Podczas gdy Litwa, Łotwa i Estonia przygotowują się do synchronizacji swojej sieci elektroenergetycznej z Europą kontynentalną w ciągu zaledwie 100 dni, państwa bałtyckie już skupiły się na kolejnej inicjatywie transformacyjnej: Joint Baltic Energy Hub. 31 października w Wilnie Dainius Kreivys, litewski minister energii; Kaspars Melnis, łotewski minister klimatu i energii; oraz Jaanus Uiga, estoński zastępca [...]
Do 2030 roku w Europie będzie brakowało wszystkich kluczowych komponentów, usług oraz kadr dla sektora, a w przypadku niektórych segmentów łańcucha dostaw wąskie gardła widoczne są już dziś, bądź dadzą o sobie znać za 1-2 lata. Polski przemysł ma ogromny potencjał do tego, aby być istotnym graczem w globalnym łańcuchu dostaw dla morskiej energetyki wiatrowej. [...]
Ministrowie energii z 9 krajów Morza Północnego spotkali się wczoraj w Odense w Danii. Potwierdzili oni swoje ambicje przekształcenia Morza Północnego w „europejską zieloną elektrownię”. Przedstawili nowej Komisji Europejskiej jasne zalecenia, jak najlepiej wspierać ten cel. W szczególności w odniesieniu do potrzeby dalszego wzmocnienia europejskiego łańcucha dostaw energii wiatrowej. Zwrócono również uwagę na potrzebę uruchomienia [...]
Niemcy przedstawiły pięciopunktowy plan działania mający na celu zapewnienie uczciwej konkurencji i bezpieczeństwa danych w sektorze energetyki wiatrowej. Niemieckie Ministerstwo Gospodarki i Energii (BMWK) zajmuje się wyzwaniami, które zagrażają europejskiemu i niemieckiemu łańcuchowi dostaw energii wiatrowej, w szczególności nieuczciwą konkurencją ze strony międzynarodowych, pozaeuropejskich konkurentów oraz zagrożeniami cyberbezpieczeństwa związanymi z pozaeuropejskimi turbinami wiatrowymi. Najważniejsze punkty [...]
750 milionów złotych z emisji Zielonych Obligacji wpłynęło na rachunek Polenergii. Największa polska prywatna grupa energetyczna przydzieliła je 57 inwestorom. Większość pozyskanych środków Polenergia przeznaczy na budowę morskich farm wiatrowych. Dwa najbardziej zaawansowane projekty, Bałtyk 2 i Bałtyk 3, o łącznej mocy 1440 MW, dysponują kompletem pozwoleń na budowę. Morskie farmy wiatrowe Bałtyk to jeden [...]
Zakończono instalację wszystkich turbin wiatrowych na farmie wiatrowej Baltic Eagle o mocy 476 MW. Jest to ważny kamień milowy dla wspólnego przedsięwzięcia Iberdroli, światowego lidera w energetyce odnawialnej, oraz Abu Dhabi Future Energy Company – Masdar, pioniera czystej energii z ZEA. Po uruchomieniu farma Baltic Eagle będzie dostarczać odnawialną energię do około 475 000 gospodarstw [...]
Pierwsze monopale dla morskiej farmy wiatrowej Baltic Power zostały wysłane z zakładu Steelwind w Nordenham w Niemczech i są obecnie w drodze do terminalu instalacyjnego. Te masywne stalowe fundamenty będą stanowić szkielet pierwszej morskiej farmy wiatrowej w Polsce, z łącznie 78 monopalami do zainstalowania: 76 dla turbin wiatrowych i dwa dla morskich stacji elektroenergetycznych (OSS). [...]
Przyszłościowa niemiecka sieć energetyczna: Spełnienie wymagań technologicznych do 2045 Niemcy starają się rozbudować i zmodernizować swoją sieć energetyczną, co jest kluczowym krokiem wspierającym transformację energetyczną kraju. Odnawialne źródła energii, takie jak morskie farmy wiatrowe, energia słoneczna i systemy magazynowania, wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na pompy ciepła, pojazdy elektryczne i centra danych, wywierają bezprecedensową presję na [...]
W obliczu dynamicznych zmian w kosztach pracy i surowców, polski rząd zadecydował o podniesieniu ceny maksymalnej energii wytwarzanej przez morskie farmy wiatrowe. W ramach II fazy rozwoju offshore’u, strike price ma wzrosnąć z pierwotnie proponowanych 471,83 zł/MWh do 512,32 zł/MWh, co stanowi wzrost o około 40 zł. Decyzja ta spotkała się z mieszanymi reakcjami w [...]
Litgrid i Svenska kraftnät, litewski i szwedzki operator systemu przesyłowego, podpisały umowę z Hitachi Energy na modernizację systemu sterowania połączenia międzysystemowego NordBalt HVDC. Podczas modernizacji zostanie zainstalowana logika systemu sterowania, która zwiększy stabilność sieci w krajach bałtyckich i Szwecji. „Połączenie międzysystemowe NordBalt jest jednym z najważniejszych obiektów dla bałtyckiej branży elektroenergetycznej: zarówno pod względem wpływu [...]
Rząd Litwy ogłosił, że przetarg na budowę drugiej morskiej farmy wiatrowej o mocy 700 MW zostanie ogłoszony 18 listopada 2024 roku. To kolejny krok w kierunku zwiększenia lokalnej produkcji energii z odnawialnych źródeł, która w ostatnich latach wzrosła z 30 do prawie 70 procent. W lipcu Seimas zatwierdził nowelizacje ustawy o odnawialnych źródłach energii, które [...]
W okolicy Lubiatowa zakończono prace nad pierwszym z czterech odwiertów pod nadbrzeżem, plażą i dnem morza, który został wykonany bez bezpośredniej ingerencji w cenne przyrodniczo obszary. Ten element inwestycji umożliwi połączenie morskiej farmy wiatrowej Baltic Power z lądową stacją odbiorczą. W tunelu o długości 1,4 km zostaną umieszczone kable przesyłające energię. Prace były wykonywane z [...]
