesa Renewable Energy, który opowiedział o planach firmy w ramach projektów offshore w Polsce.

Silne partnerstwa i lokalna współpraca to podstawa 

Wystąpienia przedstawicieli świata biznesu, nauki i jednostek publicznych pokazały potencjał drzemiący w morskiej energetyce wiatrowej w Polsce. Był to świetny wstęp do drugiej części spotkania – czyli Polsko-Francuskiego Dnia Offshore. Na wstępie Alicja Chilińska-Zawadzka, prezes EDF Renewables w Polsce, przybliżyła dotychczasową historię spółki, która jest zaangażowana w polski sektor OZE od kilkunastu lat. Chilińska-Zawadzka podkreśliła korzyści płynące z budowania silnych partnerstw lokalnych i korzystania z doświadczeń międzynarodowych partnerów przy realizacji projektów o takiej skali jak morskie farmy wiatrowe.

Istotę budowy lokalnych partnerstw i udziału polskich podmiotów w łańcuchach dostaw, na podstawie doświadczeń własnej spółki, podkreślił także Piotr Świecki, Dyrektor Budownictwa Energetycznego i Przemysłowego w Budimex S.A.. Wystąpienie przedstawiciela firmy Budimex nie było przypadkowe. Na początku sierpnia EDF Renewables i Budimex zawarli porozumienie o strategicznym partnerstwie przy realizacji inwestycji w morskie farmy wiatrowe w ramach drugiej fazy rozwoju offshore w Polsce. Partnerstwa tego typu z podmiotami o różnej skali i branży działalności są kluczowe dla długofalowego tworzenia polskiego sektora offshore (warto wspomnieć, że EDF Renewables zawarł wcześniej porozumienia z Grupą FAMUR z branży inżyniersko-maszynowej, oraz z firmą z branży informatyki przemysłowej – Mikronika)

Równolegle do przedstawianych prezentacji, uczestnicy Polsko-Francuskiego Dnia Offshore zainteresowani udziałem w łańcuchach dostaw offshore i przyszłą współpracą z francuską spółką mieli możliwość uczestniczyć w bezpośrednich spotkaniach z przedstawicielami działu zakupów i zamówień EDF Renewables. Podczas spotkań B2B polskie firmy mogły dowiedzieć się o możliwościach udziału w postępowaniach zakupowych organizowanych przez spółkę i poznać szczegółowe wymagania w tym zakresie. Z tej możliwości skorzystało ponad 20 podmiotów z wielu branż.  

Wydarzenie miało na celu przybliżyć francuskie doświadczenia dot. rozwoju local content w sektorze offshore. Stąd kluczowymi punktami wydarzenia były wystąpienia francuskich gości, którzy przedstawili konkretne doświadczenia z okresu realizacji projektu farmy wiatrowej w Saint-Nazaire i tworzenia otoczenia przemysłowo-usługowego w regionie. 

Francuskie spojrzenie na rozwijanie local content przekazał Laurent Smagghe, specjalista ds. relacji z branżą offshore we Francji z EDF Renewables. Podzielił się doświadczeniami zdobywanymi od 2011 roku, często trudnymi i zaskakującymi, podkreślając przy tym rolę local content i wpływ na rozwój gospodarczy regionu. Laurent Smagghe zwrócił uwagę na potrzebę ścisłej współpracy z lokalnymi podmiotami, wskazał analogie i różnice pomiędzy francuskim i polskim rynkiem offshore. Smagghe wskazał też przewagę jaką Polska może zdobyć w tzw. pierwszej fazie dzięki postępowi w branży jaki nastąpił przez ostatnią dekadę oraz lekcjach od inwestorów i deweloperów na innych rynkach. 

