Janusz Bil został mianowany nowym Prezesem Zarządu ORLEN Neptun, spółki odpowiedzialnej za rozwój projektów offshore wind w Grupie ORLEN. Janusz Bil jest absolwentem Politechniki Łódzkiej oraz Uniwersytetu Łódzkiego. Przez całą swoją karierę zawodową związany był z sektorem energetycznym, zdobywając bogate doświadczenie na różnych stanowiskach menedżerskich, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Pracował m.in. w [...]
Skyborn Renewables rozpoczęło badania środowiskowe dla swojego ambitnego projektu morskiej energetyki wiatrowej Pooki, zlokalizowanego na wodach terytorialnych Finlandii, w sąsiedztwie Oulu, Ii, Simon i Kemi. To znaczące wydarzenie oznacza początek badań ptaków i dna morskiego w Perämeri, które mają się odbyć w latach 2024-2025. Projekt, który ma zostać ukończony na początku lat 2030-tych, ma na [...]
Niemcy i Holandia ogłosiły niedawno wyniki swoich ostatnich aukcji morskich farm wiatrowych. Przyznały one łączną moc 6,5 GW. To dobre dla europejskiej transformacji energetycznej. Aukcje w obu krajach przewidywały jednak składanie ofert negatywnych. Wywiera to niepotrzebną dodatkową presję na deweloperów morskiej energetyki wiatrowej - z negatywnymi konsekwencjami dla szerszego łańcucha dostaw energii wiatrowej i europejskich [...]
W wyniku postępowania na zalądowienie obszaru morskiego została wybrana oferta spółki Istrana. To kolejny krok na drodze do budowy w Porcie Gdańsk terminalu instalacyjnego dla morskich farm wiatrowych. Komisja przetargowa w ramach Postępowania nr 1/NH/2022 wybrała ofertę wiążącą firmy pod nazwą Istrana sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku. Odbyło się to w ramach procedury [...]
Najnowszy raport Global Wind Energy Council (GWEC) przedstawia kompleksowy przegląd obecnego stanu i przyszłych perspektyw branży morskiej energetyki wiatrowej. Pomimo wyzwań makroekonomicznych na kilku kluczowych rynkach, branża odnotowała znaczny wzrost w 2023 r., instalując 10,8 GW nowej mocy morskiej energetyki wiatrowej, zwiększając globalną łączną moc do 75,2 GW. Oznacza to wzrost o 24% w stosunku [...]
Na początku budowy morskiej farmy wiatrowej Baltic Power Orlen będzie wykorzystywał port w Ronne na Bornholmie jako terminal instalacyjny - poinformował we wtorek w rozmowie z dziennikarzami prezes koncernu Ireneusz Fąfara. Powodem jest opóźnienie w budowie terminala w Świnoujściu. "Po analizie stwierdziliśmy, że farma Baltic Power będzie realizowana z portu rezerwowego w Ronne na Bornholmie, [...]
Na czele firmy będącej liderem w budowie odnawialnych źródeł energii w Polsce stanie doświadczony menedżer Paweł Przybylski. – Jesteśmy w dziejowo najlepszym momencie firmy ONDE. Cable pooling, magazyny energii, liberalizacja ustawy odległościowej i ogromne środki z KPO na transformację energetyczną w Polsce i Europie to tylko niektóre z argumentów za tym, że rynek OZE będzie [...]
Ambasada RP w Danii, miasto Szczecin, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej oraz fundacja Wind Industry Hub zapraszają do udziału w wyjątkowej misji handlowej polskich firm do Danii. Wyjazd zatytułowany: „Building the wind power supply chain together” odbędzie się w dniach 3-5 września 2024r., a celem podróży będą Kopenhaga, Aarhus oraz Esbjerg. Zapraszamy Państwa do wspólnego budowania [...]
Zarówno treść porozumienia sektorowego, jak i model współpracy w ramach rady koordynacyjnej oraz grup roboczych powinny odpowiadać potrzebom sektora i być dostosowane do obecnej sytuacji rynkowej, a także obowiązujących przepisów - napisało Ministerstwo Klimatu i Środowiska w informacji prasowej z ostatniego posiedzenia rady - jak informuje serwis PAP Biznes. "Część zapisów Porozumienia w trakcie ostatnich [...]
W 2024 r. Niemcy staną w obliczu znacznego ograniczenia federalnego finansowania badań nad projektami, co w szczególności wpłynie na badania nad energią. Fraunhofer Group for "Energy Technologies and Climate Protection" ostrzega, że 30% zmniejszenie finansowania nowych projektów w porównaniu z rokiem poprzednim może poważnie utrudnić zdolność kraju do wprowadzania innowacji w zakresie niezbędnych technologii transformacji [...]
Urząd Ochrony Konsumentów i Regulacji Technicznej (CPTRA) w Estonii ogłosił, zwycięzcę aukcji na obszar morski Saare 2.1. Jedyna oferta została złożona przez norweską spółkę Deep Wind Offshore AS w wysokości 2 457 000 euro, co było jednocześnie ceną wywoławczą aukcji. Zwycięzca aukcji może rozpocząć budowę morskiej farmy wiatrowej na obszarze morskim Saare 2.1 o powierzchni [...]
Pierwsza turbina wiatrowa została pomyślnie zainstalowana na niemieckiej morskiej farmie wiatrowej Borkum Riffgrund 3. Z zainstalowaną mocą 913 MW, będzie to największa morska farma wiatrowa w Niemczech po uruchomieniu. Borkum Riffgrund 3 jest również pierwszą morską farmą wiatrową na świecie, która została przyznana bez dotacji. Było to możliwe przede wszystkim dzięki kilku długoterminowym umowom zakupu [...]
Niedawny raport DCE - Narodowego Centrum Środowiska i Energii w. Danii, zlecony przez Duńską Agencję Ochrony Środowiska, wywołał poważne zaniepokojenie wśród deweloperów energii odnawialnej. Zaktualizowane wytyczne zalecają wstrzymanie pracy turbin wiatrowych przy prędkościach wiatru do 8-10 metrów na sekundę w celu ochrony populacji nietoperzy. Według Green Power Denmark, dyrektywa ta jest postrzegana jako krytyczne zagrożenie [...]
