Według naukowców z National Snow and Ice Data Center (NSIDC) na University of Colorado Boulder, 21 lutego 2023 r. lód morski na Antarktydzie prawdopodobnie osiągnął swój minimalny poziom tego roku, wynoszący 1,79 miliona kilometrów kwadratowych (691 000 mil kwadratowych). Minimum z 2023 r. jest najniższe w 45-letnim zapisie satelitarnym. Tegoroczny minimalny poziom pobił poprzedni rekordowo [...]
Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) opublikowała raport wskazujący, że globalne temperatury wzrosną do bezprecedensowego poziomu w ciągu najbliższych pięciu lat. Prognoza ta ma znaczące implikacje dla regionu Morza Bałtyckiego, który prawdopodobnie odczuje skutki tego gwałtownego wzrostu temperatury. W raporcie podkreślono, że temperatury przypowierzchniowe w 2022 r. wykazały mieszany wzorzec na całym świecie, z chłodniejszymi warunkami [...]
Iberdrola, jedna z największych na świecie firm zajmujących się energią odnawialną, oraz Holcim, światowy lider w dziedzinie innowacyjnych i zrównoważonych rozwiązań budowlanych, podpisały nową, dużą umowę o zakup czystej energii (PPA) w Niemczech - a także zgodziły się współpracować nad szeregiem nowych inicjatyw na rzecz zrównoważonego rozwoju. Nowo uzgodniona umowa PPA zapewni firmie Holcim 250 [...]
2 maja 2023 r. Global Wind Organisation opublikowała kilka ważnych zmian w standardzie podstawowego szkolenia technicznego (BTT). Zawiera teraz nowy moduł dokręcania śrub (Bolt Tightening) i ponownie wprowadza trzy wcześniej usunięte lekcje bezpieczeństwa do modułów mechanicznych, elektrycznych i hydraulicznych BTT. Christopher Furlan, kierownik projektu szkoleniowego, podsumował rozwój w zakresie dokręcania śrub w następujący sposób: Nowy [...]
Morska energetyka wiatrowa to jeden z głównych filarów polskiej transformacji energetycznej. Według raportu PSEW, Polska posiada potencjał MEW na poziomie 33 GW, a polska część Morza Bałtyckiego posiada wiele nowych obszarów pod inwestycje offshore. Przy wykorzystaniu tego całego potencjału, morska energetyka wiatrowa mogłaby zaspokajać nawet 57% całkowitego zapotrzebowania na energię elektryczną w Polsce, a local [...]
GORIO jest jednym z projektów wybranych i wspieranych przez CEF Energy w ramach zaproszenia do badań przygotowawczych dla transgranicznych projektów w zakresie energii odnawialnej (CB RES) uruchomionych w 2021 roku. Wspierany kwotą 99 000 EUR, GORIO jest prowadzony i koordynowany przez Eesti Energi, estońską spółkę akcyjną z branży energetycznej. Projekt ma na celu rozwój, budowę [...]
Grupa ORLEN i Northland Power rozpoczęły w Gminie Choczewo budowę lądowej stacji elektroenergetycznej. Inwestycja umożliwi odebranie energii wytwarzanej na morzu przez farmę wiatrową Baltic Power. Zgodnie z harmonogramem farma rozpocznie produkcję zeroemisyjnej energii w 2026 roku. – Jako pierwsza firma w Polsce rozpoczynamy budowę infrastruktury umożliwiającej dostarczenie do sieci energii elektrycznej produkowanej na morzu. Rozpoczęliśmy [...]
W dniu 15 maja 2023 r. spółka Svea Vind Offshore złożyła wniosek o budowę morskiej farmy wiatrowej Långgrund do sądu ds. gruntów i ochrony środowiska. Farma wiatrowa może zapewnić dodatkowe 13 TWh rocznie już w 2028 r., co oznacza podwojenie dostępności odnawialnej energii elektrycznej w regionie. Dokonano adaptacji pierwotnego obszaru, a park został zmniejszony ze [...]
ORLEN NEPTUN, spółka zajmująca się rozwojem morskiej energetyki wiatrowej w ramach grupy PKN ORLEN utworzyła spółkę zależną na Litwie. Jak poinformowała agencja informacyjna BNS w maju zarejestrowana została spółka ORLEN NEPTUNAS. Wkrótce powinno okazać się czy firma będzie brała udział w tegorocznych przetargach na Litwie związanych z budową farm wiatrowych na Morzu Bałtyckim. Z planów [...]
Szwedzki rząd ogłosił, że OX2 otrzymał pozwolenie na budowę północnej części projektu Galatea-Galene na zachodnim wybrzeżu Szwecji, o potencjalnej mocy 400 MW. Całkowity projekt Galatea-Galene obejmował 1,7 GW. OX2 jest wiodącym szwedzkim deweloperem energii odnawialnej i oprócz Galatea-Galene, firma rozwija jeszcze dwa projekty offshore w Szwecji, które mają zostać zatwierdzone przez rząd: Triton na południu [...]
Deweloper energii odnawialnej European Energy i firma Vårgrønn, spółka joint venture Plenitude (Eni) i HitecVision, ogłosiły długoterminowe partnerstwo strategiczne w celu wspólnego poszukiwania możliwości rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim w obrębie Litwy, Estonii i Łotwy. Kraje bałtyckie mają znaczny potencjał morskiej energetyki wiatrowej, z łączną mocą szacowaną na 15,4 GW na samym terenie [...]
Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA oraz spółka ORLEN Neptun przedstawiły informację na temat postępów prac związanych z budową pierwszego na polskim wybrzeżu terminala instalacyjnego dla morskich farm wiatrowych. W trakcie wydarzenia omówiono także rolę portów morskich w rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. – Morska energetyka wiatrowa ma szansę stać się kołem zamachowym polskiej gospodarki. [...]
Liberalizacja ustawy 10H oraz postępujące prace nad morskimi farmami wiatrowymi na Bałtyku pozwalają branży wiatrowej z optymizmem spoglądać w przyszłość. Jednak jest jeszcze wiele zagadnień i wyzwań, które wymagają wypracowania rozwiązań w gronie ekspertów i decydentów. O kierunku rozpędzającej się transformacji energetycznej w oparciu o energetykę wiatrową oraz cały sektor OZE będzie tegoroczna Konferencja PSEW2023 [...]