Podczas wydarzenia przedstawiono różne możliwości wykorzystania doświadczeń projektu Saint-Nazaire i warunków lokalizowania łańcuchów wartości w Polsce – Christophe Moiret z Chantiers de l’Atlantique, przedstawił specyfikę zaangażowania i punkt widzenia przemysłu stoczniowego, z kolei perspektywy ze strony globalnego producenta morskich turbin wiatrowych pokazali przedstawiciele GE Renewable Energy: Matteo Labadini, Paola Jugele i Brice Coquelet. Olivier Tretout, Dyrektor Generalny Portu Morskiego Nantes/Saint-Nazaire przedstawił rolę infrastruktury portu instalacyjnego, proces i zakres niezbędnych przygotowań infrastrukturalnych w tym zakresie, umożliwiających realizację inwestycji offshore.  

Niezwykle ciekawe doświadczenia dotyczące lokalnej współpracy jako klucza do sukcesu rozwoju sektora offshore (zwłaszcza w kontekście budowy regionalnej inicjatywy jak Pomorska Platforma Offshore) przedstawił Lucas Bryk, z Neopolii, czyli klastra sektorowego stworzonego ponad 20 lat temu przez lokalnych przedsiębiorców. Dziś Neopolia zrzesza 240 firm, a jednym z obszarów jej działania jest właśnie morska energetyka wiatrowa. Synergie możliwe dzięki współpracy w klastrze pozwalają podmiotom zrzeszonym w Neopolii realizować złożone projekty infrastrukturalne w ramach jednego, kompleksowego łańcucha wartości. To natomiast umożliwia realizację kontraktu offshore przy wykorzystaniu podmiotów wywodzących się w olbrzymiej większości z regionu – to właśnie sedno budowy local content w każdym kraju.

Z kolei Franck Schoefs, Profesor Uniwersytetu w Nantes i specjalista w dziedzinie badań morskich i terenów przybrzeżnych pokazał, na przykładzie projektu w Saint-Nazaire, istotną rolę środowiska naukowego i jednostek naukowo-badawczych w budowie zaplecza pod prawidłowo działający, innowacyjny sektor offshore. Jak zaznaczył, widząc potencjał polskich podmiotów, równie pozytywne rezultaty jak we Francji, możemy osiągnąć w ośrodkach przemysłu offshore w Polsce.

Wydarzenie pokazało, że polskie firmy są bardzo zainteresowane współpracą z dużymi inwestorami w sektorze offshore. Dlatego bardzo istotnym punktem programu było wystąpienie Yasmine Yurdusef, Kierowniczki Działu Zamówień Morskiej Energii Wiatrowej, która przedstawiła podstawowe zasady i procedury udziału w zamówieniach EDF Renewables w sektorze offshore oraz wymagania dla podmiotów planujących swoje uczestnictwo w takiej procedurze.

Oprócz ww. dedykowanych elementów, wydarzenie było także doskonałą okazją do rozmów kuluarowych, networkingu i szukania synergii wśród lokalnych partnerów. Ponad 120 uczestników na miejscu miało okazję do całodziennych rozmów na temat potencjalnej współpracy biznesowej z przedstawicielami światowych liderów branży offshore. 

[Yasmine Yurdusef, Kierowniczka Działu Zamówień Morskiej Energii Wiatrowej, EDF Renewables, fot: Gdańska Fundacja Przedsiębiorczości]

Rozwój sektora szybki jak maraton, partnerstwa niczym sztafeta 

Polsko-Francuski Dzień Offshore zakończył panel dyskusyjny moderowany przez Pawła Wróbla, Dyrektora Zarządzającego BalticWind.EU. Tematem wiodącym dyskusji było podejście polskich podmiotów prywatnych i publicznych do rozwoju local content oraz jak wykorzystać doświadczenia francuskie, które mogą stanowić kluczowy czynnik sukcesu w przypadku Polski. Alicja Chilińska-Zawadzka porównała wysiłki w polskiej branży morskiej energetyki wiatrowej do „maratonu, który niestety trzeba biec sprintem, a który jednocześnie jest sztafetą”. Wyzwania związane z realizacją wielkoskalowych inwestycji offshore wymagają długoterminowego, bardzo intensywnego zaangażowania podmiotów w łańcuchu dostaw w przygotowanie i realizację projektu, a także silnej współpracy pomiędzy wszystkimi podmiotami zaangażowanymi.  