Skyborn Renewables (Skyborn) rozwija projekt morskiej elektrowni wiatrowej Gennaker dzięki zaktualizowanej umowie Master Supply Agreement podpisanej z Siemens Gamesa na dostawę 63 turbin wiatrowych SG 14-236 DD o mocy do 15 MW i średnicy wirnika 236 metrów. Umowa ta wzmacnia długoterminowe partnerstwo między obiema firmami i unowocześnia technologię turbin wiatrowych do najnowocześniejszych turbin wiatrowych, zastępując [...]
17 czerwca Rada UE formalnie przyjęła pierwsze w swoim rodzaju rozporządzenie w sprawie przywracania przyrody. Ustawa ta ma na celu wprowadzenie środków zmierzających do przywrócenia co najmniej 20% obszarów lądowych i morskich UE do 2030 r. oraz wszystkich ekosystemów wymagających odbudowy do 2050 r. Określa ona konkretne, prawnie wiążące cele i zobowiązania w zakresie odbudowy [...]
13 czerwca 2024 r. Premierki Estonii, Łotwy i Litwy wydały wspólne oświadczenie upamiętniające 30. rocznicę powstania Bałtyckiej Rady Ministrów. Ten kamień milowy podkreśla trzy dekady solidnej współpracy, która nie tylko wzmocniła jedność i niezależność państw bałtyckich, ale także zwiększyła ich wpływy geopolityczne i dobrobyt gospodarczy. Zaangażowanie w rozwój sektora energetycznego, szczególnie w zakresie energii odnawialnej, [...]
W ubiegłym miesiącu Francja opublikowała wyniki aukcji na 250 MW pływających farm wiatrowych u wybrzeży południowej Bretanii (AO5). Zwycięska oferta została przyznana po cenie 86 EUR/MWh - rekordowo niskiej dla pływającej morskiej energii wiatrowej. Rządy nie powinny jednak uznać tego za nowy punkt odniesienia dla rozwoju pływających elektrowni wiatrowych w Europie. W dniu 15 maja [...]
W należącym do Orlenu oddziale PGNiG w Odolanowie, w ramach programu badawczego InGrid Power to Gas, ruszyła instalacja do przetwarzania energii elektrycznej produkowanej ze źródeł odnawialnych w paliwa gazowe, jak wodór - poinformował we wtorek koncern. Orlen informując we wtorek o uruchomionej instalacji w Odolanowie wskazano, że przetestowane zostaną możliwości dostarczania wodoru za pomocą sieci [...]
„Morska energetyka wiatrowa to jeden z filarów bezpieczeństwa energetycznego Polski i w interesie narodowym jest, aby doznała przyspieszenia” - stwierdził Michał Jerzy Kołodziejczyk, prezes Equinor w Polsce podczas konferencji PSEW 2024 w Świnoujściu. https://youtu.be/zNkqHzuauTI Żródło: PAP MediaRoom
Vestas podpisał warunkową umowę na dostawę 112 turbin wiatrowych V236-15.0 MW dla morskich projektów wiatrowych Nordlicht 1 i 2 należących do Vattenfall i BASF, o czym poinformował już w komunikacie spółki Vestas 10/2024 z dnia 13 czerwca 2024 roku. W zakres umowy wchodzi ponadto 5-letnia umowa serwisowa i gwarancyjna, a następnie umowa wsparcia operacyjnego do [...]
Na rynku morskiej energetyki wiatrowej w 2023 r. doszło do wyraźnego odbicia, pojawiło się prawie 11 GW nowych mocy, o 24 proc. więcej niż rok wcześniej - wynika z rocznego raportu organizacji GWEC (Global Wind Energy Council). Chiny utrzymały pozycję lidera. Całkowita moc zainstalowana morskich farm wiatrowych wyniosła na koniec zeszłego roku 75,2 GW, z [...]
Dziewięciu operatorów systemów przesyłowych gazu (OSP) w krajach nadbałtyckich podpisało protokół ustaleń (MoU), którego celem jest koordynacja i ułatwienie infrastruktury wodorowej, a także wspieranie rozwoju rynku wodoru w regionie Morza Bałtyckiego. MoU ustanawia i wdraża współpracę pomiędzy OSP. Stronami porozumienia są polski GAZ-SYSTEM, estoński Elering, duński Energinet, fiński Gasgrid Vetyverkot, litewski Amber Grid, szwedzki Nordion [...]
Wspólne oświadczenie WindEurope, Cefic, Eurofer, Eurometaux i Cembureau zostało opublikowane dzisiaj w Brukseli. Organizacje wzywają do połączenia Zielonego Ładu UE z Europejskim Ładem Przemysłowym. Dokument zatytułowany "Advancing the Green Deal. Setting a new Industrial Deal. Securing Europe’s Prosperity" stwierdza, że Europejski Zielony Ład wyznaczył kierunek transformacji Europy w kierunku neutralności klimatycznej. Jednocześnie inwazja Rosji na [...]
Peritum Safe Energy z dumą ogłasza zawarcie przełomowej umowy z Baltic Power na opracowanie i wdrożenie kompleksowych protokołów bezpieczeństwa elektrycznego dla morskiej farmy wiatrowej Baltic Power. Ta współpraca oznacza duży krok w kierunku naszego celu, jakim jest globalna harmonizacja standardów bezpieczeństwa elektrycznego w branży wiatrowej. Morska farma wiatrowa Baltic Power stanowi kamień milowy w ewolucji [...]
UL Solutions, światowy lider w dziedzinie nauk o bezpieczeństwie, ogłosił, że zakończył techniczne badanie due diligence, aby wesprzeć Abu Dhabi Future Energy Company PJSC - Masdar, wiodącego dewelopera i operatora projektów energii odnawialnej na skalę użytkową, w pomyślnym nabyciu i późniejszym finansowaniu 49% udziałów w morskiej farmie wiatrowej Baltic Eagle, projekcie o mocy 476 MW [...]
Jelena Dilienė, wiceprzewodnicząca litewskiej Krajowej Rady Regulacji Energetyki (National Energy Regulatory Council VERT), została wybrana na przewodniczącą Komitetu Transformacji Energetycznej (Energy Transition Committee ET KOM) Regionalnego Stowarzyszenia Regulatorów Energetyki (Energy Regulators Regional Association ERRA) na kadencję 2024-2026. "To wielki zaszczyt i odpowiedzialność zostać wybranym na to stanowisko i przyczynić się do rozpowszechniania najlepszych praktyk w [...]