Ocean Winds (OW), międzynarodowa firma zajmująca się morską energetyką wiatrową, utworzona jako spółka joint venture 50/50 EDP Renewables i ENGIE, podpisał umowę z australijską firmą Sea Global Pty Ltd., oraz jej polskim podwykonawcą PGNIG GAZOPROJEKT S.A. Umowa dotyczy wykonania dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę dla morskich kabli eksportowych morskiej farmy wiatrowej BC-Wind. [...]
W opinii Szwedzkiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (Svensk Vindenergi) decyzja rządu Szwecji w sprawie pozwoleń środowiskowych dla dwóch morskich farm wiatrowych w cieśninie Kattegat to bardzo dobra wiadomość. Projekty, które otrzymały pozwolenia, jeśli otrzymają również koncesję na podłączenie do sieci i decyzję inwestycyjną, to będą mogły dostarczyć 6,5 TWh energii elektrycznej około 2030 r. do systemu [...]
W BMWK doszli do wniosku, że należy obniżyć koszty kapitałowe wytwarzania energii z wiatru i słońca. BWO wspiera BMWK w ich wysiłkach zmierzających do wykorzystania instrumentów polityki finansowej i przemysłowej, aby pomóc w obniżeniu kosztów finansowania produkcji energii odnawialnej, a tym samym obniżyć ceny energii elektrycznej dla przemysłu i gospodarstw domowych. Oprócz KDT rolę powinny [...]
Duńska Agencja Energetyczna (DEA) przyznała firmie Ørsted 20-letni kontrakt na realizację projektu wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) "Ørsted Kalundborg Hub". Projekt przewiduje, że Ørsted zacznie wychwytywanie dwutlenku węgla w swojej opalanej wiórami drzewnymi elektrowni Asnæs w Kalundborg w zachodniej Zelandii oraz w opalanym słomą kotle elektrowni Avedøre w rejonie Wielkiej Kopenhagi. "Jesteśmy niezwykle zadowoleni [...]
Rozpoczęcie budowy bazy operacyjno-serwisowej, która służyć będzie do obsługi morskich farm wiatrowych, to przedsięwzięcie poprzedzone wielomiesięcznym procesem przygotowawczym. Już na tym etapie konieczne jest zatrudnienie wykonawców prac niezbędnych do przeprowadzenia inwestycji. W przypadku przygotowania budowy bazy operacyjno-serwisowej PGE Baltica w Ustce spółka zaangażowała polskie podmioty, co pokazuje, że krajowe przedsiębiorstwa mogą z powodzeniem włączyć się [...]
Equinor wraz z Polenergią organizują kolejne spotkanie dla przyszłych dostawców komponentów i usług dla swoich projektów morskich farm wiatrowych Bałtyk II i Bałtyk III. W wydarzeniu weźmie udział główny dostawca i wykonawca części elektroenergetycznej obu farm - Hitachi Energy, który poszukuje potencjalnych partnerów do swojego łańcucha dostawców w offshore wind. Polenergia i Equinor, które wspólnie realizują [...]
Przedmiot dialogu Kontrakt MFW Bałtyk II i MFW Bałtyk III Morska Podstacja Transformatorowa (OSS) obejmuje dostawę jednego OSS dla MFW Bałtyk II (platforma i konstrukcja wsporcza) oraz jednego OSS dla MFW Bałtyk III (platforma i konstrukcja wsporcza). Każdy OSS ma moc 720 MW. Zakres prac obejmuje następujące główne działania: Zarządzanie, w tym zarządzanie zdrowiem, bezpieczeństwem [...]
Spółka OX2 uzgodniła z Ingka Investments sprzedaż 49 proc. udziałów w swoich trzech morskich projektach wiatrowych w Finlandii. Te trzy projekty będą miały potencjał do osiągnięcia około 6 000 MW łącznej mocy zainstalowanej. Oczekuje się, że transakcja będzie miała pozytywny wpływ na przychody operacyjne OX2 w wysokości około 300 MSEK* w 2023 roku. Oczekuje się [...]
Uniwersytet Morski w Gdyni zaprasza 17 maja na konferencję "Kompetencje dla MEW". Realizacja światowych, europejskich i polskich ambicji w zakresie morskiej energetyki wiatrowej zależy w dużej mierze od dostępności wykwalifikowanej kadry. Sektor morskiej energetyki wiatrowej w samej Europie ma w najbliższej dekadzie stworzyć setki tysięcy miejsc pracy, a tysiące miejsc pracy z szerokiego spektrum zawodów [...]
W najbliższych latach na wodach duńskich ma powstać znacznie więcej morskich turbin wiatrowych. Musi się to odbyć w harmonii z naturą. Jeśli chodzi o Ørsted, nie wystarczy nie zostawić śladu. Projekty energetyczne powinny odgrywać aktywną rolę w promowaniu różnorodności biologicznej. Dlatego Ørsted zapewni pozytywny wpływ netto wszystkich nowych projektów uruchomionych od 2030 roku. Kryteria przetargowe [...]
ABB współpracuje z Lhyfe, światowym pionierem w produkcji wodoru odnawialnego, oraz Skyborn, globalnym liderem w dziedzinie energii odnawialnej, aby wspólnie zrealizować i zoptymalizować jeden z najambitniejszych w historii Europy projektów związanych z wodorem odnawialnym - SoutH2Port. Nowy zakład produkcji wodoru, obsługiwany przez Lhyfe i Skyborn, będzie zlokalizowany w gminie Söderhamn w Szwecji i podłączony do [...]
Na obecnym tle wojny w Ukrainie, Niemcy i trzy kraje bałtyckie Estonia, Łotwa i Litwa chcą wzmocnić swoją suwerenność energetyczną i ściślej współpracować. Podczas dzisiejszego spotkania Baltic Offshore Wind Forum w niemieckim Federalnym Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Berlinie, niemiecki operator systemu przesyłowego (OSP) 50Hertz oraz jego odpowiednicy z Estonii, Łotwy i Litwy uzgodnili intensyfikację współpracy. [...]