PGE planuje w przyszłym miesiącu zamknąć finansowanie dla projektu morskiej elektrowni wiatrowej Baltica 2 – poinformował prezes PGE Dariusz Marzec. Projekt Baltica 2, o mocy około 1,5 GW, jest jednym z kluczowych etapów rozwoju morskich farm wiatrowych w Polsce, realizowanym przez PGE we współpracy z duńskim gigantem energetycznym Ørsted. „W listopadzie najprawdopodobniej zamkniemy finansowanie dla [...]
Sygnał jest jednoznaczny: Branża energetyki wiatrowej jest gotowa stawić czoła wyzwaniom związanym z transformacją energetyczną. Przez cztery dni najważniejsi przedstawiciele międzynarodowej branży energetyki wiatrowej gromadzili się w Hamburgu, aby wymieniać się spostrzeżeniami podczas globalnych targów WindEnergy Hamburg i prezentować najnowsze technologie dla lądowej i morskiej energetyki wiatrowej. Bezprecedensowa różnorodność wystawiających się firm dostarczyła dowodu na [...]
Sektor energii wiatrowej osiągnął niezwykłe kamienie milowe w 2023 roku, odgrywając kluczową rolę w globalnym wzroście mocy energii odnawialnej. Według najnowszego raportu Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA), energia wiatrowa - zarówno lądowa, jak i morska - ugruntowała swoją pozycję jednego z najszybciej rozwijających się i najbardziej opłacalnych źródeł czystej energii. W tym roku odnotowano rekordową [...]
W przyszłym tygodniu rozpocznie się największa i najważniejsza na świecie platforma biznesowa dla branży energetyki wiatrowej, WindEnergy Hamburg 2024! To prestiżowe międzynarodowe wydarzenie, odbywające się w dniach 24-27 września, gromadzi profesjonalistów z branży, interesariuszy i innowatorów z całego świata w celu wymiany wiedzy, budowania sieci kontaktów i finalizowania znaczących transakcji. WindEnergy Hamburg jest kluczowym miejscem [...]
Komisja Europejska zatwierdziła polski program pomocy o wartości ok. 1,2 mld euro (5 mld złotych), który ma wspierać inwestycje w sektorach strategicznych, by wspomagać przechodzenie na gospodarkę o zerowej emisji netto. Program zatwierdzono na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa w sytuacjach kryzysowych i w okresie transformacji („tymczasowe ramy pomocy państwa”) przyjętych przez Komisję 9 marca [...]
PGE i Ørsted oraz Istrana sp. z o.o. podpisały umowę dzierżawy przyszłego terminalu T5 w Porcie Gdańsk. Posłuży on do magazynowania, wstępnego montażu oraz instalowania na morzu elementów turbin dla projektu Baltica 2. – Umowa dzierżawy terminalu zapewnia nam przestrzeń portową niezbędną dla realizacji projektu budowy morskiej farmy wiatrowej Baltica 2, gwarantując miejsce do załadunku [...]
IG Metall i przedstawiciele pracowników Siemens Energy są zaniepokojeni ostatnimi wydarzeniami związanymi z rozwojem energetyki wiatrowej. Ostrzegają przed nieuczciwą konkurencją ze strony Chin, która może mieć poważne konsekwencje dla Niemiec jako lokalizacji przemysłowej. Stawką są nie tylko dobre miejsca pracy w branży energetyki wiatrowej, ale także transformacja energetyczna jako całość, a w dłuższej perspektywie bezpieczne [...]
Z najnowszych danych WindEurope wynika, że w pierwszej połowie 2024 roku w Europie wybudowano 6,4 GW nowych farm wiatrowych. Zamówienia na turbiny wzrosły rok do roku, a wolumeny aukcji są wysokie. Jednak wąskie gardła w sieciach opóźniają realizację projektów, a zabezpieczenie nowych, dużych inwestycji stanowi obecnie wyzwanie. Konieczne są dalsze poprawy w projektach aukcji, a [...]
Podczas niedawnej debaty panelowej zorganizowanej w Stałym Przedstawicielstwie Polski przy UE, której partnerem medialnym był Euractiv, liderzy branży i przedstawiciele rządu omówili kluczową rolę, jaką morska energetyka wiatrowa na Morzu Bałtyckim odegra w przyszłości energetycznej Europy. W miarę jak Komisja Europejska przygotowuje się do nowego mandatu, znaczenie współpracy regionalnej, ambitnych celów energetycznych oraz rola europejskiego [...]
W interesie zarówno Polski, jak i Danii, leży współpraca i wspólny rozwój łańcucha dostaw dla sektora morskiej i lądowej energetyki wiatrowej. Będzie on stanowił zaplecze surowcowe i usługowe dla projektów inwestycyjnych w nadchodzących dekadach. To kluczowe cele misji polskiej delegacji do Danii „Wspólne budowanie łańcucha dostaw energii wiatrowej” zorganizowanej przez Ambasadę RP, Agencja Rozwoju Metropolii [...]
Orlen, największy polski koncern naftowy, rozważa nowe inwestycje na Litwie, takie jak budowa farmy wiatrowej na Morzu Bałtyckim czy produkcja zielonego wodoru. Były to jedne z tematów środowego spotkania Premier Litwy, Ingridy Šimonytė z Prezesem Zarządu ORLEN, Ireneuszem Fąfarą. - Szukamy nowych możliwości rozwoju, szczególnie w obszarze energii odnawialnej. Rozwój ten nie tylko zapewni stabilne [...]
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gdańsku wydała decyzję środowiskową dla infrastruktury przesyłowej morskiej farmy wiatrowej BC-Wind. Decyzja obejmuje wyprowadzenie mocy z morskiej farmy wiatrowej BC-Wind oraz przyłączenie do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Ocean Winds, międzynarodowa spółka specjalizująca się w morskiej energetyce wiatrowej, utworzona jako spółka joint venture 50-50 przez EDP Renewables i ENGIE, uzyskała decyzję środowiskową [...]
Spółki projektowe MFW Bałtyk II i MFW Bałtyk III, w których 50% udziałów posiada Polenergia S.A., podpisały kluczowe umowy dotyczące realizacji dwóch morskich farm wiatrowych na Bałtyku. Projekty te, realizowane w ramach wspólnego przedsięwzięcia Polenergii i Equinor Wind Power AS, stanowią ważny krok w kierunku rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce. Umowy, zawarte 30 sierpnia 2024 [...]