W niedawnym poście na LinkedIn, CEO RWE Sven Utermöhlen podkreślił transformacyjny wpływ dronów na inspekcje łopat w ich flocie offshore. Wcześniej wymagało to od trzech ekspertów przejścia z gondoli do łopat, a teraz zadanie jest wykonywane przez zdalnie sterowanego drona, co oferuje znaczące korzyści. Drony zwiększyły bezpieczeństwo inspekcji łopat, eliminując potrzebę stosowania niebezpiecznych procedur zjazdu [...]
Equinor, globalny lider w branży energetycznej, wzywa innowatorów do przyłączenia się do przełomowej inicjatywy mającej na celu zrewolucjonizowanie fazy wycofywania z eksploatacji pływających morskich konstrukcji wiatrowych. Wyzwanie to, będące częścią programu NOW Accelerator firmy Equinor, poszukuje startupów i scale-upów z najnowocześniejszymi pomysłami na ponowne wykorzystanie, życie po życiu, obieg zamknięty lub recykling konstrukcji stalowych i [...]
Blisko 3000 uczniów i uczennic z 11 szkół podstawowych wzięło udział w projekcie edukacyjnym, prowadzonym przez Equinor i Polenergię w regionie słupskim. Celem akcji jest szerzenie wśród najmłodszych wiedzy o morskiej energetyce wiatrowej i wynikających z niej korzyściach dla klimatu i regionu. Equinor i Polenergia realizują wspólnie trzy farmy wiatrowe na Morzu Bałtyckim o łącznej [...]
Ignitis Renewables rozwija pierwszą morską farmę wiatrową w krajach bałtyckich. Będzie nosić nazwę Curonian Nord. Projekt ten jest szczególnie ważny dla litewskiego sektora energetycznego i został nazwany na cześć Kurów, plemienia zamieszkującego niegdyś wybrzeża Morza Bałtyckiego. Nazwa jest również związana z jednym z najpiękniejszych i najbardziej wyjątkowych miejsc na Litwie i w regionie - Mierzeją [...]
Jako BalticWind.EU mamy przyjemność być patronem medialnym 1. Turnieju Tenisowego Offshore Wind Cup, który zostanie rozegrany już w niedzielę, w dniu 16 czerwca 2024 roku. Razem z Pomorską Platformą Offshore zapraszamy do Gdyni miłośników morskiej energetyki wiatrowej i tenisa ziemnego. Będzie to pierwsze tego typu wydarzenie w kraju. Czeka nas przyjacielska rywalizacja w gronie [...]
Energimyndigheten otrzymał zdanie mapowania obszarów produkcji i dystrybucji energii wolnej od paliw kopalnych. Svensk Vindenergi krytykuje fakt, że energia wiatrowa nie została wymieniona w mandacie agencji. Zadaniem Energimyndigheten jest mapowanie obszarów z potencjałem do produkcji i dystrybucji energii bez użycia paliw kopalnych. Rząd zdecydował się rozszerzyć mandat Energimyndigheten, aby objąć całą produkcję i dystrybucję energii [...]
Vestas z powodzeniem zainstalował swoją flagową morską turbinę wiatrową V236-15.0 MW w porcie Thyborøn, co stanowi znaczący kamień milowy w rozwoju morskiej technologii wiatrowej. Instalacja nastąpiła zaledwie trzy miesiące po złożeniu przez port zamówienia na turbinę. Turbina V236-15.0 MW wyprodukowała swoją pierwszą kWh mocy 8 czerwca, co było krytycznym krokiem w procesie ostatecznej weryfikacji. Wydarzenie [...]
FRS Windcat Polska Sp. z o.o. zamówiła dwa statki CTV (crew transfer vessel) ze stoczni ALU International Ltd. w Gdańsku, z opcją na dodatkowe jednostki. Statki będą wspierać rozwój polskich farm wiatrowych na morzu. FRS Windcat Polska, powstała w 2018 roku jako część aliansu FRS i Windcat, operuje flotą blisko 60 statków CTV na terenie [...]
Polskie ENMARO i holenderska Pondera Consult uzgodniły bliższą współpracę. Podpisali protokół ustaleń, w którym zobowiązali się do wspólnego pozyskiwania, definiowania i ukierunkowywania potencjalnych projektów morskich farm wiatrowych w Polsce, wykorzystując swoje produkty i usługi jako konsorcjum. Polska ma znaczny potencjał dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej, zapewniając już 5,9 GW w ramach kontraktów różnicowych. Ponadto istnieją [...]
![© Jörge Schneemann [2024] Scanning Lidar device temporarily installed on the nacelle of a wind turbine at RWE’s offshore wind farm Amrumbank West as part of the C²-Wakes project.](https://balticwind.eu/wp-content/uploads/2024/06/Zrzut-ekranu-2024-06-7-o-00.59.50-320x202.png)
Fraunhofer Institute for Wind Energy Systems IWES, wraz z partnerami projektu RWE, ForWind (Uniwersytet w Oldenburgu - Instytut Fizyki) i Helmholtz-Zentrum Hereon, bada, jak zoptymalizować całkowitą wydajność energetyczną morskich farm wiatrowych w ramach projektu badawczego "C²-Wakes - Controlled Cluster Wakes". Projekt ma na celu wykorzystanie szeroko zakrojonej kampanii pomiarowej morskiej energii wiatrowej i metod modelowania [...]
W Gdańsku odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę fabryki wież offshore Baltic Towers. Nowa fabryka która będzie zlokalizowana z bezpośrednim dostępem do nabrzeża w Gdańsku, jest kluczową inwestycją dla polskiego sektora energetyki odnawialnej. Fabryka będzie posiadać zdolności produkcyjne umożliwiające wytwarzanie ponad 150 wież rocznie. Budowa fabryki wież offshore jest realizowana przez spółkę Baltic [...]
Polska energetyka wiatrowa przeżywa dynamiczny rozwój, a najnowszy raport „Energetyka Wiatrowa w Polsce” przedstawia szczegółowy obraz jej obecnego stanu oraz perspektyw na przyszłość. Raport został zaprezentowany na konferencji Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW) w Świnoujściu i oferuje dogłębną analizę zarówno dla energetyki lądowej, jak i morskiej. Poprawa stanu rynku i perspektywy na przyszłość W przeprowadzonej [...]