Gmina Hailuoto zatwierdziła inicjatywę zagospodarowania przestrzennego dla morskiej farmy wiatrowej we wschodnim obszarze Seljänsuunmatala, na zachodnim wybrzeżu Finlandii. Metsähallitus przedstawił lokalnym gminom inicjatywy zagospodarowania przestrzennego dla łącznie pięciu projektów morskich elektrowni wiatrowych. Decyzje dotyczące rozwoju projektu i zlecenia sprzedaży zapadną jeszcze w tym roku. "Hailuoto jest znane ze swojego krajobrazu kulturowego i pięknej przyrody. Jest [...]
Raahe zatwierdziło inicjatywy zagospodarowania przestrzennego dla dwóch morskich farm wiatrowych przedstawione przez Metsähallitus. Morskie farmy wiatrowe planowane są na obszarach Pyhäjoki-Raahe i zachodniej części Seljänsuunmatala, na zachodnim wybrzeżu Finlandii. Metsähallitus przedstawił lokalnym gminom inicjatywy dotyczące zagospodarowania przestrzennego dla łącznie pięciu projektów. Decyzje dotyczące rozwoju projektu i zlecenia sprzedaży zapadną jeszcze w tym roku. "Bardzo pozytywnie [...]
45 projektów o łącznej wartości 1 mln złotych zrealizowano w pierwszej edycji programu "Choczewo. Gmina Napędzana Wiatrem". Inicjatywa stworzona dla mieszkańców gminy Choczewo (woj. pomorskie) to pomysł inwestorów morskich farm wiatrowych: Baltic Power (PKN ORLEN i Northland Power), PGE Baltica i Ørsted, oraz Ocean Winds realizujących inwestycje offshore w polskiej części Morza Bałtyckiego. Celem inicjatywy [...]
4 maja 2023 r. odbyło się wydarzenie inaugurujące działalność Koalicji na rzecz magazynowania energii (Energy Storage Coalition), nowej organizacji mającej na celu przyspieszenie dekarbonizacji europejskiego systemu energetycznego poprzez zwiększenie wykorzystania zrównoważonych i czystych rozwiązań magazynowania energii w celu wsparcia odnawialnych źródeł energii. W wydarzeniu wzięło udział ponad 150 decydentów, przedstawicieli przemysłu i stowarzyszeń. Była to [...]
Na posiedzeniu 4 maja 2023 r. reprezentacja obywateli w Kopenhadze zatwierdziła projekt wokół parku wiatraków Aflandshage, gdzie ma stanąć 26 morskich turbin wiatrowych. Kopenhaga robi tym samym duży krok naprzód w swojej zielonej transformacji. Kryzys klimatyczny stawia przed krajami i miastami świata wyraźne wyzwanie; zielona transformacja musi zostać przyspieszona, a działania muszą zostać podjęte już [...]
Rząd Szwecji przedstawił w dn. 3 maja jak chce prowadzić lepszą ocenę rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Svensk Vindenergi (Szwedzkie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej) w swoim komentarzu pozytywnie ocenia bardziej przejrzyste długoterminowe zasady w tej dziedzinie, ale jednocześnie podkreśla, że właśnie teraz najwyższym priorytetem musi być podjęcie decyzji w sprawie 10 wniosków dotyczących morskiej energetyki wiatrowej, które [...]
Dania podpisała pięcioletnią umowę z Ukrainą, która ma pomóc jej w odbudowie zniszczonej infrastruktury energetycznej i ekologicznych dostaw energii elektrycznej. Umowa obejmuje również długoterminowe dążenie do zwiększenia mocy produkcyjnych morskiej energii wiatrowej w Ukrainie. W związku z koniecznością znacznej krótko- i długoterminowej odbudowy infrastruktury energetycznej, Dania aktywnie wspiera wysiłki Ukrainy na rzecz odbudowy dostaw zielonej [...]
Spółka Litgrid, litewski operator systemu przesyłowego, zdecydowała o unieważnieniu postępowania na wybór wykonawcy kabla w ramach projektu Harmony Link. W konsekwencji tego również PSE unieważniły przetarg na budowę stacji konwerterowych w ramach tego projektu. Łączny koszt realizacji inwestycji, uwzględniający złożone oferty, wyniósłby ok. 1,6 mld euro i znacznie przekroczyłby jej budżet, szacowany na 680 mln [...]
PGE i Ørsted, realizujące wspólnie projekt budowy Morskiej Farmy Wiatrowej Baltica, podpisały z konsorcjum firm Biuro Studiów, Projektów i Realizacji „Energoprojekt‐Katowice” SA oraz „Energopomiar” Sp. z o.o. umowę na pełnienie funkcji Inżyniera Kontraktu przy budowie części lądowej projektu. - Dla PGE Polskiej Grupy Energetycznej bardzo ważne jest, aby jak najlepiej wykorzystać potencjał krajowych dostawców i [...]
Za każdym funkcjonującym projektem wiatrowym stoi zespół dobrze wyszkolonych techników, odpowiedzialnych za budowę i instalację (C&I) lub operację i konserwację (O&M). Według danych globalnej prognozy zatrudnienia w sektorze wiatrowym na lata 2022-2026 Globalnej Rady Energetyki Wiatrowej (GWEC) oraz Globalnej Organizacji Wiatrowej (GWO) 67-procentowemu wzrostowi globalnej mocy lądowej i morskiej energii wiatrowej, przewidywanemu w latach 2021-2026, [...]
Tegoroczna konferencja WindWorks. Moving Energy w Rydze po raz kolejny była miejscem kluczowych dyskusji nt. rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na Bałtyku, ze szczególnym uwzględnieniem potencjału Łotwy i Estonii. Wydarzenie, którego BalticWind.EU był partnerem medialnym zostało zorganizowane w dniu 19 kwietnia przez Łotewskie i Estońskie Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (LWEA i EWPA) oraz Ambasadę Danii w Rydze [...]
Pozwolenia pozostają największą przeszkodą we wprowadzaniu energii wiatrowej na skalę. W całej Europie około 80 GW mocy w energetyce wiatrowej utknęło obecnie w procedurach wydawania pozwoleń. Otrzymywanie pozwoleń przez deweloperów trwa zbyt długo - w niektórych krajach nawet do dziewięciu lat. Jest to niezgodne z ambicjami klimatyczno-energetycznymi UE - w zeszłym roku UE zainstalowała jedynie [...]