Dyrektor generalny WindEurope, Giles Dickson, przemawiał na konferencji ONS 2024 w Stavanger w Norwegii. Dyskusja panelowa dotyczyła wyzwań związanych z łańcuchem dostaw morskiej energetyki wiatrowej. Giles Dickson wspomniał o kluczowej roli portów w ekspansji morskiej energetyki wiatrowej i jej łańcucha dostaw. Europa musi zainwestować 8,5 mld euro w infrastrukturę portową do 2030 roku. Pieniądze powinny [...]
Litwa przygotowuje się do ponownego uruchomienia przetargu na drugą morską farmę wiatrową o mocy 700 MW na Morzu Bałtyckim. Ministerstwo Energii ogłosiło nową datę aukcji, która ma odbyć się 18 listopada 2024 roku, po tym jak w kwietniu tego roku proces ten został wstrzymany z powodu braku odpowiednich ofert. Na początku 2023 roku, litewski krajowy [...]
W październiku 2023 r. Ministerstwo Spraw Gospodarczych i Zatrudnienia powołało grupę roboczą w celu zbadania sposobów poprawy pozycji konkurencyjnej Finlandii w produkcji morskiej energii wiatrowej w porównaniu z innymi krajami bałtyckimi oraz promowania celów w zakresie morskiej energetyki wiatrowej określonych w programie rządowym. Propozycje zawarte w raporcie opublikowanym przez grupę roboczą w dniu 20 sierpnia [...]
W dniu 22 sierpnia Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku poinformował o wydaniu przez wojewodę pomorską, Beatę Rutkiewicz, pozwolenia na budowę nowego terminala przeładunkowego T5 w Porcie Gdańsk. Powstanie on na wodach zewnętrznych portu, będzie służyć jako baza dla instalacji morskich elektrowni wiatrowych. Decyzja wojewody obejmuje szeroki zakres prac związanych z budową, przebudową oraz rozbiórką w [...]
PGE Baltica podpisała Umowę na świadczenie usług doradczych w zakresie technicznym offshore oraz onshore dla projektów budowy MFW w ramach programu Grupy Kapitałowej PGE z firmą Ramboll Polska. Usługi doradztwa technicznego w zakresie obszaru morskiego oraz lądowego fazy przygotowania i realizacji projektów budowy morskich farm wiatrowych na Morzu Bałtyckim są istotnym elementem w całym procesie [...]
Niemiecka Federalna Agencja ds. Sieci (Bundesnetzagentur) ogłosiła wyniki najnowszego przetargu na morską energetykę wiatrową dla wstępnie zbadanych obszarów, przyznając łącznie 5 500 MW mocy w trzech lokalizacjach na Morzu Północnym. Przetarg wzbudził jednak w branży obawy dotyczące zainteresowania inwestorów i przejrzystości. Kluczowe punkty wyników przetargu: Przyznano trzy obszary: N-9.1, N-9.2 i N-9.3, z planowanym uruchomieniem [...]
Potrojenie globalnej produkcji energii ze źródeł odnawialnych jest największym działaniem, jakie świat może podjąć na rzecz klimatu w tej dekadzie. Analiza krajowych celów w zakresie energii wiatrowej na 2030 r. pokazuje, że rządy już planują podwojenie, jednak my potrzebujemy potrojenia. Niniejszy raport analizuje krajowe cele w zakresie energii wiatrowej na rok 2030 dla sektora energetycznego, [...]
Siemens Energy ogłosił w środę wykaz za trzeci kwartał roku obrotowego 2024, który zakończył się 30 czerwca 2024 roku. "Szybko rozwijający się rynek energii elektrycznej wymaga szerokiej gamy naszych produktów. Szczególnie nasza działalność w zakresie sieci i turbin gazowych korzysta z tej dynamiki. Co ważne, wraz z rosnącym portfelem zamówień udało nam się również poprawić [...]
PGE Baltica, spółka z Grupy PGE, podpisała umowę z firmą ENERGOPROJEKT-KATOWICE S.A. na wykonanie projektu koncepcyjnego dla Morskiej Farmy Wiatrowej Baltica 1. Projekt koncepcyjny jest niezbędnym elementem procesu inwestycyjnego związanego z budową morskich farm wiatrowych, który ma na celu wybór najbardziej optymalnej technologii wyprowadzenia mocy. Zakres prac obejmuje wykonanie analiz elektrycznych, w tym m.in. przepływu [...]
Estoński Urząd Ochrony Konsumentów i Regulacji Technicznej (CPTRA) ogłosił zamiar wszczęcia procedury licencyjnej dotyczącej powierzchni pod budowę morskiej farmy wiatrowej i ewentualnej elektrowni wodorowej w obszarze morskim Saare 1 lub obszarze innowacyjnym. Morska farma wiatrowa ma powstać około 60 km na zachód od Saaremaa, na obszarze innowacyjnym odpowiednim dla rozwoju energetyki wiatrowej, wyznaczonym przez estoński [...]
PGE i Ørsted, które przygotowują się do budowy morskiej farmy wiatrowej Baltica 2, rozpoczęły monitoring ptaków i przygotowania do monitoringu morświnów. Prowadzone badania pozwolą na zgromadzenie danych na temat występowania ptaków i morświnów na obszarze morskiej farmy wiatrowej i w jej sąsiedztwie. Zadanie realizują zatrudnione przez inwestorów polskie firmy. Monitoring ptaków, realizowany przez firmę 3BIRD [...]
W Finlandii, Włoszech i Francji zostaną wprowadzone nowe działania. Fundusze zostaną przeznaczone na produkcję podmorskich i lądowych kabli wysokiego napięcia, a także na modernizację tych już istniejących. Projekt wspiera cele REPowerEU, na które EBI przeznaczył dodatkowe finansowanie w wysokości 45 mld euro do 2027 roku. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i Prysmian, światowy lider w sektorze [...]
Przygotowania do instalacji farmy Baltic Power nabierają tempa, a w tym procesie istotną rolę odgrywają rodzime przedsiębiorstwa. W Gdańsku i Gdyni powstają stacje elektroenergetyczne, które będą odbierać energię z turbin i przesyłać ją na ląd, a w Kluczborku - dźwigi stacji morskiej. Tzw. local content w całym cyklu pracy farmy ustalono na rekordowym poziomie, przekraczającym [...]