Na posiedzeniu plenarnym w dniu 28 maja estoński parlament - Riigikogu przyjął ustawę o zmianach w kodeksie budowlanym i innych ustawach w celu przyspieszenia procesów wdrażania energii odnawialnej. Ponadto parlament przyjął ustawę o zmianie ustawy celnej, która uprości kontrolę celną przesyłek pocztowych. Ustawa o zmianie kodeksu budowlanego oraz innych ustaw (przyspieszenie wdrażania energii odnawialnej) (308 [...]
Kluczowym zadaniem dla rządów jest uczynienie czystych technologii energetycznych bardziej dostępnymi dla tych, którzy w przeciwnym razie mogliby zmagać się z kosztami początkowymi - wynika z nowego raportu specjalnego IEA. Przyspieszenie przejścia na czyste technologie energetyczne poprawia przystępność cenową energii i może zmniejszyć presję na koszty życia w szerszym ujęciu, zgodnie z nowym raportem specjalnym [...]
Rada administracyjna Gotlandii zaleciła szwedzkiemu rządowi wydanie pozwolenia na budowę morskiej farmy wiatrowej Aurora, opracowanej przez OX2 i Ingka Investments, zgodnie z ustawą o wyłącznej strefie ekonomicznej Szwecji. Jeśli rząd wyrazi zgodę, pierwsza faza projektu mogłaby zostać uruchomiona do 2030 r., dostarczając ponad 6 TWh rocznie do południowej Szwecji. Cała farma wiatrowa ma zostać ukończona [...]
W obliczu rosnących wyzwań związanych z transformacją energetyczną region Morza Bałtyckiego staje się kluczowym obszarem dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Unii Europejskiej. Współpraca międzynarodowa, koordynowana przez Komisję Europejską i wspierana przez liczne inicjatywy regionalne, międzypaństwowe odgrywa fundamentalną rolę w tym procesie. Poniżej przybliżamy główne inicjatywy i obowiązki zainicjowane na poziomie UE, aby aktywizować współpracę [...]
Europejska Organizacja Portów Morskich (ESPO) opublikowała kompleksową analizę inwestycji portowych w 2024 r., zawierającą dogłębną analizę przyszłych potrzeb inwestycyjnych europejskich portów. Badanie to, którego autorem jest dr Peter de Langen, przedstawia przewidywane zapotrzebowanie na około 80 miliardów euro w ciągu następnej dekady, aby sprostać zmieniającym się wymaganiom sektora portowego, podkreślając znaczące inwestycje w zrównoważony rozwój [...]
RWE i Smålandshamnar AB, firma zarządzająca szwedzkim portem Oskarshamn, podpisały protokół ustaleń (MoU). Celem tej współpracy jest zbadanie, czy port może być odpowiednim miejscem dla działań logistycznych, instalacyjnych, załadunkowych, operacyjnych i konserwacyjnych związanych z planowanymi przez RWE projektami morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim. W pierwszym etapie partnerzy opracują mapę wymagań i niezbędnej rozbudowy oraz [...]
Branża morskiej energetyki wiatrowej, kluczowy element strategii energii odnawialnej na Morzu Bałtyckim i poza nim, stoi w obliczu poważnych wstrząsów. Główni gracze, Shell Plc i Siemens Gamesa, dział turbin wiatrowych Siemens Energy, ogłaszają znaczne redukcje miejsc pracy. Shell przygotowuje się do znacznej redukcji zatrudnienia w sektorze morskiej energetyki wiatrowej, ponieważ dyrektor generalny Wael Sawan zmienia [...]
Grupa robocza BEMIP do spraw morskiej energetyki wiatrowej (BEMIP Offshore Wind WG) wdraża strategiczne priorytety na 2024 r. w celu dalszego rozwoju morskiej energii odnawialnej w regionie Morza Bałtyckiego. Przy znacznym potencjale ponad 93 GW morskiej energetyki wiatrowej, nacisk kładziony jest na wykorzystanie tego zasobu przy jednoczesnym wzmocnieniu współpracy regionalnej. Podczas Szczytu Bezpieczeństwa Energetycznego, który [...]
Dzięki wsparciu z rządowego programu zielonych inwestycji, cztery firmy zainwestują ponad 500 milionów euro w pięć projektów związanych z produkowanymi w Danii turbinami wiatrowymi i technologią Power-to-X. Inwestycje o wartości miliarda koron zostaną wykorzystane do utworzenia nowych lub rozbudowy istniejących zakładów produkcyjnych w Danii. Świat zmienił się po latach wojny w Europie, a międzynarodowy rozwój [...]
Morze Bałtyckie ma w nadchodzących latach szansę stać się głównym ośrodkiem rozwoju morskich farm wiatrowych. Biorąc pod uwagę, że w Niemczech działają już pierwsze morskie farmy wiatrowe, a Polska planuje zainstalować od 30 do 70 GW mocy do 2040 r., region ten czeka znaczny wzrost. Zrozumienie wzajemnego wpływu tych zmian na uzasadnienie biznesowe i gwarantowany [...]
Deweloper morskiej energetyki wiatrowej Deep Wind Offshore złożył wniosek o realizację i obsługę pływającego projektu morskiej energetyki wiatrowej za Sztokholmem. W pierwszej fazie będzie to 1,5 GW. Szwedzki rząd otrzymał pierwszy wniosek o budowę pływającej morskiej farmy wiatrowej za Sztokholmem, po tym jak Deep Wind Offshore przedstawił swój plan budowy farmy wiatrowej Erik Segersäll [...]
Czołowi eksperci z całego Sojuszu spotkali się w czwartek (23 maja 2024 r.) w Kwaterze Głównej NATO na pierwszym posiedzeniu nowej Sieci Krytycznej Infrastruktury Podmorskiej NATO (Critical Undersea Infrastructure Network). W związku z rosnącymi wyzwaniami dla infrastruktury podmorskiej, Sojusz wprowadza nowe narzędzia w celu zwiększenia bezpieczeństwa podmorskich kabli i rurociągów oraz monitorowania potencjalnych zagrożeń. NATO [...]