W miniony weekend Iberdrola z powodzeniem umieściła na dnie morza pierwszy fundament morskiej farmy wiatrowej Baltic Eagle. Po imponującej instalacji morskiej platformy podstacyjnej (OSS) w lutym 2023 r., firma wchodzi obecnie w zasadniczy etap budowy Baltic Eagle. ETAP BUDOWY PRZEBIEGA ZGODNIE Z PLANEM Obecnie, statek instalacyjny typu heavy-lift Svanen pracuje u wybrzeży wyspy Rugia w [...]
Europa umieściła morską energię wiatrową w centrum swojej transformacji energetycznej. Rządy w całej Europie zobowiązały się do osiągnięcia 150 GW do 2030 roku. Do 2050 roku na europejskich morzach będzie aż 450 GW farm wiatrowych. Jednak osiągnięcie tego celu wymaga również dużych inwestycji w infrastrukturę sieciową. Hitachi Energy i WindEurope opublikowały nowy raport, z którego [...]
Litewski system przesyłu energii elektrycznej w sobotę po raz pierwszy działał całkowicie niezależnie. Operator systemu Litgrid przeprowadził test działania w izolacji, podczas którego litewska sieć energetyczna została odłączona od systemu IPS/UPS kontrolowanego przez Rosję. Test pracy w izolacji jest jednym z najważniejszych etapów przygotowań do synchronizacji systemu elektrycznego z Europą kontynentalną. W sobotę od godz. [...]
Łączona inicjatywa Equinor-Polenergia ("JVEP") i Sif zawarły umowę rezerwacyjną na dostawę 90 fundamentów monopalowych dla należącego do JVEP projektu morskiej energetyki wiatrowej Bałtyk II i III w Polsce. Po sfinalizowaniu będzie to pierwszy kontrakt na warunkach umowy o współpracy strategicznej, którą Sif i Equinor zawarły w związku z projektem ekspansji, którego realizacji podjęła się Sif. [...]
Paweł Wróbel, BalticWind.EU: Jednym z symboli Holandii jest wiatrak. Czy holenderska historia i tradycja wpływa na to, jak postrzegana jest energia wiatrowa i jaką rolę odgrywa dzisiaj? Daphne Bergsma, Ambasador Królestwa Niderlandów w Polsce: Holenderski związek z wiatrem i wodą istniał od zawsze. Jako kraj położony poniżej poziomu morza, wiatraki odegrały kluczową rolę w rekultywacji [...]
Ocean Winds (OW), międzynarodowa firma zajmująca się morską energetyką wiatrową, utworzona w 2020 roku jako spółka joint venture 50/50 EDP Renewables i ENGIE, rozpoczyna kolejny etap prac związanych z realizacją morskiej farmy wiatrowej BC-Wind w Polsce. Geofizyczne i geotechniczne badania dna Bałtyku rozpoczną się na początku kwietnia, a ich ukończenie planowane jest w III kwartale [...]
Duńska Agencja Energii otwiera zaproszenie do składania ofert w ramach programu pomocy publicznej Power-to-X (PtX) na produkcję PtX w Danii Obecnie możliwe jest złożenie oferty w ramach programu dopłat do produkcji PtX w Danii (PtX Tender). Jako instytucja zamawiająca, DEA ogłasza przetarg na dotacje o łącznej wartości 1,25 mld DKK. Termin składania ofert upływa w [...]
Ørsted i Grupa PGE podpisały umowę z Siemens Gamesa Renewable Energy na dostawę turbin wiatrowych dla projektu Baltica 2 o łącznej mocy ok. 1,5 GW. To największy jak dotąd realizowany w Polsce projekt energetyczny oparty o odnawialne źródła energii. Baltica 2 będzie produkować zieloną energię elektryczną pozwalającą zaspokoić potrzeby ok. 2,4 mln polskich gospodarstw domowych. [...]
W zeszłorocznym podsumowaniu stanu gry w obszarze tzw. „local content” wskazałem, że fundament pod rozwój projektów, przedsiębiorstw i innowacji jest już zbudowany. Pomimo tego 2021 rok przyniósł niewielką ilość biznesplanów, nowych inwestycji, produktów czy innowacji. Rok 2022 okazał się dużo bardziej optymistyczny. Przyniósł m.in. pojekt budowy przez GRI Renewables fabryki wież wiatrowych offshore w Gdańsku, [...]
DNV opublikowało ważną aktualizację swojej kompleksowej specyfikacji usług dla certyfikacji projektów, DNV-SE-0190. Nowe wydanie jest pierwszym na świecie dokumentem, który dotyczy certyfikacji wysp energetycznych i morskich farm wiatrowych w Polsce. Polska planuje imponująco szybki rozwój morskiej energetyki wiatrowej i niedawno opublikowała polską ustawę o bezpieczeństwie morskim, która określa specyficzne dla danego kraju wymagania dotyczące certyfikacji. [...]
Zgodność ekspansji morskiej energetyki wiatrowej z ochroną gatunków jest bardzo ważnym zagadnieniem dla operatorów farm wiatrowych na morzu. Dlatego z zadowoleniem przyjmujemy badanie przedstawione teraz przez zespół naukowców z Centrum Badań i Technologii Zachodniego Wybrzeża (FTZ). Mimo że lodowce unikają morskich farm wiatrowych, ważnym pytaniem jest, czy ich populacja pozostanie stabilna. BWO i ich firmy [...]
Doskonała lokalizacja, rozbudowana infrastruktura portowa oraz wieloletnie doświadczenie. Unijnym oczekiwaniom względem rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce wychodzi naprzeciw Pomorze Zachodnie, które jako region ma predyspozycje, by zyskać najwięcej na dynamicznym rozwoju branży offshore w Polsce. Nowe miejsca pracy, wzrost usługodawców i współprace międzynarodowe. Województwo zachodniopomorskie posiada wysoki potencjał gospodarczy, przestrzenny i inwestycyjny, a także [...]
OX2 zawarło warunkową umowę z EEW SPC na dostawę fundamentów monopalowych dla dwóch morskich farm wiatrowych, które OX2 realizuje w Szwecji wspólnie z Ingka Investments. Umowa umożliwi OX2 i Ingka Investments rozpoczęcie realizacji projektów po uzyskaniu ostatecznego pozwolenia. Zgodnie z umową, EEW Special Pipe Constructions GmbH & Co. KG dostarczy do 230 fundamentów monopali do [...]