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i Prysmian, światowy lider w sektorze kabli energetycznych i telekomunikacyjnych, podpisały nową umowę finansową o wartości 450 mln euro w celu ułatwienia przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej w Europie. Aby zaspokoić rosnący popyt na energię odnawialną w ogóle, a w szczególności na morską energię wiatrową, Prysmian wykorzysta fundusze EBI do budowy [...]
Tele-Fonika globalny dostawca systemów kablowych HV i EHV dla sektora energii odnawialnej, została wybrana do realizacji projektu Baltica 2 o mocy około 1,5 GW przez Polimex Mostostal i GE Power w zakresie budowy przyłącza lądowego morskiej farmy wiatrowej wraz z okablowaniem. Tele-Fonika wyprodukuje w zakładzie w Bydgoszczy i dostarczy około 90 km kabli EHV lądowych [...]
Pod koniec czerwca br. Orlen poinformował, że budowa morskiej farmy wiatrowej Baltic Power rozpocznie się z portu w Rønne na Bornholmie. Informacja wywołała szereg wątpliwości dotyczących planu realizacji projektu, w tym funkcji jaką dla wspólnego projektu Orlenu i Northland Power będzie pełnił będący w trakcie budowany terminal instalacyjny w Świnoujściu. Na podstawie informacji od inwestorów [...]
Polska spółka z Grupy SeaRenergy otrzymała od Baltic Power kontrakt na morskie usługi koordynacyjne na etapie budowy morskiej farmy wiatrowej Baltic Power. Usługi zostaną uruchomione w fazie przygotowawczej latem, aby zapewnić płynne rozpoczęcie działalności operacyjnej w ostatnim kwartale 2024 roku. Kompleksowa morska usługa koordynacyjna SeaRenergy obejmuje rejestrację statków, rejestrację i odprawę personelu, inspekcję i monitorowanie [...]
Blue Armada Robotics, polska firma zajmująca się automatyzacją pozyskiwania danych oceanograficznych, należąca do klastra European Leaders of Offshore Renewable Energy (ELBE), ogłosiła nawiązanie partnerstwa z producentem morskich jednostek bezzałogowych (USV) firmą HydroSurv. W ramach tej współpracy Blue Armada nabyła swoją pierwszą jednostkę typu REAV-60, co stanowi strategiczny krok na drodze rozwoju działalności firmy na Morzu [...]
Estoński Urząd Ochrony Konsumentów i Regulacji Technicznej (CPTRA) poinformował, że aukcja dla obszaru morskiego Saare 3 zakończyła się bez żadnych ofert, w wyniku czego nie wyłoniono zwycięzcy. Aukcja rozpoczęła się 2 lipca 2024 r. o godz. 12:00 czasu estońskiego, a zakończyła się 4 lipca 2024 r. o godz. 12:00. Cena wywoławcza obszaru morskiego Saare 3 [...]
Komisja Europejska opublikowała wytyczne określające sposoby najefektywniejszej organizacji ram inwestycyjnych dla transgranicznych projektów morskich sieci energetycznych i odnawialnych źródeł energii. Celem jest wsparcie krajów UE, krajowych organów regulacyjnych i operatorów systemów w dyskusjach i decyzjach na temat umów o podziale kosztów w celu osiągnięcia regionalnych celów krajów UE w zakresie morskich odnawialnych źródeł energii. Wytyczne są [...]
Niemcy i Holandia ogłosiły niedawno wyniki swoich ostatnich aukcji morskich farm wiatrowych. Przyznały one łączną moc 6,5 GW. To dobre dla europejskiej transformacji energetycznej. Aukcje w obu krajach przewidywały jednak składanie ofert negatywnych. Wywiera to niepotrzebną dodatkową presję na deweloperów morskiej energetyki wiatrowej - z negatywnymi konsekwencjami dla szerszego łańcucha dostaw energii wiatrowej i europejskich [...]
Najnowszy raport Global Wind Energy Council (GWEC) przedstawia kompleksowy przegląd obecnego stanu i przyszłych perspektyw branży morskiej energetyki wiatrowej. Pomimo wyzwań makroekonomicznych na kilku kluczowych rynkach, branża odnotowała znaczny wzrost w 2023 r., instalując 10,8 GW nowej mocy morskiej energetyki wiatrowej, zwiększając globalną łączną moc do 75,2 GW. Oznacza to wzrost o 24% w stosunku [...]
Na początku budowy morskiej farmy wiatrowej Baltic Power Orlen będzie wykorzystywał port w Ronne na Bornholmie jako terminal instalacyjny - poinformował we wtorek w rozmowie z dziennikarzami prezes koncernu Ireneusz Fąfara. Powodem jest opóźnienie w budowie terminala w Świnoujściu. "Po analizie stwierdziliśmy, że farma Baltic Power będzie realizowana z portu rezerwowego w Ronne na Bornholmie, [...]
Na czele firmy będącej liderem w budowie odnawialnych źródeł energii w Polsce stanie doświadczony menedżer Paweł Przybylski. – Jesteśmy w dziejowo najlepszym momencie firmy ONDE. Cable pooling, magazyny energii, liberalizacja ustawy odległościowej i ogromne środki z KPO na transformację energetyczną w Polsce i Europie to tylko niektóre z argumentów za tym, że rynek OZE będzie [...]
Urząd Ochrony Konsumentów i Regulacji Technicznej (CPTRA) w Estonii ogłosił, zwycięzcę aukcji na obszar morski Saare 2.1. Jedyna oferta została złożona przez norweską spółkę Deep Wind Offshore AS w wysokości 2 457 000 euro, co było jednocześnie ceną wywoławczą aukcji. Zwycięzca aukcji może rozpocząć budowę morskiej farmy wiatrowej na obszarze morskim Saare 2.1 o powierzchni [...]
Wspólne oświadczenie WindEurope, Cefic, Eurofer, Eurometaux i Cembureau zostało opublikowane dzisiaj w Brukseli. Organizacje wzywają do połączenia Zielonego Ładu UE z Europejskim Ładem Przemysłowym. Dokument zatytułowany "Advancing the Green Deal. Setting a new Industrial Deal. Securing Europe’s Prosperity" stwierdza, że Europejski Zielony Ład wyznaczył kierunek transformacji Europy w kierunku neutralności klimatycznej. Jednocześnie inwazja Rosji na [...]