Vestas przetestuje zrównoważone paliwo lotnicze (Sustainable Aviation Fuel SAF) na farmie wiatrowej Baltic Eagle na Morzu Bałtyckim w 2024 roku. Projekt pilotażowy będzie polegał na wykorzystaniu przez techników Vestas i załogę statku podnośnikowego helikopterów częściowo zasilanych przez SAF do transportu do i z farmy wiatrowej Baltic Eagle podczas fazy budowy 50 morskich turbin wiatrowych. SAF [...]
Van Oord został zakontraktowany przez hiszpańską firmę energetyczną Iberdrola do budowy niemieckiej morskiej farmy wiatrowej Windanker. To kolejny dodatek do portfela morskich projektów wiatrowych Van Oord na Morzu Bałtyckim, podkreślający doświadczenie firmy w tym obszarze i jej wiodącą pozycję w transformacji energetycznej. Zakres prac Van Oord obejmuje transport i instalację 21 monopali XL i elementów [...]
Estoński Urząd Ochrony Konsumentów i Regulacji Technicznych (TTJA) ogłosił aukcje na rozwój morskiej farmy wiatrowej w obszarach Saare 2.1, Saare 2.2 i Saare 3 na zachód od Saaremaa. Aukcja dla Saare 2.1 odbędzie się od 18 czerwca 2024 r. o godz. 12:00 czasu estońskiego (UTC+3) do 20 czerwca 2024 r. o godz. 12:00, aukcja dla [...]
Jak informuje portal Szczecin.pl, powstanie kolejny zakład produkcyjny dla sektora offshore. W środę podpisano list intencyjny pomiędzy Miastem Szczecin a firmą Windar Polska, co stanowi ważny krok w rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w regionie. To już kolejna dużą inwestycja największych światowych graczy związanych z produkcją komponentów do elektrowni wiatrowych w Szczecinie. Firma Windar, jeden z [...]
Szwedzka Agencja Gospodarki Morskiej i Wodnej poszukuje obecnie komentarzy na temat morskich planów przestrzennych, zanim zostaną one przesłane do rządu w celu podjęcia decyzji. Proponowane zmiany w morskich planach zagospodarowania przestrzennego, które stwarzają warunki dla morskiej energetyki wiatrowej, mogą stanowić ważny element transformacji klimatycznej. Jednocześnie stawia się duże wymagania dotyczące uwzględnienia interesów, które już istnieją [...]
RWE bada, w jaki sposób sztuczne rafy przy morskich farmach wiatrowych na Morzu Bałtyckim mogą wpływać na ekosystem morski i czy mogą stworzyć atrakcyjne siedlisko morskie, szczególnie dla małży błękitnych, alg i gatunków ryb. We współpracy z Uniwersytetem Linneusza i dostawcą usług kablowych Baltic Offshore Kalmar AB, RWE prowadzi pilotażowe badanie na szwedzkim Morzu Bałtyckim. [...]
Polski łańcuch dostaw ma szansę stać się konkurencyjny w globalnym sektorze energetyki wiatrowej – nie uda się to jednak bez silnej i stabilnej współpracy międzynarodowej. Polskie firmy, zagraniczni inwestorzy oraz przedstawiciele KE i państw nadbałtyckich już 6 czerwca spotkają się po raz trzeci na International Suppliers Day podczas Konferencji PSEW2024 w Świnoujściu, aby rozmawiać o [...]
Na konferencji zorganizowanej przez Uniwersytet Kłajpedzki, Ignitis Renewables, wraz ze swoim partnerem Fugro, zaprezentował litewskiej społeczności naukowej dane z badań dna morskiego. Dane zostały zebrane w ramach przygotowań firmy do budowy morskiej farmy wiatrowej na Morzu Bałtyckim, u wybrzeży Litwy. W ramach tego projektu przeprowadzono szczegółowe badania dna morskiego w celu oceny warunków dna Bałtyku, [...]
ELWIND, estońsko-łotewski transgraniczny hybrydowy projekt morskiej energetyki wiatrowej, ogłosił rozpoczęcie przetargu publicznego na przygotowanie badań wpływu rybołówstwa i działalności z nim związanych na środowisko. Celem badania jest przeprowadzenie inwentaryzacji zbiorowisk ryb i badań rybołówstwa oraz badań wiosennego tarła śledzia bałtyckiego na obszarach rozwoju morskich farm wiatrowych ELWIND w Estonii i na Łotwie oraz w ich [...]
W ramach znaczącego kroku w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego i rozwoju energii odnawialnej, Zgromadzenie Bałtyckie i Bałtycka Rada Ministrów zwołały niedawno konferencję zatytułowaną "Przyszłość energetyczna państw bałtyckich: Wspólne stawianie czoła regionalnym wyzwaniom" [‘Energy Future of the Baltic States: Addressing Regional Challenges Together’]. Wydarzenie to podkreśliło znaczenie współpracy regionalnej między krajami bałtyckimi w celu zwiększenia niezależności [...]
Obszar, na którym Ørsted planuje budowę morskiej farmy wiatrowej Skåne (Skåne Havsvindpark), został wyznaczony jako „obszar energetyczny” przez Szwedzką Agencję Gospodarki Morskiej i Wodnej (Länsstyrelsen i Skåne Regeringen) w wersji przeglądowej nowych szwedzkich planów zagospodarowania przestrzennego dla Morza Bałtyckiego. Oprócz morskiej farmy wiatrowej Skåne, kilka innych obszarów, na których Ørsted rozwija morskie farmy wiatrowe, jest [...]
Polskie Ministerstwo Klimatu i Środowiska ogłosiło, że prace zespołu ds. ustalania maksymalnej ceny za energię elektryczną z morskich farm wiatrowych zostaną przedłużone do 14 czerwca 2024 r. Powodem tej decyzji jest potrzeba przeprowadzenia dodatkowych analiz dotyczących aktualnych warunków na rynku energii elektrycznej. "Na podstawie zarządzenia ministra klimatu i środowiska z 5 kwietnia 2024 r., dotyczącego [...]