Equinor i Polenergia zakończyły trwające ponad rok badania wietrzności i natężenia fal dla najbardziej zaawansowanego projektu tzw. drugiej fazy - MFW Bałtyk I. Dane oceaniczne i meteorologiczne, zebrane przez urządzenie ochrzczone imieniem „Anna”, pozwolą określić przewidywaną produkcję energii z farmy wiatrowej, a także stworzyć jej projekt od fundamentów po łopaty. - Badania wietrzności to ważny [...]
Cały sprzęt potrzebny do wdrażania morskiej energetyki wiatrowej jest przechowywany i transportowany przez porty. UE musi uznać kluczową rolę morskich portów wiatrowych w swojej polityce transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T). Z trwającym przeglądem UE chce, aby TEN-T lepiej wspierał przejście na czystszą, bardziej ekologiczną i inteligentną mobilność zgodnie z europejskim zielonym planem. Będzie to możliwe tylko [...]
Rambøll i Duńska Agencja Energetyczna opublikowały nowy raport na temat tworzenia miejsc pracy w nowym przemyśle i wniosków z duńskiej podróży w kierunku morskiej energii wiatrowej" [“Job creation in a new industry – learnings from Denmark’s offshore wind journey”]. Analiza skupia się na tworzeniu miejsc pracy w branży morskiej energetyki wiatrowej w Danii. Autorzy wskazują, [...]
Szwedzka Agencja Energetyczna przedstawiła pierwsze założenia planu umożliwiającego produkcję 120 TWh energii w ramach rządowego zadania zrewidowania planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich. Raport jasno opisuje, które obszary są atrakcyjne dla ekspansji energetyki wiatrowej. Jednocześnie jednak władze nie uzgodniły nowych obszarów dla produkcji energii - co jest kluczowym warunkiem efektywnej i silnej ekspansji produkcji energii elektrycznej [...]
Rozwój energetyki wiatrowej ma pozytywny wpływ na regionalny rynek pracy, ale istnieje ryzyko niedoboru wykwalifikowanych pracowników. Tak wynika z badań przeprowadzonych przez Szwedzkie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (Svensk Vindenergi). Aby Szwecja mogła odnieść sukces w zakresie ekologicznego uprzemysłowienia, potrzebna jest energia elektryczna dostępna po konkurencyjnych cenach. Do tego przyczynia się rozwój energetyki wiatrowej. Elektryfikacja pociąga za [...]
Finlandia rozpocznie pięć konkurencyjnych procesów przetargowych na ponad 6 000 MW morskiej energii wiatrowej na swoich wodach terytorialnych wzdłuż zachodniego wybrzeża kraju. Inicjatywy strefowe dla pierwszych pięciu projektów zostały złożone w lokalnych gminach. Dwa projekty mają zostać otwarte do przetargu już we wrześniu-październiku tego roku, a kolejne dwa w przyszłym roku. Decyzja w sprawie piątego [...]
Wniosek o wydanie pozwolenia na budowę trasy lądowej i stacji elektroenergetycznej wraz z przyłączem do linii napowietrznej został złożony do organu wydającego pozwolenia, Ministerstwa Gospodarki, Infrastruktury, Turystyki i Pracy Meklemburgii-Pomorza Zachodniego (WM M-V) w terminie 31 marca 2023 r. W dokumentach określono między innymi dokładny przebieg trasy lądowej aż do nowej lokalizacji stacji transformatorowej pomiędzy [...]
Eurogrid GmbH, spółka macierzysta 50Hertz Transmission GmbH, zawarła z siedmioma bankami umowę konsorcjalną na kredyt amortyzacyjny w wysokości 600 mln euro z okresem dziesięciu lat. Środki na ten pierwszą "Zieloną Pożyczkę" ["Green Loan"] pochodzą od banków i są refinansowane w ramach "Programu ochrony klimatu dla przedsiębiorstw" ["Climate Protection Programme for Companies"] KfW. Zostaną one wykorzystane [...]
Zielone napędy, statki autonomiczne, digitalizacja, technologie VRowe – to tylko niektóre z tematów, które porusza najnowszy raport zespołu Invest in Pomerania, w którym aktualne trendy technologiczne zostały zestawione z kondycją lokalnego sektora morskiego. Tak, jak obecnie większość sektorów gospodarki, również sektor morski pozostaje pod silnym wpływem globalnych trendów koncentrujących się wokół zielonych technologii zmierzających w [...]
Parkwind z powodzeniem kończy obecną kampanię instalacyjną farmy wiatrowej Arcadis Ost 1. Farma wiatrowa, która rozpoczęła instalację fundamentów na początku lata 2022 roku, od połowy stycznia 2023 roku dostarcza już zieloną energię do niemieckiej sieci. Po 3-letniej przerwie w budowie nowych morskich farm wiatrowych na niemieckim Bałtyku, projekt Arcadis Ost 1 oznacza ponowne rozpoczęcie budowy [...]
Ilmatar Offshore otrzymał pozwolenie na badanie dna morskiego dla nowego projektu morskiej energetyki wiatrowej o mocy 1,2 GW na obszarze Vågskär w fińskiej wyłącznej strefie ekonomicznej (EEZ). Firma Ramboll Finland ma umowę na wykonanie oceny oddziaływania na środowisko, badania są w toku. Firma Ilmatar Offshore znalazła nowy obszar pod morską energetykę wiatrową o powierzchni 367 [...]
Rządowy projekt Sunnanvind uczestniczył w wystawie Vaasa Energy Week 2023, aby zaprezentować znaczący potencjał dla wielkoskalowej morskiej energetyki wiatrowej na wodach terytorialnych Wysp Alandzkich. Zespół projektowy poinformował również podmioty branżowe o możliwości uzyskania zgody rządu na prowadzenie badań na obszarach morskich Wysp Alandzkich. Kierownik projektu Ralf Häggblom zauważa, że satysfakcjonujące było spotkanie i dyskusja z [...]