Dziś obchodzony jest coroczny Światowy Dzień Wiatru, dzień poświęcony podkreśleniu transformacyjnej mocy energii wiatrowej w przekształcaniu naszych systemów energetycznych, dekarbonizacji gospodarek i wspieraniu wzrostu zatrudnienia. W tym roku WindEurope i Global Wind Energy Council (GWEC) zorganizowały kampanię #WorkInWind, zwracając uwagę na ludzi napędzających rewolucję w energetyce wiatrowej. Z ponad 370 000 osób zatrudnionych w sektorze [...]
Ignitis Renewables rozwija pierwszą morską farmę wiatrową w krajach bałtyckich. Będzie nosić nazwę Curonian Nord. Projekt ten jest szczególnie ważny dla litewskiego sektora energetycznego i został nazwany na cześć Kurów, plemienia zamieszkującego niegdyś wybrzeża Morza Bałtyckiego. Nazwa jest również związana z jednym z najpiękniejszych i najbardziej wyjątkowych miejsc na Litwie i w regionie - Mierzeją [...]
Vestas z powodzeniem zainstalował swoją flagową morską turbinę wiatrową V236-15.0 MW w porcie Thyborøn, co stanowi znaczący kamień milowy w rozwoju morskiej technologii wiatrowej. Instalacja nastąpiła zaledwie trzy miesiące po złożeniu przez port zamówienia na turbinę. Turbina V236-15.0 MW wyprodukowała swoją pierwszą kWh mocy 8 czerwca, co było krytycznym krokiem w procesie ostatecznej weryfikacji. Wydarzenie [...]
Niemal 20 GW wynosi różnica w potencjale energetyki wiatrowej w zależności od tego czy doczekamy się zmiany ustawy wiatrakowej. Polska może mieć 41,4 GW w wietrze zmieniając przepis na 500 metrów lub 22,19 GW bez zmian w prawie. Różnica mówi sama za siebie, a czystej energii potrzebujemy jak nigdy dotąd. Nowy raport wskazujący potencjał wiatru [...]
W obliczu rosnących wyzwań związanych z transformacją energetyczną region Morza Bałtyckiego staje się kluczowym obszarem dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Unii Europejskiej. Współpraca międzynarodowa, koordynowana przez Komisję Europejską i wspierana przez liczne inicjatywy regionalne, międzypaństwowe odgrywa fundamentalną rolę w tym procesie. Poniżej przybliżamy główne inicjatywy i obowiązki zainicjowane na poziomie UE, aby aktywizować współpracę [...]
Drodzy Czytelnicy, Współpracownicy, Partnerzy, Drodzy Przyjaciele, Kiedy trzy lata temu zakładaliśmy BalticWind.EU, mieliśmy wizję stworzenia zaufanego źródła informacji dla sektora energetyki wiatrowej. Nie sądziliśmy, że nasze wysiłki odbiją się tak szerokim echem w branży i poza nią. Z dumą obserwujemy, jak nasz portal staje się kluczowym źródłem informacji dla profesjonalistów z branży. Jesteśmy dumni, że [...]
Europejska Organizacja Portów Morskich (ESPO) opublikowała kompleksową analizę inwestycji portowych w 2024 r., zawierającą dogłębną analizę przyszłych potrzeb inwestycyjnych europejskich portów. Badanie to, którego autorem jest dr Peter de Langen, przedstawia przewidywane zapotrzebowanie na około 80 miliardów euro w ciągu następnej dekady, aby sprostać zmieniającym się wymaganiom sektora portowego, podkreślając znaczące inwestycje w zrównoważony rozwój [...]
Grupa robocza BEMIP do spraw morskiej energetyki wiatrowej (BEMIP Offshore Wind WG) wdraża strategiczne priorytety na 2024 r. w celu dalszego rozwoju morskiej energii odnawialnej w regionie Morza Bałtyckiego. Przy znacznym potencjale ponad 93 GW morskiej energetyki wiatrowej, nacisk kładziony jest na wykorzystanie tego zasobu przy jednoczesnym wzmocnieniu współpracy regionalnej. Podczas Szczytu Bezpieczeństwa Energetycznego, który [...]
RWE podjęło decyzję inwestycyjną dla klastra Nordseecluster, obejmującego morskie projekty wiatrowe o łącznej mocy 1,6 gigawata (GW). Farmy wiatrowe powstaną na Morzu Północnym, około 50 kilometrów na północ od wyspy Juist. Dostawcy głównych komponentów zostali już wybrani dla całości projektu. Sven Utermöhlen, CEO RWE Offshore Wind: "Nasze portfolio obejmuje już sześć morskich farm wiatrowych u [...]
Obszar, na którym Ørsted planuje budowę morskiej farmy wiatrowej Skåne (Skåne Havsvindpark), został wyznaczony jako „obszar energetyczny” przez Szwedzką Agencję Gospodarki Morskiej i Wodnej (Länsstyrelsen i Skåne Regeringen) w wersji przeglądowej nowych szwedzkich planów zagospodarowania przestrzennego dla Morza Bałtyckiego. Oprócz morskiej farmy wiatrowej Skåne, kilka innych obszarów, na których Ørsted rozwija morskie farmy wiatrowe, jest [...]
PGE Baltica rozpoczęła badania, których celem jest rozpoznanie dna Bałtyku na potrzeby realizacji jednego z projektów morskich farm wiatrowych – Baltica 1. To zadanie wykonuje dla inwestora firma Geoquip Marine. Głównym celem kampanii geotechnicznej na obszarze, na którym w przyszłości powstanie morska elektrownia wiatrowa, jest uzyskanie wstępnych informacji na temat budowy geologicznej badanego terenu. Dane te posłużą m.in. do [...]
Gigant private equity EQT trafił na pierwsze strony gazet dzięki swojej niedawnej ofercie nabycia OX2 AB, wiodącej platformy energii odnawialnej, za oszałamiającą kwotę 1,5 miliarda dolarów. Posunięcie to podkreśla strategiczną koncentrację EQT na sektorze energii odnawialnej i zaangażowanie w stymulowanie zrównoważonego wzrostu w branży. EQT Infrastructure VI, działając za pośrednictwem Otello BidCo AB, zaproponował akcjonariuszom [...]