Ocean Winds jako firma o globalnym zasięgu, prowadząca projekty morskich farm wiatrowych na całym świecie zorganizowała wyjazd pracowników polskiego projektu BC-Wind na budowę morskiej farmy wiatrowej Moray West w Szkocji. Projekt Moray West to morska farma wiatrowa o mocy 882 MW, zlokalizowana na wybrzeżu Szkocji, realizowana przez konsorcjum składające się z Ocean Winds, EDPR i [...]
50Hertz może wreszcie rozpocząć prace nad przyłączeniem do sieci Ostwind 3 dla morskiej farmy wiatrowej Windanker na Morzu Bałtyckim. Ministerstwo Gospodarki, Infrastruktury, Turystyki i Pracy Meklemburgii-Pomorza Przedniego wydało pozwolenia na budowę trasy lądowej o długości czterech kilometrów, a także stacji elektroenergetycznej o powierzchni około dziesięciu hektarów w gminie Brünzow, niedaleko Lubmina. Już wcześniej władze zatwierdziły [...]
Urzędnicy państwowi, liderzy branży i interesariusze zebrali się w Brugii w środę i czwartek na wydarzeniu wysokiego szczebla poświęconym morskiej energetyce wiatrowej w ramach belgijskiej prezydencji, którego celem było napędzanie rozwoju europejskiej branży morskiej energetyki wiatrowej. Spotkanie, w którym udział wzięli dyrektorzy generalni ds. energii z państw członkowskich UE, ministrowie ds. energii, komisarz UE ds. [...]
Zaledwie kilka dni dzieli nas od czwartej edycji regat PIMEW Offshore Wind Energy Cup 2024. To doskonała okazja do rozmowy z Jakubem Budzyńskim, Prezesem PIMEW, o znaczeniu tego wydarzenia dla branży morskiej energetyki wiatrowej, ale także szerzej o czekającym nas dynamicznym rozwoju branży w najbliższych latach. Zapraszam do lektury rozmowy, aby poznać szczegóły związane z [...]
W miarę jak świat przechodzi na odnawialne źródła energii, współpraca staje się coraz ważniejsza. Uznając to, Team Norway, konsorcjum składające się z Innovation Norway, Ambasady Królestwa Norwegii, Norwegian Energy Partners i Norwegian Offshore Wind, przygotowuje się do zorganizowania wnikliwego wydarzenia wraz ze Szwedzkim Forum Morskiej Energetyki Wiatrowej (Swedish Offshore Wind Forum) w Göteborgu w dniach [...]
Spółki projektowe MFW Bałtyk II i MFW Bałtyk III podpisały z Iemants umowy rezerwacyjne oraz na wykonanie prac wstępnych w zakresie zaprojektowania i budowy morskich stacji transformatorowych - podała Polenergia w komunikacie. Umowy rezerwacyjne mogą zostać rozwiązane przez Spółki bez przyczyny za zapłatą wynagrodzenia za wykonane prace wstępne oraz opłat za rezygnację na rzecz podwykonawców [...]
Ignitis Group, zintegrowane przedsiębiorstwo użyteczności publicznej koncentrujące się na odnawialnych źródłach energii, przyspiesza swoje inwestycje i planuje podwoić swoje zielone moce do 2027 roku. Opierając się na trwającej transformacji energetycznej, Grupa dąży do zapewnienia korzyści płynących z energii odnawialnej swoim klientom w krajach bałtyckich i Polsce. Firma ogłosiła plan strategiczny na lata 2024-2027, kładąc nacisk [...]
Podczas wydarzenia Wind Finland Offshore, które odbyło się 14 maja 2024 r., fiński minister klimatu i środowiska, Kai Mykkänen, przekazał obiecujące wiadomości dotyczące krajowych inicjatyw w zakresie morskiej energetyki wiatrowej. Mykkänen, ekonomista znany ze swojego zaangażowania w kwestie środowiskowe, podzielił się spostrzeżeniami na temat harmonogramu przetargów na wyłączne strefy ekonomiczne. Zgodnie z jego zapowiedzią, pierwszy [...]
Fingrid zidentyfikował wstępnie pięć obszarów wzdłuż zachodniego wybrzeża, gdzie duże morskie farmy wiatrowe mogłyby zostać podłączone do sieci przesyłowej Finlandii kontynentalnej do 2030 roku. Połączenia te wymagają znacznych inwestycji w sieć. Zidentyfikowane obszary to Ulvila, Närpiö, Vaasa, Raahe i Raisio. Ponadto, obszar Inkoo został zidentyfikowany jako potencjalny obszar przyłączeniowy, jeśli rozwój morskiej energetyki wiatrowej będzie [...]
PGE Baltica rozpoczęła badania, których celem jest rozpoznanie dna Bałtyku na potrzeby realizacji jednego z projektów morskich farm wiatrowych – Baltica 1. To zadanie wykonuje dla inwestora firma Geoquip Marine. Głównym celem kampanii geotechnicznej na obszarze, na którym w przyszłości powstanie morska elektrownia wiatrowa, jest uzyskanie wstępnych informacji na temat budowy geologicznej badanego terenu. Dane te posłużą m.in. do [...]
Dziś mija druga rocznica REPowerEU, odpowiedzi polityki energetycznej UE na inwazję Rosji na Ukrainę. REPowerEU przyspieszyło wydawanie pozwoleń dla farm wiatrowych i pomogło zwiększyć udział energii wiatrowej w europejskim koszyku energetycznym - obecnie wynosi on 19%. UE uruchomiła nowe inicjatywy, aby utrzymać tempo narzucone przez REPowerEU poprzez dalsze przyspieszenie budowy odnawialnych źródeł energii. Kiedy Komisja [...]
Gigant private equity EQT trafił na pierwsze strony gazet dzięki swojej niedawnej ofercie nabycia OX2 AB, wiodącej platformy energii odnawialnej, za oszałamiającą kwotę 1,5 miliarda dolarów. Posunięcie to podkreśla strategiczną koncentrację EQT na sektorze energii odnawialnej i zaangażowanie w stymulowanie zrównoważonego wzrostu w branży. EQT Infrastructure VI, działając za pośrednictwem Otello BidCo AB, zaproponował akcjonariuszom [...]