Rok 2023 jest decydujący dla branży morskiej energetyki wiatrowej w Niemczech i całej Europie. W tym roku do przetargu stanęło ponad dwa razy więcej mocy morskiej energetyki wiatrowej niż obecnie zainstalowane. Zgodnie z umową realizacyjną Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Ochrony Klimatu (BMWK) do 2035 roku do sieci ma zostać podłączonych 50 gigawatów, a co najmniej [...]
Już dzisiaj trzeba kształcić nie tylko inżynierów potrzebnych do budowy farm wiatrowych na morzu, ale przede wszystkim techników dbających o ich serwisowanie w fazie operacyjnej - podkreślali przedstawiciele spółek Equinor i Polenergia podczas Edukacyjnych Targów Kariery EDU OFFSHORE WIND w Gdańsku. To jeden z wielu wniosków, jakie pojawiły się w trakcie towarzyszącym targom debat o [...]
Europa zainwestowała zaledwie 17 mld euro w nowe farmy wiatrowe w 2022 roku. Jest to spadek z 41 mld euro w 2021 r. i najniższy poziom inwestycji od 2009 r., co stanowi poważne ostrzeżenie dla rządów i decydentów. UE chce przyspieszyć rozwój energii wiatrowej, aby wzmocnić swoje bezpieczeństwo energetyczne i zapewnić przystępne ceny energii elektrycznej. [...]
Lunch roboczy „Międzynarodowa współpraca w zakresie morskiej energii wiatrowej na Morzu Bałtyckim”, Bruksela 27 marca 2023 r. Istotne jest przyspieszenie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w całej Unii Europejskiej, przy jednoczesnym zapewnieniu zwiększonego potencjału produkcyjnego unijnych komponentów. Zapewnienie podaży europejskich urządzeń w związku z realizacją ambitnych celów klimatycznych, a także pokonanie przeszkód w uzyskiwaniu pozwoleń i [...]
Taavi Veskimägi, prezes zarządu estońskiego operatora systemu przesyłowego energii elektrycznej i gazu Elering, ostrzega, że planowana generacja z morskich farm wiatrowych w Estonii przekracza możliwości lokalnej sieci. Zdaniem Veskimägi społeczeństwo powinno zastanowić się, co stanie się z morskimi jednostkami wiatrowymi, bo nie cała moc, którą mają wytwarzać, "zmieści się w estońskim systemie". "Określenie losu morskich [...]
24 marca minister ds. klimatu, energii i gospodarki komunalnej, Lars Aagaard, oraz minister gospodarki i ochrony klimatu Niemiec, wicekanclerz Robert Habeck, podpisali porozumienie o współpracy w celu umożliwienia budowy lądowego rurociągu wodorowego z Danii do Niemiec. Od 2028 roku będzie można transportować wodór przez granicę duńsko-niemiecką rurociągiem lądowym. Jest to jedna z ambicji stojących za [...]
Po zatwierdzeniu przez rząd lokalizacji dla morskiej farmy wiatrowej na Bałtyku oraz wymagań stawianych oferentom, National Energy Regulatory Council (NERC) ogłosi 30 marca przetarg na wybór dewelopera. "Wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych pozwala nam celowo zmierzać w kierunku niezależności energetycznej Litwy. Oprócz już budowanych lub planowanych na lądzie farm słonecznych i wiatrowych, musimy wykorzystać [...]
Spółka OX2 rozpoczęła rozwój morskiego hubu energetycznego Neptunus w południowej części Morza Bałtyckiego. Szacuje się, że hub energetyczny będzie miał łączną moc zainstalowaną 1,9 GW i będzie produkował zarówno energię elektryczną, jak i wodór. Projekt zostanie włączony do portfolio projektów OX2 w pierwszy kwartał 2023 roku. Hub energetyczny będzie zlokalizowany w szwedzkiej strefie ekonomicznej, około [...]
Przez blisko 8 miesięcy 10 specjalistycznych statków badawczych i setki specjalistów badało dno Bałtyku, gdzie planowana jest instalacja farm wiatrowych Bałtyk II i Bałtyk III. Zakończone prace geotechniczne i geofizyczne to kolejny kamień milowy w realizacji inwestycji Equinora i Polenergii w zakresie morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. Na podstawie wyników tych prac opracowany zostanie ostateczny [...]
Międzynarodowe partnerstwo łączy dwie dekady doświadczeń z zakresu morskiej energetyki wiatrowej i podstacji morskich fixed-bottom z silnymi kompetencjami w zakresie konstrukcji morskich. Celem jest skomercjalizowanie solidnej i efektywnej kosztowo koncepcji pływających podstacji morskich. Kopenhaga/Esbjerg, Dania / Oslo, Norwegia - Semco Maritime, ISC Consulting Engineers, Uniwersytet Aalborg, Energy Cluster Denmark i norwesko-szwedzki Inocean wspólnie zabezpieczyli fundusze [...]
21 marca 2023 roku Duńska Agencja Energii poinformowała, że wznowiła rozpatrywanie spraw dotyczących morskich farm wiatrowych Jammerland Bugt Offshore Wind Farm, Lillebælt South Offshore Wind Farm, Omø South Offshore Wind Farm i Nordre Flint Offshore Wind Farm. Duńskie Ministerstwo Klimatu, Energii i Użyteczności Publicznej w dialogu z Sekretariatem Pomocy Publicznej oceniło obecnie, że pozwolenia przedinwestycyjne [...]
Związek Niemieckich Portów Morskich (ZDS) zwraca uwagę na kluczową rolę portów w rozbudowie energetyki wiatrowej. Mając na uwadze cele rządu federalnego Niemiec w zakresie ochrony klimatu i zrównoważonego rozwoju, apeluje do bardziej zdecydowanej rozbudowy niezbędnej infrastruktury w portach morskich. Angela Titzrath, prezes Związku Niemieckich Portów Morskich (ZDS): "Zwrot energetyczny jest w toku. To dobrze i [...]
Vestas, duński producent turbin wiatrowych za ponad 170 mln PLN kupuje ST Offshore w Szczecinie. Przetarg na ST3 Offshore w Szczecinie zakończył się sprzedażą firmy. Był to już szósty przetarg od 2020 roku, gdy ogłoszona została upadłość firmy. ST Offshore był producentem stalowych fundamentów morskich farm wiatrowych. Jak poinformowała dziś syndyk ST3, radca prawny Natalia [...]