[W panelu udział wzięli, od lewej: Matteo Labadini – Offshore Sales, GE Renewable Energy, Laurent Smagghe, Marie Foucault, z EDF Renewables, dr Karolina Lipińska, Christophe Moiret – Business Developer, Chantiers de l’Atlantique, Alicja Chilińska – Zawadzka, Prezes EDF Renewables Polska, oraz Piotr Czopek – Dyrektor ds. Regulacji, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (PSEW) oraz Piotr Świecki – Dyrektor Budownictwa Energetycznego i Przemysłowego, Budimex S.A., moderuje Paweł Wróbel, Dyrektor Zarządzający BalticWind.EU, fot: Gdańska Fundacja Przedsiębiorczości]

W dyskusji uczestniczył także Piotr Czopek, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, który przedstawił perspektywę branży i oczekiwania wobec zagranicznych inwestorów w kontekście wspieranego przez PSEW porozumienia sektorowego offshore. Jak wskazał: “Najważniejsze jest żeby podmiotów w local content było jak najwięcej, (…) ponieważ im więcej firm tym większa konkurencja, tym lepsze i bardziej dostępne produkty i usługi”

Poruszył także kwestie związane z wyzwaniami, które w przyszłości mogą napotkać uczestnicy łańcucha dostaw. Według raportu PSEW, wąskim gardłem może okazać się np. niska globalna dostępność statków instalacyjnych offshore. Dlatego jak podkreśla Dyrektor Czopek, ważny jest nacisk na tworzenie local content z uwagi na wyzwania logistyczne jakie mogą pojawić się w najbliższej przyszłości. Istotne jest więc, aby lokować łańcuchy dostaw i usług w kraju realizacji inwestycji, aby zminimalizować przeszkody logistyczne, co bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo realizacji całej inwestycji. 

Laurent Smagghe, EDF Renewables: “What is key is to have a regional ecosystem that is promoting the industry through very active local structures” / “Kluczowe jest posiadanie regionalnego ekosystemu, który promuje branżę poprzez bardzo aktywne struktury lokalne fot. Gdańska Fundacja Przedsiębiorczości]

Panel został podsumowany przez Marie Foucault, Dyrektor Projektów Offshore w Europie w EDF Renewables, odpowiedzialną m.in. za przygotowanie realizacji przedsięwzięcia w ramach II fazy rozwoju offshore Polsce. Podkreśliła ona podobieństwo wyzwań i obecnej sytuacji w Polsce do tej, z początków realizacji projektów offshore we Francji i zadeklarowała otwartość EDF Renewables na dzielenie się wskazówkami i doświadczeniami. Dla Marie Foucault rozwój lokalnego łańcucha dostaw jest kluczem do sukcesu, który zapewnia efektywną ekonomicznie i terminową realizację projektów. Dyrektor poparła swoją tezę przywołując kluczową fazę projektu w Saint-Nazaire, która czasowo zbiegła się z wybuchem pandemii Covid-19. 

„Ta pandemia mogła okazać się dla wszystkich całkowitą katastrofą, przekreślając cały harmonogram, całą fazę budowy pierwszej farmy wiatrowej we Francji. A tak się nie stało, ponieważ te projekty zostały skonstruowane zgodnie z zasadą local content”. – wspomina Foucault – “Sukcesem w morskiej energetyce wiatrowej jest maksymalizacja udziału lokalnego, pozytywne zaangażowanie lokalnych uczestników we wspólny projekt. Takie podejście w EDF Renewables do bliskiej współpracy z firmami lokalnymi i budowy krajowych łańcuchów wartości to część naszego DNA, po prostu dlatego, że to działa i daje gwarancję realizacji projektów nawet w sytuacjach kryzysowych.”

fot: Gdańska Fundacja Przedsiębiorczości