W przyjętym wczoraj zaktualizowanym zaleceniu w sprawie przyspieszenia procedur wydawania zezwoleń i towarzyszących mu wytycznych, Komisja zwraca uwagę na sposoby usprawnienia procedur planowania i wydawania pozwoleń w odniesieniu do energii ze źródeł odnawialnych i powiązanych projektów infrastrukturalnych w UE. Zaktualizowane wytyczne dotyczące wydawania pozwoleń zawierają przykłady dobrych praktyk w zakresie szybszych i prostszych procedur wydawania [...]
Spółka Baltic Power rozmawiała z przedstawicielami środowisk rybackich z Ustki, Łeby i Władysławowa rozpoczynając tym samym cykl spotkań informacyjnych na temat budowy pierwszej polskiej morskiej farmy wiatrowej. Rozmawiano o perspektywach rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce, a przede wszystkim o zaplanowanym na koniec tego roku rozpoczęciu prac instalacyjnych na Bałtyku. Zaproszenie skierowano głównie do rybaków [...]
Cadeler A/S podpisał umowy na rezerwację statków zarówno z MFW Bałtyk II Sp. z.o.o. i MFW Bałtyk III Sp. z.o.o., z których każdy jest projektem joint venture należącym w 50% do Equinor i w 50% do Polenergii, nawiązując pierwszą współpracę miedzy stronami. Oczekuje się, że łączna potencjalna wartość umów, które będą negocjowane w trakcie obowiązywania [...]
Pierwsza z łącznie pięćdziesięciu turbin wiatrowych została pomyślnie zainstalowana na morskiej farmie wiatrowej Baltic Eagle o mocy 476 MW, będącej wspólnym przedsięwzięciem Iberdroli, światowego lidera w dziedzinie czystej energii, oraz Abu Dhabi Future Energy Company - Masdar, potęgi w dziedzinie czystej energii w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. We współpracy z firmą Vestas, pozostałe turbiny wiatrowe zostaną [...]
RWE i szwedzki port Karlshamn podpisały protokół ustaleń. Celem tej współpracy jest zbadanie, czy port Karlshamn jest odpowiednim portem dla działań logistycznych, instalacyjnych, operacyjnych i konserwacyjnych związanych z planowanymi przez RWE projektami morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim. Matilda Machacek, Vice President Offshore Development Nordics w RWE Offshore Wind: "Przepustowość portów i zrównoważony łańcuch dostaw [...]
Jak poinformował REUTERS w artykule opublikowanym 8 maja br., Siemens Energy, jeden z wiodących dostawców dla energetyki, zaprezentował zasadnicze zmiany w swoim oddziale zajmującym się energią wiatrową. Członek zarządu Vinod Philip zostanie od sierpnia nowym dyrektorem generalnym działu turbin wiatrowych Siemens Gamesa. Te ruchy, które obejmują również redukcję miejsc pracy, stanowią wyraz determinacji firmy by [...]
RWE, jeden z wiodących światowych graczy w branży morskiej energetyki wiatrowej, podpisał umowy ramowe z Hitachi Energy i Aibel na wspólną dostawę trzech systemów wysokiego napięcia prądu stałego (HVDC) dla morskich farm wiatrowych RWE. Umowy mają charakter długoterminowy, ponieważ zabezpieczone systemy HVDC są przeznaczone dla morskich projektów wiatrowych z globalnej linii rozwoju RWE, które mają [...]
Przywódcy krajów bałtyckich muszą aktywniej współpracować na szczeblu politycznym, aby wspólnie stawić czoła wyzwaniom sektora energetyki wiatrowej i stworzyć produkt energetyczny nadający się na eksport. Takie wnioski płyną z konferencji "WindWorks. Connecting Industries", która 25 kwietnia w Rydze, zgromadziła ponad 400 lokalnych i międzynarodowych ekspertów i stron zainteresowanych. BalticWind.EU był partnerem medialnym konferencji. "Dla nas, [...]
Polski projekt morskich farm wiatrowych wart około 40 MLD PLN to największa inwestycja w powojennej Polsce. Przyniesie ona 178 mld złotych wartości dodanej dla polskiej gospodarki, spadek emisji CO2 o ok. 102 mln ton rocznie, ponad 100 tysięcy nowych miejsc pracy. Jednak potrzebne są działania usprawniające powstawanie morskich farm wiatrowych. Uproszczenie permittingu czy rewizja PZPPOM [...]
Fiński rząd podjął negatywną decyzję w sprawie 16 wniosków dotyczących morskiej energetyki wiatrowej w WSE. Odrzucenie wniosków oznacza, że rozwój projektów morskiej energetyki wiatrowej zostanie opóźniony. Ważne jest, aby zapewnić pozytywny rozwój morskiej energetyki wiatrowej w Finlandii, ponieważ morska energetyka wiatrowa, ze względu na wysoki potencjał wytwarzania energii elektrycznej, ma ogromne znaczenie dla elektryfikacji dużych [...]
Komunikat ze spotkania ministrów G7 ds. energii, klimatu i środowiska wzywa IRENA do śledzenia wspólnego wkładu grupy w realizację globalnego celu COP28, jakim jest potrojenie energii odnawialnej do 2030 r. Podczas spotkania w Abu Zabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, w dniu 30 kwietnia 2024 r., przywódcy G7 powierzyli Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA) zadanie śledzenia [...]
Duńska Agencja Energii rozpoczyna drugą fazę publiczną i otwiera się na komentarze dotyczące projektu planu dla Kattegat i Kriegers Flak II oraz związanego z nim raportu środowiskowego. Spotkania publiczne odbędą się w Rødvig (Zelandia) w dniu 14 maja oraz w Grenå (Jutlandia) w dniu 16 maja 2024 r. Duńska Agencja Energii zaprasza obywateli, firmy, władze [...]
28 listopada Komisja Europejska ogłosiła plan działania na rzecz sieci (Action Plan for Grids) - 14-punktowy plan modernizacji europejskiej sieci elektroenergetycznej i przygotowania do elektryfikacji systemu energetycznego w oparciu o odnawialne źródła energii. Zgodnie z nim, do 2030 r. konieczne będą nowe inwestycje o wartości 584 mld euro w celu modernizacji europejskich sieci. Te inwestycje [...]