Ptaki morskie celowo unikają łopat wirników turbin wiatrowych na morzu - to główny wniosek z nowego badania, w którym wyznaczono trasy przelotu tysięcy ptaków wokół turbin wiatrowych na Morzu Północnym. Co najważniejsze, w ciągu dwóch lat monitorowania za pomocą kamer i radaru nie odnotowano ani jednego ptaka, który zderzyłby się z łopatą wirnika. Ryzyko zderzenia [...]
Jak można produkować bezkopalną morską energię wiatrową i zrównoważoną żywność przy jednoczesnej poprawie środowiska morskiego i bioróżnorodności na tym samym obszarze morskim? To właśnie ma nadzieję zbadać nowa współpraca "Win@Sea" pomiędzy duńskimi uniwersytetami, firmami i Vattenfall. Morska energia wiatrowa jest wydajnym i bezkopalnym źródłem energii, a w ostatnich latach wiele rządów wyznaczyło ambitne cele dla [...]
Komisja Europejska przedstawiła dziś swój plan przemysłowy dotyczący zielonego ładu. Składa się on z ustawy o przemyśle zerowym netto (NZIA) mającej na celu wzmocnienie unijnej bazy przemysłowej w zakresie czystych technologii, ustawy o surowcach krytycznych (CRMA) mającej na celu zwiększenie zdolności Europy do pozyskiwania i rafinacji surowców krytycznych oraz bardziej elastycznych zasad pomocy państwa. W [...]
Konieczność zapobiegania skutkom zamarzniętej powierzchni morza spowoduje wzrost kosztów budowy morskich turbin wiatrowych na Morzu Bałtyckim, według Lauri Ulm, szefa rozwoju energetyki wiatrowej w Enefit Green, jednostce do spraw energii odnawialnej estońskiej firmy energetycznej Eesti Energia. Ponieważ Morze Bałtyckie może zamarznąć zimą, farmy wiatrowe będą potrzebowały mocniejszych fundamentów i dodatkowych prac ziemnych, aby uniknąć potencjalnych [...]
Około 80 km od polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego, w rejonie Ławicy Środkowej, na obszarze, gdzie powstanie jedna z morskich farm wiatrowych PGE – Baltica 1 – trwają badania mające na celu rozpoznanie dna Bałtyku. To niezbędne działania poprzedzające budowę elektrowni wiatrowej na morzu. Od końca ubiegłego roku na obszarze przyszłej farmy wiatrowej i przyłącza prowadzone [...]
Według informacji zamieszczonej przez Litewskie Stowarzyszenie Energii Wiatrowej (LWEA), rząd Republiki Litewskiej zatwierdził wymagania dla deweloperów morskich farm wiatrowych niekorzystających z pomocy państwa. Przetarg powinien zostać ogłoszony przez Krajową Radę Regulacji Energetyki (NERC) 30 marca. Wyniki zostaną ogłoszone w czerwcu-lipcu. Warunki dla oferentów wskazane przez LWEA są następujące: - firma musi mieć przychody w wysokości [...]
RWE i DNV uzgodniły zakres badań, które mają na celu ocenę wpływu dalekich "wake'ów" w morskiej energetyce wiatrowej. W ramach badania, DNV ma potwierdzić efekty, które zidentyfikowali eksperci RWE. Modele RWE przewidują, że duże skupiska morskich farm wiatrowych mogą powodować daleko idące efekty "wind-shadow", wpływając na wydajność wiatrową przyszłych farm. Wyniki modelowania RWE zaproponowane do [...]
W najbliższych latach sektor odnawialnych źródeł energii będzie jednym z najbardziej atrakcyjnych na rynku pracy. RWE, będąc liderem w dziedzinie energii odnawialnej i numerem dwa na świecie w morskiej energetyce wiatrowej, nie tylko wspiera wiele projektów edukacyjnych lecz także dąży do dalszego rozwoju potencjału naukowego polskich uczelni. RWE jest istotnie zaangażowane w polską transformację energetyczną i dąży [...]
Komisja Europejska zaproponowała ukierunkowaną rewizję kształtu unijnego rynku energii elektrycznej. Wprowadza ona kontrakty różnicowe jako nową normę wspierania inwestycji w odnawialne źródła energii. Pozwala również inwestorom na sprzedaż energii elektrycznej poprzez umowy o zakup energii lub bezpośrednio na rynku energii elektrycznej. Aktywnie wspiera również rozwój umów PPA. Rada i Parlament muszą teraz trzymać się tej [...]
W Gdańsku rozpoczęły się I Edukacyjne Targi Kariery EDU OFFSHORE WIND. W ciągu dwóch dni pełnych prelekcji, pokazów specjalistycznego sprzętu, dyskusji i debat panelowych hala Amber Expo jest miejscem spotkania ekspertów branży morskiej energetyki wiatrowej z młodzieżą zainteresowaną pracą w tym sektorze. W wydarzeniu uczestniczy ponad 5 tysięcy uczniów szkół średnich i studentów. BalticWind.EU jest [...]
W ten weekend statek rozpoczął pierwszy załadunek elementów przejściowych wyprodukowanych przez Windar Renovables w zakładach w Avilés dla farmy wiatrowej Baltic Eagle (476 MW), drugiego projektu morskiej energetyki wiatrowej realizowanego przez Iberdrolę na wodach niemieckich. Statek załaduje w tym pierwszym transporcie 10 z 50 sztuk, które zostaną wysłane do portu sortującego w Sassnitz w Niemczech, [...]
Jest to międzynarodowy program, będący własną inicjatywą Ocean Winds, prowadzony z sukcesami od 2020 roku dla studentów oraz absolwentów kierunków technicznych. W ramach Programu do polskiego projektu BC-Wind trafiły już cztery osoby i w związku z nową edycją Programu, niedługo może być ich więcej. Program Absolwent OW trwa 2 lata, podczas których 15 najbardziej utalentowanych [...]
Morska energetyka wiatrowa to perspektywiczny sektor gospodarki, który zapewni zatrudnienie przez następnych co najmniej kilka dekad. Coraz więcej polskich uczelni otwiera nowe kierunki związane z przygotowaniem, budową i eksploatacją elektrowni wiatrowych na morzu – od studiów inżynierskich poprzez specjalności magisterskie aż po studia podyplomowe i MBA. W tworzenie programów studiów z obszaru offshore wind włączyła [...]
