Komisja uruchomiła pierwszą aukcję w ramach Europejskiego Banku Wodorowego, mającego wesprzeć produkcję wodoru odnawialnego w Europie, przeznaczając na ten cel początkowo 800 mln euro dochodów z handlu uprawnieniami do emisji, za pośrednictwem Funduszu Innowacyjnego. Producenci wodoru odnawialnego mogą ubiegać się o wsparcie w postaci stałej premii za kilogram wyprodukowanego wodoru. Premia ma na celu wypełnienie luki między ceną produkcji a ceną, którą konsumenci są obecnie skłonni zapłacić. Trzeba wziąć pod uwagę, że nieodnawialny wodór nadal jest na rynku tańszy w produkcji.

Bank Wodorowy jest uzupełnieniem innych narzędzi politycznych służących budowaniu rynku wodoru odnawialnego, stymulowaniu inwestycji w zdolności produkcyjne i zwiększaniu skali produkcji. Wodór odnawialny ma do odegrania kluczową rolę w przyszłym koszyku energetycznym Europy, w szczególności w zakresie dekarbonizacji przemysłu ciężkiego i niektórych sektorów transportu, zastępując paliwa kopalne. Umożliwiając szybsze wdrażanie innowacyjnych technologii wodorowych, aukcja pilotażowa przyczyni się do realizacji celu planu REPowerEU, jakim jest produkcja 10 milionów ton wodoru w kraju do 2030 roku.

W ramach aukcji pilotażowej producenci wodoru odnawialnego, zgodnie z definicją zawartą w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii i jej aktach delegowanych, mogą składać oferty wsparcia UE dla określonej wielkości produkcji wodoru. Oferty powinny opierać się na proponowanej premii cenowej za kilogram wyprodukowanego wodoru odnawialnego, do 4,5 EUR/kg. Oferty do tego progu, które spełniają również inne wymagania kwalifikacyjne, zostaną uszeregowane cenowo i otrzymają wsparcie w kolejności od najmniej do najbardziej kosztownych, aż do wyczerpania budżetu aukcji. Oprócz przychodów rynkowych generowanych ze sprzedaży wodoru przez okres do 10 lat, wybrane projekty otrzymają też dotacje. Po podpisaniu umów o dotacje projekty będą musiały rozpocząć produkcję odnawialnego wodoru w ciągu pięciu lat.

Kumulacja z innymi rodzajami pomocy od uczestniczących państw członkowskich nie będzie możliwa. Ma to na celu zapewnienie równych szans wszystkim projektom, niezależnie od ich lokalizacji. Zapobiegnie to fragmentacji na wczesnych etapach europejskiego rynku wodoru i zmniejszy koszty administracyjne przyszłych krajowych programów wsparcia wodoru.

Aukcje jako usługa

Komisja oferuje również nowy mechanizm “aukcji jako usługi” w ramach Banku Wodorowego. Umożliwi to państwom członkowskim finansowanie projektów, które złożyły ofertę w aukcji ale nie zostały wybrane do wsparcia z funduszu innowacyjnego ze względu na ograniczenia budżetowe. Umożliwia im to przyznawanie finansowania krajowego na dodatkowe projekty na ich terytorium, bez konieczności przeprowadzania oddzielnej aukcji na poziomie krajowym, zmniejszając obciążenie administracyjne i koszty wszystkich stron. Udział państw członkowskich w systemie “aukcje jako usługa” jest dobrowolny, a deweloperzy projektów muszą wyrazić zainteresowanie podczas składania wniosku, aby się do niego kwalifikować. Program mógłby odegrać znaczącą rolę, zapobiegając segmentacji rynku i systemom zachęt.

Wszelkie wsparcie oferowane przez państwa członkowskie za pośrednictwem tej usługi będzie uznawane za pomoc państwa. Muszą one powiadomić Komisję o swoim wsparciu i skorzystają z usprawnionego procesu zatwierdzania, ponieważ aukcje na poziomie UE są projektowane zgodnie z wytycznymi w sprawie pomocy państwa na rzecz klimatu, ochrony środowiska i energii.

Następne kroki

Oferenci mają czas do 8 lutego 2024 r. (godz. 17:00 czasu środkowoeuropejskiego) na złożenie wniosku za pośrednictwem portalu finansowania i przetargów UE. Zdecydowanie zachęca się promotorów projektów do zapoznania się z tymi często zadawanymi pytaniami podczas przygotowywania wniosków i jak najszybszego nawiązania kontaktu z instytucją finansową w sprawie ich obligacji na ukończenie.

W dniu 30 listopada odbędzie się Info Day, w ramach którego wnioskodawcy będą mogli zadawać pytania Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA), która będzie wdrażać aukcję. Krajowe punkty kontaktowe Funduszu Innowacyjnego organizują dni informacyjne także w większości państw członkowskich.

Wnioskodawcy zostaną poinformowani o wynikach oceny już w kwietniu 2024 r. i podpiszą umowy o dofinansowanie w ciągu dziewięciu miesięcy od zamknięcia naboru.

Aukcja pilotażowa pozwoli Komisji zebrać wiarygodne dane na temat unijnych projektów związanych z wodorem odnawialnym, poziomu konkurencji o tego rodzaju wsparcie, kosztów produkcji wodoru odnawialnego i jego ceny rynkowej. Komisja wykorzysta wnioski z programu pilotażowego do informowania o przyszłych aukcjach, które mogłyby zostać opracowane dla innych technologii i produktów dekarbonizacyjnych. Komisja zamierza rozpocząć drugą rundę aukcji w 2024 roku.

Kontekst

Z szacowanym budżetem w wysokości 40 miliardów euro z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji w latach 2020-2030, Fundusz Innowacyjny jest największym unijnym programem finansowania wdrażania innowacyjnych technologii zerowych netto. Fundusz Innowacyjny otworzył też zaproszenie do składania wniosków na 2023 r. z budżetem 4 mld euro dostępnym na najnowocześniejsze technologie niskoemisyjne w różnych sektorach.

Europejski Bank Wodorowy został ogłoszony przez przewodniczącą Ursulę von der Leyen w jej orędziu o stanie Unii Europejskiej w 2022 r. w celu wsparcia krajowej produkcji wodoru w UE i importu wodoru odnawialnego od partnerów międzynarodowych. Jego celem jest odblokowanie prywatnych inwestycji w UE i krajach trzecich poprzez sprostanie początkowym wyzwaniom i potrzebom inwestycyjnym, wypełnienie luki inwestycyjnej i połączenie przyszłych dostaw wodoru odnawialnego z konsumentami.

Żródło: European Commission