Pierwsza z łącznie pięćdziesięciu turbin wiatrowych została pomyślnie zainstalowana na morskiej farmie wiatrowej Baltic Eagle o mocy 476 MW, będącej wspólnym przedsięwzięciem Iberdroli, światowego lidera w dziedzinie czystej energii, oraz Abu Dhabi Future Energy Company - Masdar, potęgi w dziedzinie czystej energii w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. We współpracy z firmą Vestas, pozostałe turbiny wiatrowe zostaną [...]
Przywódcy krajów bałtyckich muszą aktywniej współpracować na szczeblu politycznym, aby wspólnie stawić czoła wyzwaniom sektora energetyki wiatrowej i stworzyć produkt energetyczny nadający się na eksport. Takie wnioski płyną z konferencji "WindWorks. Connecting Industries", która 25 kwietnia w Rydze, zgromadziła ponad 400 lokalnych i międzynarodowych ekspertów i stron zainteresowanych. BalticWind.EU był partnerem medialnym konferencji. "Dla nas, [...]
Komisja ogłasza nowe wezwanie do składania wniosków dotyczących kluczowych transgranicznych projektów infrastruktury energetycznej UE o wartości do 850 mln euro z budżetu UE. Organizowany przez Agencję Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) nabór jest otwarty dla projektów znajdujących się na niedawno zatwierdzonej liście projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (PCI) i projektów będących przedmiotem wzajemnego [...]
Rząd Finlandii wydał negatywną decyzję dla 16 wniosków o prawa do eksploatacji wyłącznej strefy ekonomicznej dla morskiej energetyki wiatrowej. Wiele z obszarów zlokalizowanych w Zatoce Botnickiej pokrywa się ze sobą. Decyzja nie zakazuje rozwoju projektów morskiej energetyki wiatrowej na danych obszarach morskich. Celem jest, aby decyzje dotyczące projektów morskiej energetyki wiatrowej w wyłącznej strefie ekonomicznej [...]
Gdy upamiętniamy Międzynarodowy Dzień Pracy 1 maja, istotne jest zastanowienie się nad ewoluującym krajobrazem zatrudnienia, szczególnie w sektorze energetycznym. W czasach dynamicznych zmian i automatyzacji wielu sektorów, pojawienie się energii wiatrowej na morzu stanowi promyk nadziei dla poszukujących pracy w Europie, zwłaszcza w regionie Morza Bałtyckiego. Wyzwania tak samo jak możliwości Trajektoria jest jasna: wiatry [...]
Były polski premier i przewodniczący Parlamentu Europejskiego, jeden z najbardziej aktywnych eurodeputowanych w kwestiach energetycznych, kończy karierę w Brukseli. Podczas ostatniego w tej kadencji posiedzenia Parlamentu Europejskiego parlamentarzyści pożegnali polskiego polityka owacjami na stojąco. Wczoraj Koalicja Obywatelska największa partia tworząca w Polsce koalicyjny rząd ogłosiła oficjalnie listy wyborcze do Parlamentu Europejskiego. Zabrakło na niej nazwiska [...]
Wysiłki zmierzające do zwiększenia mocy morskiej energetyki wiatrowej na Litwie utknęły w martwym punkcie, jako że państwo anulowało swój drugi przetarg na farmę wiatrową z powodu słabego zainteresowania ze strony deweloperów. Litewska Krajowa Rada Regulacji Energetyki (VERT) przygotowała grunt pod przetarg, który został ogłoszony w styczniu tego roku i zamknął swoje okno aplikacyjne 14 kwietnia. [...]
Z Alicją Chilińską-Zawadzką, Prezes EDF Renewables Polska rozmawialiśmy o perspektywach rozwoju sektora morskiej energetyki wiatrowej. Wśród poruszonych wątków były doświadczenia francuskie w transformacji energetycznej, w tym kwestie rozwijania kompetencji dla zeroemisyjnej gospodarki, czy budowy łańcucha dostaw z udziałem lokalnych firm. Paweł Wróbel, BalticWind.EU: Jak połączyć realizację sprawiedliwej transformacji energetycznej z koniecznością rozwoju kompetencji dla nowoczesnych [...]
BalticWind.EU Raport Kwartalny Polska / Q1 2024 Drodzy Czytelnicy, Mamy przyjemność zaprezentować Państwu kolejny z cyklu raportów podsumowujących polski rynek morskiej energetyki wiatrowej. W I kwartale 2024 roku tematyka energetyczna w dalszym ciągu była silnie powiązana z inicjatywami przyspieszającymi dekarbonizację i rozwojem projektów OZE wzmacniających bezpieczeństwo energetyczne w [...]
Ocean Winds (OW) patrzy na rynek w Polsce nie tylko przez pryzmat budowy farmy BC-Wind, ale stawia również na długofalową strategię wspierania edukacji branżowej wśród młodych ludzi i praktyczne działania wykorzystujące potencjał polskich spółek w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań. Kacper Kostrzewa, BC-Wind Project Director Nasze działania prowadzą nie tylko do zwiększenia udziału krajowych firm w projektach [...]
Grupa robocza BEMIP do spraw morskiej energetyki wiatrowej (BEMIP Offshore Wind WG) wdraża strategiczne priorytety na 2024 r. w celu dalszego rozwoju morskiej energii odnawialnej w regionie Morza Bałtyckiego. Przy znacznym potencjale ponad 93 GW morskiej energetyki wiatrowej, nacisk kładziony jest na wykorzystanie tego zasobu przy jednoczesnym wzmocnieniu współpracy regionalnej. Podczas Szczytu Bezpieczeństwa Energetycznego, który [...]
Equinor i Polenergia złożyły wniosek o wydanie decyzji środowiskowej dla infrastruktury przyłączeniowej morskiej farmy wiatrowej Bałtyk I, która jest przygotowywana do udziału w aukcji w 2025 roku. Bałtyk I to projekt największej farmy wiatrowej na Morzu Bałtyckim i jednocześnie najbardziej zaawansowany projekt tzw. drugiej fazy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. – Przy realizacji farmy [...]