Duńska Agencja Energetyczna (DEA) zbiera pomysły dotyczące strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SEA) planu budowy morskich farm wiatrowych (MFW) na obszarach Nordsøen I (Morze Północne), Kattegat II (duńska WSE obszaru morskiego Kattegat tworzącego cieśninę łączącą Morze Bałtyckie z Morzem Północnym) oraz Kriegers Flak II (Morze Bałtyckie). Sygnatariusze porozumienia klimatycznego z 25 czerwca 2022 r. w [...]
DNV zostało upoważnione przez polskie Ministerstwo Infrastruktury do wydawania certyfikatów dla morskich farm wiatrowych i montażu urządzeń do produkcji energii elektrycznej w Polsce. Certyfikacja będzie przeprowadzana zgodnie z wymaganiami polskiego prawa, odzwierciedlonymi w Specyfikacji Usług DNV "Certyfikacja projektów elektrowni wiatrowych". "Polska planuje imponująco szybki rozwój morskiej energetyki wiatrowej", mówi Kim Sandgaard-Mørk, Executive Vice President for [...]
Pod koniec lutego firma 50Hertz przedstawiła strategię zatwierdzania i planowanie techniczne dla odcinka nadmorskiego przyłącza sieciowego OST-6-1. Kluczowymi kwestiami cyfrowej konsultacji wstępnej były: przebieg trasy nadmorskiej, która w większości przebiega równolegle do planowanego mostu energetycznego Hansa, punkty wyładunku w gminie Dierhagen oraz struktura i treść ocen środowiskowych. Ponadto przedstawiono pierwsze koncepcje techniczne budowy przyłącza do [...]
15 marca rozpoczną się eliminacje do drugiej edycji PGE Turnieju Maszyn Wiatrowych 2023, w którym zadaniem jest zbudowanie modelu turbiny wiatrowej. Jest to innowacyjny konkurs techniczny promujący odnawialne źródła energii, kierowany do uczniów szkół podstawowych i średnich z całego kraju. Odnawialne źródła energii to przyszłość krajowej gospodarki. Z roku na rok w Polsce wytwarza się [...]
Ørsted jest pierwszą firmą energetyczną, która dołączyła do Global Offshore Wind Alliance (GOWA), aby wspierać szybsze wdrażanie morskiej energetyki wiatrowej i stworzyć globalną, proaktywną społeczność. GOWA to nowa globalna organizacja, która łączy rządy, sektor prywatny, organizacje międzynarodowe i innych interesariuszy w celu przyspieszenia rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Sojusz został zainicjowany w zeszłym roku podczas COP27 [...]
Przedstawiamy ośrodki GWO - Partnerów Szkoleniowych I Edukacyjnych Targów Kariery EDU OFFSHORE WIND, które odbęda się 14-15 marca 2023 w hali Amber Expo w Gdańsku. Będzie to pierwsze na taką skalę wydarzenie poświęcone morskiej energetyce wiatrowej w Polsce. BalticWind.EU wspiera wydarzenie jako Strategiczny Patron Medialny. Jedną z głównych atrakcji targów będzie „Wyspa GWO” na której [...]
Duńska Agencja Energetyczna wznawia dwa projekty. 1 lutego 2023 roku Duńska Agencja Energetyczna zawiesiła przetwarzanie 33 projektów typu open-door w oczekiwaniu na dalsze wyjaśnienia kwestii prawnych UE. Ministerstwo klimatu, energii i zaopatrzenia oceniło, że pozwolenia na założenie działalności wydane przez Duńską Agencję Energetyczną jesienią 2022 r. dla Aflandshage Offshore Wind Farm i Frederikshavn Offshore Wind [...]
Duńskie gminy mają szansę otrzymać zastrzyk 1-2 mld DKK z 28 projektów morskich turbin wiatrowych, które kilku deweloperów chce budować bez wsparcia rządu, ale które zostały wstrzymane. Green Power Denmark uważa za kluczowe szybkie rozwiązanie sprawy. Park w porcie Hirtshals, dług na nowy prom do Læsø i cel klimatyczny w Sønderborg w niebezpieczeństwie. To tylko [...]
PGE Baltica z Grupy PGE i Uniwersytet Morski w Gdyni podpisały umowę o kontynuacji współpracy przy studiach podyplomowych z zakresu offshore wind. 4 marca 2023 roku odbyła się inauguracja drugiej edycji kierunku „Zarządzanie ryzykiem w morskim przemyśle wydobywczym i energetyce wiatrowej”. Studia na UMG przeznaczone są dla kadry menedżerskiej technicznej przedsiębiorstw prowadzących działalność w całym [...]
Stowarzyszenie branżowe WAB e.V. spodziewa się dużego potencjału tworzenia wartości dla Północy - jeśli uda się stworzyć modele biznesowe dla zielonego wodoru Bremerhaven, Niemcy, marzec 2023 r. Stowarzyszenie branżowe dla morskiej energii wiatrowej i zielonego wodoru, WAB e.V., przedstawiło badanie dotyczące potencjału tworzenia wartości produkcji wodoru i morskiej energii wiatrowej w północnych Niemczech (“Value creation [...]
Przemysł ciężki i sektor ICT podpisały najwięcej umów o korporacyjny zakup zielonej energii (PPA) z morskimi farmami wiatrowymi w latach 2021 i 2022, a europejski rynek PPA spodziewa się dalszego impulsu w związku z przygotowywaną przez Komisję Europejską reformą rynku energetycznego. Umowa o zakup energii (PPA) jest długoterminowym kontraktem, w ramach którego przedsiębiorstwa kupują zieloną [...]
Rosyjski statek chciał szpiegować holenderskie farmy wiatrowe: Jak wygląda sytuacja bezpieczeństwa na niemieckich morskich farmach wiatrowych i jakie środki ochronne należy obecnie podjąć, aby chronić infrastrukturę krytyczną przed rosyjskim wywiadem i sabotażem? Dyrektor Zarządzający BWO Stephen Thimm komentuje: "Morska energetyka wiatrowa jest częścią infrastruktury krytycznej Republiki Federalnej Niemiec i w nadrzędnym interesie bezpieczeństwa publicznego ze [...]