Komisja ogłasza nowe wezwanie do składania wniosków dotyczących kluczowych transgranicznych projektów infrastruktury energetycznej UE o wartości do 850 mln euro z budżetu UE. Organizowany przez Agencję Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) nabór jest otwarty dla projektów znajdujących się na niedawno zatwierdzonej liście projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (PCI) i projektów będących przedmiotem wzajemnego [...]
Rząd Finlandii wydał negatywną decyzję dla 16 wniosków o prawa do eksploatacji wyłącznej strefy ekonomicznej dla morskiej energetyki wiatrowej. Wiele z obszarów zlokalizowanych w Zatoce Botnickiej pokrywa się ze sobą. Decyzja nie zakazuje rozwoju projektów morskiej energetyki wiatrowej na danych obszarach morskich. Celem jest, aby decyzje dotyczące projektów morskiej energetyki wiatrowej w wyłącznej strefie ekonomicznej [...]
Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie zmiany Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, przedłożoną przez Minister Funduszy i Polityki Regionalnej. Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) ma wzmocnić polską gospodarkę po kryzysie, który wywołała pandemia COVID-19. Chodzi także o sprostanie wyzwaniom, jakie pojawiły się w obliczu napaści Rosji na Ukrainę. Rewizja KPO jest konieczna [...]
W ramach śmiałego kroku w kierunku zdominowania rynku energii odnawialnej, Dania ogłosiła najbardziej ambitny jak dotąd przetarg na morską energetykę wiatrową. W ubiegłym tygodniu Duńska Agencja Energetyczna zainicjowała przetarg mający na celu wprowadzenie imponujących 6-10 GW nowej mocy do końca 2030 roku. To monumentalne przedsięwzięcie stanowi kamień milowy na drodze Danii do stania się potęgą [...]
Gdy upamiętniamy Międzynarodowy Dzień Pracy 1 maja, istotne jest zastanowienie się nad ewoluującym krajobrazem zatrudnienia, szczególnie w sektorze energetycznym. W czasach dynamicznych zmian i automatyzacji wielu sektorów, pojawienie się energii wiatrowej na morzu stanowi promyk nadziei dla poszukujących pracy w Europie, zwłaszcza w regionie Morza Bałtyckiego. Wyzwania tak samo jak możliwości Trajektoria jest jasna: wiatry [...]
Allseas otrzymał kontrakt na transport i instalację (T&I) dwóch głównych podstacji (OSS) dla morskiej farmy wiatrowej Gennaker na Niemieckim Morzu Bałtyckim, opracowany przez operatora przesyłowego 50Hertz. Zlokalizowana 15 kilometrów od wybrzeża Niemiec w pobliżu półwyspu Darß, o mocy produkcyjnej 900 MW, Gennaker będzie największą i najpotężniejszą jak dotąd morską farmą wiatrową na Morzu Bałtyckim. Przyznany [...]
Holenderski lider budownictwa morskiego Van Oord podpisał protokół ustaleń (MoU) z międzynarodowym operatorem portowym Euroports i renomowanym producentem konstrukcji stalowych Smulders. Oświadczenie, złożone podczas konferencji Wind Works w Rydze, oznacza kluczowy moment w rozwoju morskiego terminalu wiatrowego w Lipawie. Ten kamień milowy następuje tuż po zawarciu umowy rezerwacyjnej między Van Oord a Specjalną Strefą Ekonomiczną [...]
25 kwietnia 2024 r. w Rydze na Łotwie miał miejsce ważny moment w dyplomacji środowiskowej - obchody 50-lecia Komisji Helsińskiej (HELCOM), międzyrządowej organizacji zajmującej się ochroną Morza Bałtyckiego. Ten złoty jubileusz, który odbył się w Bibliotece Narodowej Łotwy, podkreślił trwałe zaangażowanie krajów bałtyckich i ich partnerów w ochronę środowiska morskiego. Wydarzenie zainaugurowała łotewska minister środowiska [...]
Według przeglądu projektów przeprowadzonego przez Fińskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (FWPA), Finlandia ma plany na ponad 130 000 megawatów energii wiatrowej. Pod względem potencjału inwestycyjnego kwota ta przekłada się na ponad 200 miliardów euro inwestycji. Znaczna ich część jest już w trakcie budowy, a w latach 2024-2025 w Finlandii ma powstać elektrownia wiatrowa o wartości ponad [...]
Duńska Agencja Energii uwzględniła niektóre obawy branży dotyczące przetargu na nadchodzące sześć morskich farm wiatrowych. Świadczą o tym specyfikacje przetargowe, które są już dostępne na unijnym portalu przetargowym. W grudniu upływa termin składania ofert na trzy farmy wiatrowe na Morzu Północnym. Deweloperzy morskich farm wiatrowych muszą teraz obliczyć, czy mogą zarobić na umieszczeniu turbin wiatrowych [...]
Były polski premier i przewodniczący Parlamentu Europejskiego, jeden z najbardziej aktywnych eurodeputowanych w kwestiach energetycznych, kończy karierę w Brukseli. Podczas ostatniego w tej kadencji posiedzenia Parlamentu Europejskiego parlamentarzyści pożegnali polskiego polityka owacjami na stojąco. Wczoraj Koalicja Obywatelska największa partia tworząca w Polsce koalicyjny rząd ogłosiła oficjalnie listy wyborcze do Parlamentu Europejskiego. Zabrakło na niej nazwiska [...]
Equinor i Polenergia uruchomiły nową identyfikację wizualną projektów Bałtyk. Morskie farmy wiatrowe zyskały też nowy, wspólny dla wszystkich trzech projektów serwis internetowy: www.baltyk123.pl Equinor i Polenergia rozwijają na Morzu Bałtyckim trzy projekty o łącznej mocy do 3000 MW. Morskie farmy wiatrowe Bałtyk zasilą zieloną energią ponad 4 miliony gospodarstw domowych. Uruchomienie najbardziej zaawansowanych projektów, Bałtyk [...]
Duńska Agencja Energii opublikowała ramy przetargowe dla łącznie 6 GW w 6 morskich farmach wiatrowych, co jest największym przetargiem na morskie farmy wiatrowe w historii Danii. Każdy gigawat morskiej mocy wiatrowej może produkować zieloną energię odpowiadającą zużyciu energii elektrycznej przez 1 milion duńskich lub europejskich gospodarstw domowych. Minęły 33 lata odkąd Dania uruchomiła pierwszą na [...]