Podpisany w dn. 15 września 2021 roku tzw. Polish Offshore Wind Sector Deal to obok ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych z grudnia 2020 roku, kolejny kamień milowy w rozwoju tego sektora w Polsce. Niniejszy tekst jest częścią cyklu komentarzy na temat głównych wyzwań, którym należy sprostać by urzeczywistnić plany zawarte w umowie sektorowej. Ukazał się w naszym Raporcie Kwartalnym – Polska Q3 2021.

Grzegorz Bławat, Starszy Specjalista ds. Projektów, Zarząd Morskiego Portu Gdynia:

Długo oczekiwana Uchwała Rządu RP wskazała Port Gdynia, jako lokalizację przyszłego terminalu do obsługi projektów budowy morskich farm wiatrowych w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej Bałtyku. Realizacja wyznaczonego zadania wiąże się z szeregiem przedsięwzięć, do których Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A. – jako podmiot zarządzający Portem Gdynia, rozpoczął już przygotowania. Plany rozwojowe portu w zakresie obsługi MEW zostały zaprojektowane w taki sposób, żeby uwzględnić zarówno harmonogramy, jak i oczekiwania co do parametrów technicznych, stawiane przez deweloperów MFW.

Rozwój technologii w energetyce wiatrowej daje szczególne możliwości coraz bardziej efektywnego wykorzystania energii wiatru, zwłaszcza na morzu. Przewiduje się, że już w ciągu 3-4 lat, na Bałtyku będą instalowane turbiny o mocy ok. 15 MW i średnicy wirnika blisko 300 m. Znaczny przyrost gabarytów elementów elektrowni wymaga dostosowania całego łańcucha dostaw, w tym wykorzystywanych w czasie instalacji statków oraz terminali obsługujących ich załadunek.

Terminale przeładunkowe Portu Gdynia realizowały już rozmaite zlecenia związane z obsługą project cargo. Przykładem ładunków ponadgabarytowych, które często pojawiają się w gdyńskim porcie, są elementy lądowych elektrowni wiatrowych. Dotychczasowe doświadczenia mogą mieć przełożenie na pracę terminali gdyńskiego portu na rzecz obsługi projektów MFW.

Aby sprostać postawionemu zadaniu – przygotowaniu terminalu instalacyjnego, ZMPG zamierza działać dwutorowo. Jest to konieczne, aby odpowiedzieć zarówno na harmonogramy, jak i wymogi techniczne deweloperów MEW. Terminale instalacyjne stanowią zespół specjalistycznej infrastruktury portowej, która zapewnia możliwie najpłynniejsze prowadzenie składowania, wstępnego montażu i przeładunku komponentów MFW. Rozumiejąc jednak oczekiwania stawiane przed polskim terminalem instalacyjnym, ZMPG zanim będzie gotowy udostępnić dedykowaną infrastrukturę portową, przygotowuje tzw. Tymczasowy Terminal Instalacyjny (TTI). TTI będzie zlokalizowany w zachodniej części Portu Gdynia na terenie Bazy Kontenerowej. ZMPG dostosuje poszczególne elementy infrastruktury portowej, aby obsłużyć projekty MFW, które mają być realizowane w początkowym okresie budowy farm objętych tzw. pierwszą fazą wsparcia.

ZMPG jest przekonany, że efektywna realizacja zadań terminalu instalacyjnego jest możliwa – przykładem podobnych obiektów w Europie Zachodniej, wyłącznie na dedykowanej infrastrukturze umiejscowionej w zewnętrznych częściach portu. Takie terminale jak w Mukran, czy Esbjergu znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie otwartego morza, co skraca czas przebywania w porcie statków instalacyjnych. Nabrzeża i place składowe terminali instalacyjnych muszą zapewniać odpowiednie nośności, długości i powierzchnie. Przewiduje się dużą intensywność prac w ramach projektów MFW w polskiej WSE ze względu na to, że do budowy równolegle przygotowuje się 5 podmiotów.

ZMPG już na początku 2021 r. przystąpił do modyfikacji planów rozwojowych portu, aby dostosować się do uwarunkowań wynikających z roli portu instalacyjnego. Terminal instalacyjny na nowym pirsie zewnętrznym Portu Gdynia to dedykowane rozwiązanie, które z nadwyżką spełni wymagania deweloperów. Ponad 30 ha powierzchni samego terminalu (oraz drugie tyle rezerwy na komunikację i dalszy rozwój), dwa stanowiska załadunku jack-upów, odpowiednie nośności nabrzeży i placów, umocnienia dna, rampa ro-ro – to wszystko zapewni terminal instalacyjny MFW na pirsie zewnętrznym w Gdyni.

ZMPG przedłożył projekt terminalu instalacyjnego na pirsie zewnętrznym Portu Gdynia w ramach Krajowego Planu Odbudowy, który oczekuje obecnie na akceptację Komisji Europejskiej. Ponadto, w celu zabezpieczenia przed falowaniem i wytworzenia nowego akwatorium portowego, ZMPG przygotowuje się do budowy nowych falochronów Portu Gdynia.

Aby zoptymalizować harmonogram budowy terminalu instalacyjnego, równolegle prowadzone są inne prace przygotowawcze, związane z pozyskaniem decyzji i zgód administracyjnych dla budowy oraz rozpoczęciem badań geologicznych, które są niezbędne do wykonania dokumentacji projektowej pirsu zewnętrznego.

Bez dedykowanego terminalu instalacyjnego nie jest możliwe uzyskanie zadowalającego udziału lokalnego, polskiego kapitału w łańcuchu dostaw projektów MFW. Jeżeli terminal instalacyjny w Gdyni nie powstanie, korzyści z rozwoju MEW w Polsce będą dla gospodarki regionu i kraju oraz przede wszystkim dla lokalnych społeczności dużo mniejsze, niż mogłyby być i niż jest to zakładane. ZMPG dokłada starań, by terminal instalacyjny był katalizatorem korzystnych procesów, jakie realizacja tak dużych inwestycji (jak sam terminal również, ale przede wszystkim jak MFW), wywiera na swoje otoczenie społeczno-gospodarcze.