W imieniu Baltic Power, Fraunhofer Institute for Wind Energy Systems IWES przeprowadził kampanię wykrywania głazów pod fundamenty turbin wiatrowych planowanych na Morzu Bałtyckim. Po raz pierwszy zastosowano również technologię pomiarową wzdłuż planowanych podmorskich tras kablowych. Innowacyjny system pomiarowy Manta Ray G1 umożliwia nie tylko wykrywanie głazów znajdujących się do 100 metrów pod dnem morskim, ale [...]
EDU OFFSHORE WIND RAPORT SPECJALNY Kilka lat temu na Pomorzu zrodziła się idea zacieśnienia współpracy lokalnych samorządów, uczelni, portów i wielu firm, w tym małych i średnich, wokół tematu morskich farm wiatrowych, które powstaną na polskim Bałtyku. Współpraca zaowocowała powstaniem prężnie działającej Pomorskiej Platformy Offshore, a także wielu [...]
W wyniku postępowania kwalifikacyjnego Rada Nadzorcza PGE Baltica sp. z o.o. powołała do zarządu spółki Bartosza Fedurka, Taką informację przekazała spółka dziś o poranku. Bartosz Fedurek rozpocznie pracę stanowisku Prezesa Zarządu 6 maja tego roku. Jest on związany od kilkunastu lat z branżą energetyczną a w przeszłości zasiadał już w zarządzie PGE Baltica. W 2008 [...]
Przygotowując się do obchodów naszej 3. rocznicy, zapraszamy CIEBIE do odegrania kluczowej roli w jej obchodach poprzez dzielenie się cennymi opiniami! BalticWind.EU jest najlepszym miejscem do znalezienia wszechstronnych informacji na temat rozwoju morskiej energetyki wiatrowej we wszystkich krajach nadbałtyckich. Służąc jako kompleksowe źródło informacji, dostarczamy istotne wiadomości i dane obejmujące projekty farm wiatrowych, dostawców, najnowocześniejsze [...]
Szwecja znajduje się u progu znacznego wzrostu popytu na energię elektryczną wolną od paliw kopalnych, ale niepewność w zakresie inwestycji jest ogromna. Obecnie w Szwecji brakuje mechanizmów dystrybucji ryzyka związanego z inwestycjami w produkcję energii elektrycznej na dużą skalę. Aby wypełnić tę lukę, Svensk Vindenergi zleciło ELS Analysis opracowanie raportu na temat kontraktów różnicowych (CfD), [...]
W dniach 20-22 marca ponad 12 000 osób zgromadzi się w Bilbao na dorocznym wydarzeniu WindEurope 2024. Wydarzenie to odbywa się w czasie rosnącego optymizmu dla europejskiej branży wiatrowej. Inwestycje w nowe farmy wiatrowe rosną. Wolumeny aukcji osiągają rekordowe poziomy. Pojawia się więcej pozwoleń. Łańcuch dostaw zaczyna przynosić zyski. Pomagają w tym działania rządowe - [...]
Energa Wytwarzanie, spółka z Grupy ORLEN, oraz Northland Power powołały spółkę Baltic Offshore Service Solution. Będzie to pierwsze w Polsce konsorcjum oferujące usługę kompleksowego zarządzania morskimi farmami wiatrowymi. Nowa spółka będzie świadczyć wyspecjalizowane usługi serwisowe dla sektora morskiej energetyki wiatrowej, związane m.in. z aspektami technicznymi, operacyjnymi, komercyjnymi i kontraktowymi. Spółka odpowiedzialna będzie także za funkcjonowanie [...]
W Gdańsku zakończyła się druga edycja targów kariery EDU OFFSHORE WIND skierowanych głównie do młodzieży szkolnej i studentów. Tegorocznej edycji towarzyszyło hasło „Zarażamy pasją do zielonej energetyki”. Miernikiem sukcesu wydarzenia jest przede wszystkim entuzjazm i ogromne zainteresowanie tematyką transformacji energetycznej ze strony młodych ludzi, szkół i uczelni, którzy byli obecni w halach wystawowych Amber Expo [...]
Fraunhofer Institute for Wind Energy Systems IWES przeprowadził na zlecenie Baltic Power kampanię wykrywania głazów na terenach Morza Bałtyckiego mających stanowić grunt pod fundamenty planowanych turbin wiatrowych. Po raz pierwszy zastosowano również technologię pomiarową wzdłuż planowanych podmorskich tras kablowych. Innowacyjny system pomiarowy Manta Ray G1 umożliwia nie tylko wykrywanie głazów znajdujących się do 100 metrów [...]
Najnowsze roczne statystyki i siedmioletnie prognozy opublikowane przez WindEurope ujawniają znaczące postępy w europejskim sektorze energetyki wiatrowej, szczególnie na rynku offshore i wśród krajów położonych nad Morzem Bałtyckim. Raport wskazuje, że Unia Europejska jest na dobrej drodze do osiągnięcia swoich celów w zakresie energii wiatrowej na 2030 r., dzięki usprawnieniu procesów wydawania pozwoleń i ożywieniu [...]
Wojewoda Pomorski wydał pozwolenia na budowę części morskiej projektu farmy wiatrowej Baltica 2 realizowanego wspólnie przez PGE i Ørsted. Dotyczą one budowy turbin wiatrowych i morskich stacji transformatorowych. To ostatnie pozwolenia niezbędne do rozpoczęcia budowy. Oba pozwolenia na budowę wydane przez Wojewodę Pomorskiego dotyczą przedsięwzięcia pod nazwą „Zespół morskich farm wiatrowych o maksymalnej łącznej mocy [...]
Equinor i Polenergia wybrały Siemens Gamesa jako dostawcę turbin wiatrowych dla morskich farm wiatrowych Bałtyk II i Bałtyk III zlokalizowanych na Morzu Bałtyckim. Obie firmy energetyczne podpisały ostateczne umowy na produkcję, dostawę i serwis 100 nowoczesnych morskich turbin wiatrowych. Podpisane umowy są kluczowe dla rozwoju obu projektów. Dzięki łącznej mocy 1 440 MW zapewnią one [...]
Rozwój morskiej energetyki wiatrowej jest kluczowym elementem realizacji Europejskiego Zielonego Ładu. Komunikat w sprawie realizacji ambicji UE w zakresie morskich odnawialnych źródeł energii (COM/2023/668), opublikowany w październiku 2023 r., podkreśla stałe zaangażowanie Komisji w osiągnięcie celów w zakresie morskich odnawialnych źródeł energii i podsumowuje dotychczasowe postępy. Podkreślono w nim ambicję państw członkowskich, aby do 2030 [...]
Podczas WEBINARU NA ŻYWO Baltic Sea Offshore Wind 2024 Outlook kluczowe postacie europejskiego sektora energetycznego omówiły postępy i przeszkody napotykane w rozwoju morskiej energetyki wiatrowej, koncentrując się w szczególności na regionie Morza Bałtyckiego. Naszymi rozmówcami byli: Morten Helveg Petersen, Poseł do Parlamentu Europejskiego Giles Dickson, Dyrektor Generalny WindEurope Barbara Głowacka, Członek Gabinetu Komisarz UE ds. [...]
Drodzy Czytelnicy, Dołącz do nas podczas WEBINARU NA ŻYWO Baltic Sea Offshore Wind 2024 Outlook! REJESTRACJA Morze Bałtyckie może pochwalić się potencjałem rozwoju ponad 90 GW mocy morskiej energetyki wiatrowej. W ostatnich dniach BalticWind.EU przeprowadziło serię wywiadów z kluczowymi przedstawicielami branży, w tym WindEurope, Międzynarodową Agencją Energii Odnawialnej (IRENA), Komisją Europejską, Parlamentem Europejskim, przedstawicielami stowarzyszeń [...]
Vestas chce zostać liderem w dziedzinie morskiej energetyki wiatrowej, wspierając budowę morskich farm wiatrowych w Europie, dlatego firma ogłosiła plany utworzenia nowej fabryki łopat w Szczecinie. Fabryka ma produkować łopaty do flagowej morskiej turbiny wiatrowej Vestas, V236-15.0 MW, i ma rozpocząć działalność w 2026 roku, tworząc ponad 1000 bezpośrednich miejsc pracy. Wraz z wcześniej ogłoszonymi [...]
Rok 2023 był dynamicznym i transformacyjnym okresem dla litewskiego sektora energetyki wiatrowej, ukształtowanym przez znaczące kamienie milowe i przełomowe osiągnięcia. Wybrane przez Litewskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (LVEA) wydarzenia, które miały miejsce, odzwierciedlają zaangażowanie kraju w energię odnawialną. Od wsparcia finansowego dla projektów morskich po ogłoszenie zwycięzcy pierwszego morskiego parku wiatrowego, Litwa stała się kluczowym graczem [...]
Jako podsumowanie kończącego się roku, prezentujemy najczęściej czytane newsy dotyczące rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w regionie Morza Bałtyckiego w 2023 roku. Poniższe zestawienie pokazuje, jak wiele dzieje się w sektorze – zarówno w zakresie rozwoju projektów poszczególnych farm wiatrowych, jak i otoczenia regulacyjnego i politycznego. Zachęcamy do ponownej lektury 15 najczęściej czytanych newsów w 2023 [...]
19 grudnia Komisja Europejska i przedstawiciele rządów Estonii, Łotwy, Litwy i Polski podpisali Deklarację Polityczną potwierdzającą ich zobowiązanie do szybkiego połączenia sieci elektroenergetycznych trzech państw bałtyckich z Europą kontynentalną przez Polskę do lutego 2025 roku. To prawie rok wcześniej niż zakładał poprzedni termin - do końca 2025 roku. Trzy kraje bałtyckie są ostatnimi państwami członkowskimi [...]
Dzięki ambicjom UE w zakresie rozwoju energetyki wiatrowej zrobiliśmy dwa kolejne kroki naprzód przy okazji dzisiejszego posiedzenia Rady ds. Energii w Brukseli, w następstwie dwóch środków nakreślonych w niedawnym Europejskim planie działania w zakresie energii wiatrowej. Po pierwsze, zdecydowana większość państw członkowskich i wielu wiodących przedstawicieli branży wiatrowej podpisało Europejską Kartę Wiatru, a oczekuje się, [...]
W październiku Komisja Europejska opublikowała Pakiet Energetyki Wiatrowej: 15 natychmiastowych działań mających na celu wzmocnienie konkurencyjności europejskiego łańcucha wartości w sektorze energetyki wiatrowej. Komisja Europejska i Europejski Bank Inwestycyjny już realizują swoje części pakietu. Jednak większość działań spoczywa na rządach krajowych. W związku z tym ministrowie energetyki z 23 państw członkowskich UE podpisali dziś Europejską [...]
Rada Dyrektorów Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) zatwierdziła dziś inicjatywę o wartości 5 mld euro mającą na celu wsparcie firm produkujących sprzęt do elektrowni wiatrowych. Finansowanie jest częścią wkładu EBI w europejski pakiet dotyczący energii wiatrowej i ma na celu dalsze przyspieszenie sprawiedliwego i szybkiego przejścia na zerowy poziom emisji netto, przy jednoczesnym stymulowaniu rodzimych innowacji [...]
Międzynarodowa firma z branży zielonej energii Ignitis Renewables i Copenhagen Infrastructure Partners (CIP) za pośrednictwem swojego funduszu Growth Markets Fund II zostały zwycięzcami opartego na aukcji przetargu na rozwój morskiej farmy wiatrowej na obszarze morskim Liivi 2 w Estonii, składając najwyższą ofertę w wysokości 1,7 mln euro. Obszar morski dla morskiej farmy wiatrowej znajduje się [...]
Połączone i stabilne sieci energetyczne są podstawą wewnętrznego rynku energii UE i kluczem do umożliwienia zielonej transformacji. Aby pomóc w realizacji Europejskiego Zielonego Ładu, Komisja proponuje dziś plan działania mający na celu zapewnienie, że nasze sieci elektroenergetyczne będą działać wydajniej i będą wdrażane coraz szybciej. Komisja wprowadziła już ramy prawne wspierające rozwój sieci elektroenergetycznych w [...]
W dniu dzisiejszym Komisja poinformowała, że podejmuje kolejny krok w celu dostosowania systemu energetycznego UE do potrzeb przyszłości, przyjmując pierwszą listę projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (PCI) i projektów będących przedmiotem wzajemnego zainteresowania (PMI), która jest w pełni zgodna z Europejskim Zielonym Ładem. Te kluczowe transgraniczne projekty infrastrukturalne pomogą UE osiągnąć ambitne cele w zakresie [...]